خب، بیا برات یه داستان فضایی هم جالب و هم عجیب بگم! حدود سه میلیارد سال پیش، یه ستاره بیچاره توی مرکز یک کشمکش حسابی بین دو تا سیاهچاله غولپیکر گیر افتاد. حالا بعد از این همه سال، ما تازه صدای جیغهای ضعیفش رو به صورت اشعههای ایکس داریم میشنویم!
این ماجرا اولین بار توسط یه تیم بینالمللی اخترشناس کشف شد که ۲۰ سال بود دارن این داستان رو زیر نظر میگیرن. نتیجه تحقیقشون هم قراره توی یه مجله علمی به اسم The Innovation چاپ بشه.
ماجرا از کجا شروع شد؟
همهچی با یه منبع اشعه ایکس به اسم XID 925 شروع شد که اولین بار سال ۱۹۹۹ توسط تلسکوپ چاندرا کشف شد. حالا این تلسکوپ چاندرا رو اگه نشناسی، یه تلسکوپ فوقالعاده توپه که مخصوص شکار نور اشعه ایکس از فضاست و کلی از اسرار جهان رو برامون رو کرده.
اینو بدون: وقتی یه ستاره زیادی به یه سیاهچاله نزدیک بشه، سرنوشت خوبی در انتظارش نیست. این اتفاق رو اخترشناسها بهش میگن رویداد اختلال کشندی یا
Tidal Disruption Event (TDE)
که یعنی ستاره توسط نیروی جاذبه شدید سیاهچاله کاملاً کش میاد و عملاً تیکهتیکه میشه! جالب اینجاست که این له شدن ستاره رو بین دانشمندها به “اسپاگتی شدن” یا همون Spaghettification (یعنی ستاره مثل رشته اسپاگتی دراز و باریک میشه و بعد میپاشه) معروفه!
بعد اینکه ستاره تیکهپاره شد، خردهریزهاش دور سیاهچاله یه دیسک داغ و خیلی سریع درست میکنن. توی همین حالت، اونقدر این مواد داغ میشن که اشعه ایکس از خودشون ساطع میکنن؛ اشعهای که حتی از اون سر کائنات هم با تلسکوپهای خاص قابل شناسایی میشه.
اما چیزی که داستان رو هیجانانگیزتر میکنه اینه که این XID 925 یکی از دورترین و کمنورترین موارد TDE بوده که تا حالا دیده شدن. ولی سال ۱۹۹۹ یهویی همهچی تغییر کرد: بین ژانویه تا مارس، نور اشعه ایکس این منبع ۲۷ برابر بیشتر شد، انگار ستاره یه دفعه یادش افتاده داد بزنه! ولی همینطور ناگهانی هم دوباره خاموش شد و روزبهروز کمنورتر شد.
حالا بیشتر فکر میکنی کار کیه؟
ایندفعه فقط یه سیاهچاله ماجرا نبود؛ دانشمندها حالا معتقدن که ماجرا از اون عجیبتره و دوتا سیاهچاله در کار بودن. چطوری؟
ستاره اول توسط یه سیاهچاله خیلی بزرگ (یا همون غول مرحلهی آخر!) تیکهپاره و به یه دیسک موادی داغ تبدیل شد. اما سیاهچاله دوم (که اونم کوچیک نیست)، یه دفعه سر و کلهاش پیدا شده یا شاید حتی از وسط اون دیسک عبور کرده! اینطوری انگار وسط تصادف یه نفر بیاد با ماشینش رد بشه و اوضاع رو چند برابر آشفتهتر کنه. نتیجهاش هم چی شد؟ کلی اشعه ایکس جدید و یه موج انرژی عجیب تولید شد!
در نهایت وقتی سیاهچاله کوچکتر رفت، اوضاع دوباره آروم شد.
اگر این فرضیه درسته، این دورترین رویداد حمله دوتایی سیاهچالهها به یک ستاره است که تا حالا کشف شده. این کشف یه پنجره جدید خیلی جالب به رابطه عجیب و غریب ستارهها و سیاهچالهها مخصوصاً توی مرکز کهکشانهای جوان باز میکنه.
درسته که بعضی جزئیات هنوز کامل توضیح داده نشده، اما فعلاً این قویترین و جذابترین داستانیه که دانشمندها با دادههای الان میتونن بگن. واقعاً عجیبه که حتی بعد میلیاردها سال، ما هنوز داریم فریادهای آخر یه ستاره رو از اون سر دنیا (کائنات!) میشنویم.
منبع: +
