احتمالاً این روزا زیاد اسم GenAI یا همون هوش مصنوعی مولّد (که خودش میتونه مثلاً متن، عکس یا حتی کد تولید کنه) رو شنیدی. این تکنولوژی با سرعت خیلی زیادی داره وارد محیط کار میشه، مخصوصاً بین جوونترایی که اولین کسایی هستن که همیشه سراغ ابزارای جدید میرن و حسابی ازش استفاده میکنن. هممون میدونیم که یکی از مزایای GenAI اینه که حسابی میتونه بهرهوری رو ببره بالا، یعنی کارا رو سریعتر و راحتتر انجام بدی. اما از اون طرف، این فناوری جدیده داستانای جدیدی از استرس با خودش میاره! استرسی که دانشمندا بهش میگن “تکنواسترس”.
تکنواسترس یعنی همون فشار و استرسی که بهخاطر استفادهی زیاد یا عجیب و غریب از تکنولوژی سراغمون میاد. تو این تحقیق، با ۱۵ تا از جوونای حرفهای که تو حوزههای مختلف مثل تحقیق و توسعه (همون R&D)، آیتی، مالی و بازاریابی تو شرکتایی که GenAI رو دارن امتحان میکنن یا دارن ازش استفاده میکنن، مصاحبه کردن تا ببینن چه خبر!
یه نکته جالب که مشخص شد اینه که همون مدلهای قدیمی استرس ناشی از تکنولوژی هنوزم وجود دارن، اما شکل و شمایلشون با توجه به اینکه تو چه صنعتی یا سازمانی کار میکنی، فرق میکنه. مثلاً اونی که تو بخش آیتی هست یهجور با GenAI درگیر میشه، اون که تو بازاریابیه یهجور دیگه.
اما یکسری مشکل و استرس جدید هم مخصوص GenAI پیدا شد! مثلاً:
- بحث مبهم بودن شرایط قانونی و نظارتی. (Regulatory and compliance ambiguity یعنی دقیقاً نمیدونیم قانون و مقررات دقیقاً چی میگن درباره استفاده از هوش مصنوعی و ممکنه یه دفعه به مشکل بخوریم)
- نگرانی بابت محافظت از دادهها و حق کپیرایت. (Data protection یعنی مراقب باشی اطلاعاتت لو نره؛ Copyright یعنی با اطلاعات یا تولیدات دیگرون الکی استفاده نکنی که بعداً گیر بدی)
- حس وابسته شدن زیاد به این فناوری و ترس از اینکه دیگه خودت نتونی بدونش کار کنی.
- اینکه کمکم ممکنه مهارتای شخصیت ضعیف شه و خیلی به هوش مصنوعی تکیه کنی (Skill degradation یعنی افت مهارتهای خود آدم چون همهچیزو میسپاری به هوش مصنوعی!)
- شک داشتن درباره قابل اعتماد بودن جوابهایی که GenAI میده. خیلی وقتا مطمئن نیستن اونی که تولید شده درسته یا نه!
- ادارهها انگار دارن بیشتر کارکنها رو زیر نظر میگیرن یا کارای مفهومیتر و پردرنر قاطی کار میشه.
البته همهاش استرس و اعصابخوردی نیست! خیلی از شرکتکنندهها گفتن استفاده از GenAI باعث شده بازدهشون بیشتر شه، فرصت یادگیری پیدا کنن و حتی حسابی انگیزه بگیرن برای بهتر کار کردن. به این حالت مثبت “تکنواسترس خوب” یا همون techno-eustress میگن (یعنی یه استرس مثبت که باعث رشد و انگیزه میشه).
در کل، این تحقیقات میگه باید یه کم سیستم فکریمونو درباره استرسای تکنولوژی بهروز کنیم و به نکات جدیدی که با GenAI ظاهر شده دقت کنیم. داشتن سواد هوش مصنوعی (AI literacy یعنی بلد بودن درست و حسابی کار کردن یا شناختن هوش مصنوعی)، مقررات واضح تو شرکتا و فضایی حمایتی باعث میشن این استرسا کمتر شه و بتونیم بهترین استفاده رو از GenAI ببریم؛ بدون اینکه از کار و زندگی بیفتیم یا هی استرس داشته باشیم که نکنه همهچی خراب شه!
منبع: +
