خب رفقا، تو این مقاله می‌خوایم در مورد یه ماجرای عجیب و جدید صحبت کنیم که شاید اولش یکم پیچیده به نظر برسه، اما بیا با هم راحت و خودمونی بازش کنیم! اصل قضیه چیه؟ وزارت دادگستری آمریکا (یعنی همون DOJ که وظیفه‌ش رسیدگی به برقراری عدالت و پیگیری پرونده‌های قانونی تو آمریکاست) اومده یه فایل قانونی منتشر کرده و می‌گه ممکنه فکت‌چکینگ یا همون راست و دروغ‌سنجی مطالب تو اینترنت و روزنامه‌ها وارد یه دردسر قانونی جدید بشه!
قضیه از اون‌جایی شروع شد که یه پرونده‌ای باز شده به اسم «Children’s Health Defense et al. v. Washington Post et al.»، یعنی چند تا گروه شکایت کردن از فکت‌چکرها (اونایی که می‌گردن و درست و غلط خبرها رو بررسی می‌کنن) و رسانه‌های بزرگ مثل واشنگتن پست، و گفتن که این فکت‌چک کردن‌ها ممکنه رقابت رو خراب کنه!
DOJ هم تو همین راستا یه نظر قانونی یا همون statement of interest داده که توش می‌گه: اگه روزنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بیان با هم قرار بذارن که یه سری اطلاعات رو کمرنگ کنن یا بیارن پایین‌تر، یا اخبار غلط (یا شایعه‌ها) رو نسبت به اخبار دیگه کمتر نشون بدن، شاید دارن یه قانون خیلی مهم به اسم “antitrust law” (این یعنی قوانین ضدانحصار که برای جلوگیری از سلطه و انحصار یه شرکت یا گروه خاص تو بازار وضع شده!) رو نقض می‌کنن. چون اگه بعضی خبرها رو بذارن کنار یا به اصطلاح “deprioritize” کنن (یعنی بیارن پایین‌تر تو اولویت نمایش)، شاید عملاً رقبای خودشون رو هم حذف کنن یا باعث بشن رقابت سالم از بین بره.
یه نکته خیلی جالب و بحث‌برانگیز اینه که این وزارت خونه نمی‌گه حق با کیه یا کی اشتباه کرده! یعنی خودش وسط ماجرا وایستاده و نمی‌گه واقعاً اون اخبار فیک بودن یا نه، یا فکت‌چکرها کار بدی کردن یا نه. فقط داره از نظر قانونی می‌گه دادگاه باید بعضی از دیدگاه‌ها رو هم در نظر بگیره. اونا اسم این اتفاق رو هم گذاشتن “viewpoint competition” یعنی رقابت بین دیدگاه‌ها و نظرهای مختلف.
اتفاقاً این ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شه که بدونیم این حرکت از زمان ریاست جمهوری ترامپ شروع شده. اون موقع DOJ واقعاً پیگیر بود که با این کارها ممکنه آزادی بیان یا حق انتشار فکرهای مختلف زیر سوال بره و قوانین ضدانحصار هم کار کنه.
در واقع منظورشون اینه که حتی یه نهاد یا تعدادی از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها با نیت درست، ممکنه با حذف یا کمرنگ کردن یه سری از خبرها یه جور انحصار ایجاد کنن. مثلاً تصور کن فیسبوک و توییتر با هم هماهنگ شن که یه موضوع خاص رو کمتر نشون بدن. این خودش هم می‌تونه روی رقابت تأثیر بذاره و حتی اطلاعات صحیح رو هم از نظر دور کنه.
آخرش یعنی چی؟ یعنی ما وارد یه دوره‌ای شدیم که حتی کار درست مثل اخبار فیک رو پایین آوردن هم ممکنه از نظر قانونی بحث‌برانگیز بشه. مخصوصاً اگر باعث بشه بعضی رسانه‌ها نتونن تو فضای آزاد رقابت کنن.
در کل، این موضوع و پرونده مثلاً می‌خوان به قضات یادآوری کنن که کنار بررسی صحت خبرها، باید مراقب باشن که خودِ فرایند فکت‌چکینگ هم خودش دردسری برا آزادی رقابت و بیان نشه!
خلاصه بچه‌ها، این داستان تازه شروعشه و باید دید دادگاه آخرش چی حکم می‌کنه. ولی فعلاً بدونین که سر همین بحث فکت‌چکینگ تو آمریکا کلی دعوا و حرف و حدیث هست و حتی قانون ضدانحصار هم وارد بازی شده!
منبع: +
