اگه فکر می‌کردی دنیای هوش مصنوعی فقط تو دست‌های اپن‌اِی‌آی و گوگله، حتماً خبر جدید متا (همون کمپانی فیسبوک) نظرت رو عوض می‌کنه! مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، تازه تو یه پست فیسبوکی از برنامه‌هاش پرده برداشته: قراره “صدها میلیارد دلار” (!) رو خرج ساختن بزرگ‌ترین سوپرکامپیوترهای هوش مصنوعی دنیا کنن. یعنی رسماً وارد فاز جدیدی از رقابت شدن، جوری که دیگه هیچ شرکتی آسون نمی‌تونه بهشون برسه.
حالا این سوپرکامپیوترها چی هستن؟ سوپرکامپیوتر در واقع یه سیستم خیلی بزرگ و پرقدرته که می‌تونه حجم عظیمی از پردازش‌ها رو با سرعت بالا انجام بده؛ مخصوصاً برای یادگیری هوش مصنوعی که نیاز به سخت‌افزار قوی داره. مارک زاکربرگ گفته اولین سوپرکامپیوترشون رو اسمش رو گذاشتن Prometheus، که سال ۲۰۲۶ راه‌اندازی میشه. اما این فقط شروع ماجراست! همزمان دارن روی یه پروژه دیگه به اسم Hyperion هم کار می‌کنن که قراره تو چند سال آینده برسه به ظرفیت خیره‌کننده‌ی ۵ گیگاوات. (گیگاوات رو اینجوری ببین: یعنی انقدر قدرت محاسباتی که اندازه مصرف برق یه شهر بزرگ مثل منهتن میشه!)
جالبه بدونی چندین “تایتان کلستر” دیگه هم دارن می‌سازن. تایتان کلستر یعنی ابرخوشه‌هایی از سرورها که زیرساخت مورد نیاز برای مدل‌های خیلی پیچیده‌ی هوش مصنوعی رو تامین می‌کنن. اگه دوست داری عدد و رقم بدونی، طبق گفته‌ی سایت SemiAnalysis (سایت تخصصی آنالیز بازار سخت‌افزار)، متا داره اولین شرکتی میشه که یه سوپرکامپیوتر با بیش از ۱ گیگاوات قدرت کامپیوتری راه میندازه!
اصلاً اینکه چرا متا داره تو این مسیر تا این حد سرمایه‌گذاری سنگین می‌کنه، جوابش توی رقابت شدید با اپن‌اِی‌آی و گوگله. این سوپرکامپیوترها برای تربیت مدل‌های خیلی جدید و پیچیده، مثل مدل‌های Generative AI — یعنی همون هوش مصنوعی‌هایی که خودشون می‌تونن چیزهایی مثل متن و تصویر تولید کنن — یا تو زمینه‌هایی مثل Computer Vision (تشخیص و تحلیل خودکار عکس‌ها و ویدیوها توسط هوش مصنوعی) و رباتیک ضروری‌ان.
خود زاکربرگ گفته: “در لابراتوارهای سوپراینتلجنس متا، میزان توان پردازشی که هر پژوهشگر دسترسی داره، به هیچ وجه تو هیچ جای صنعت چنین چیزی مشاهده نمی‌شه!” (Superintelligence Labs یعنی تیم جدید متا که قراره فقط رو پروژه‌های خیلی پیشرفته‌ی هوش مصنوعی کار کنه و بهترین‌های این حوزه رو جمع کنه).
راف بزنی: متا فقط روی سخت‌افزار تمرکز نکرده؛ خییلی داره رو جذب افراد نخبه و استعدادهای هوش مصنوعی هم هزینه می‌کنه. مثلاً همین اخیراً قرارداد ۱۴ میلیارد دلاری (!) با شرکت Scale AI بسته. Scale AI یه شرکت بسیار معروف در زمینه داده‌سازی و آموزش مدل‌های هوش مصنوعیه. و تو خرداد، متا یه تیم جدید به اسم Meta Superintelligence Labs راه انداخت که شامل نخبه‌ترین محقق‌ها و مهندسان این حوزه‌ست.
جالب‌تر اینکه رهبری این تیم رو الکساندر وانگ (مدیر سابق Scale AI) و نات فریدمن (مدیر سابق GitHub) به عهده گرفتن؛ دو نفر که حسابی تو دنیای تکنولوژی اسم و رسم دارن. متا برای پر کردن این تیم، بهترین مدیرها و مهندس‌ها رو حتی از اپل، Anthropic (یه شرکت قوی هوش مصنوعی دیگه)، و خود اپن‌اِی‌آی جذب کرده! جالبه، بعضی منابع از پیشنهادهای شغلی ۱۰۰ میلیون دلاری (!) به برخی از این آدم‌ها خبر دادن. یعنی متا عملاً هر کس تو هوش مصنوعی نخبه باشه رو با پول و امکانات عالی وسوسه می‌کنه بیاد پیش خودش.
و البته همه‌ی این داستان‌ها بعد از اینه که زاکربرگ یه کم ناراضی بود از پیشرفت تیم هوش مصنوعی متا. مثلاً لانچ مدل Llama 4 — که نوعی مدل زبانی بزرگ شبیه ChatGPT هست — امسال خیلی سر و صدا نکرد و خود زاکربرگ گفته برای جبران این وضعیت، رویکردشون رو عوض می‌کنن تا نه تنها برسن به بقیه، بلکه سبقت هم بگیرن.
از لحاظ سرمایه‌گذاری، متا هدف‌گذاری کرده تو سال ۲۰۲۵ بین ۶۴ تا ۷۲ میلیارد دلار خرج کنه (خیلی پول!)؛ فقط برای اینکه موقعیتش رو مقابل اپن‌اِی‌آی و گوگل تقویت کنه. زاکربرگ تأکید داره: “ما این سرمایه رو داریم، بیزنس‌مون پول خوبی درمیاره و آماده‌ایم تا قوی‌ترین تیم و زیرساخت هوش مصنوعی دنیا رو بسازیم.”
در کل اگه دنیای هوش مصنوعی و آینده تکنولوژی برات هیجان‌انگیزه، خوبه حواست به اتفاقات متا باشه. به‌نظر میاد مارک زاکربرگ تصمیم گرفته این بار ریسک بزرگی کنه و خودش رو دوباره به صدر اکوسیستم هوش مصنوعی دنیا برسونه!
منبع: +
