خب بذار همین اول یه چیزی بگم: تسلا و سیستم Autopilotش (همون دستیار رانندگی نیمه‌خودکار که می‌تونه فرمون و ترمز رو تو شرایط خاصی خودش مدیریت کنه) الان حسابی زیر ذره‌بینه — و داستان جالبی براش پیش اومده! ماجرا اینه که الآن تو یه دادگاه تو میامی فلوریدا دارن بررسی می‌کنن که آیا شرکت ایلان ماسک تو تصادف مرگباری که سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاده، مقصر هست یا نه.
اصلاً قضیه چی بوده؟
ماجرا اینجوریه که یه زوج جوون به اسم’s Naibel Benavides و دوست پسرش Dillon Angulo رفته بودن بیرون برای ستاره‌بازی (یعنی واقعاً! نصف شب کنار جاده بودن که ستاره ببینن). تو این بین، یه راننده به اسم George McGee با تسلا مدل S خودش داشت می‌اومد. این بابا Autopilot رو روشن کرده بود، اما گویا حواسش پرت بوده و داشته دنبال گوشیش می‌گشته — خلاصه، ماشین کنترلی نداشته و یهو همونجوری با سرعت می‌کوبه به SUV که زوج قصه‌مون کنار اون ایستاده بودن.
نتیجه؟ متاسفانه Naibel که فقط ۲۰ سالش بوده تو صحنه جانش رو از دست می‌ده و Dillon هم، آسیب جدی می‌بینه. حالا خانواده Naibel و Dillon تصمیم گرفتن از تسلا شکایت کنن و پرونده رو به دادگاه فدرال جنوبی فلوریدا کشوندن.
توی دادگاه چه خبره؟
تسلا می‌گه “ما مقصر نیستیم!”. میگن اولاً Autopilot کامل کنترل ماشین رو به دست نداشته و داده‌هایی که دارن نشون می‌ده راننده خودش همزمان با تصادف پاش رو گذاشته رو گاز، یعنی دستور دستیار رو بی‌اثر کرده. تازه خیلی وقته تسلا می‌گه راننده حتی وقتی Autopilot روشنه هم باید هر لحظه حواسش به جاده باشه و این سیستم عملاً خودش اتوماتیک و بدون نیاز به راننده نیست. اصلاً تو سایت خودشون نوشتن که “یعنی شما مسئولید و نباید رها کنید بره”.
اما وکیلای شاکی‌ها چی گفتن؟
میگن حتی اگر راننده حواسش نبوده، این سیستم باید بهش هشدار می‌داده که یک تصادف در راهه! مخصوصاً اینکه ماشین قبل از تصادف تابلو ایست (استاپ) رو کامل نادیده گرفته، و سیستم ترمز اضطراری خودکارش هم (که حتی وقتی Autopilot خاموش باشه، باید عمل کنه) هیچ عکس‌العملی نشون نداده. خلاصه، به نظر اونا کم‌کاری از تسلا و سیستمش بوده و باید یه بخشی از مسئولیت رو گردن بگیره.
چرا این پرونده انقدر مهمه؟
حالا این وسط، یه نکته خیلی مهم وجود داره: تسلا تو خیلی از پرونده‌های قبلی موفق شده از زیر بار مسئولیت فرار کنه! خیلی وقتا دادگاه یا به نفع شرکت رأی داده یا اصلاً پرونده حل و فصل شده بدون اینکه به حکم قاطع برسه. مثلاً تو یه پرونده دیگه سال ۲۰۱۹ که طی اون یه راننده تسلا مدل ۳ تو حالت Autopilot تصادف کرد و کشته شد، هیئت منصفه گفت نه، مقصر تسلا نیست. یا یه خانوم دیگه به اسم Justine Hsu هم شکایت کرد که ماشینش خورده به بلوار وسط اتوبان وقتی Autopilot روشن بوده، اما هیئت منصفه باز هم پشت تسلا وایساد.
برگ برنده یا نقطه ضعف؟
با این حال، این دفعه یکم فرق داره. قاضی پرونده به شاکی‌ها اجازه داده که از تسلا درخواست غرامت تنبیهی (Punitive Damages) بکنن. این یعنی اگه ثابت بشه تسلا برای پول و پیشرفت محصول خودش عمداً خطر جون شهروندها رو نادیده گرفته، ممکنه حسابی براش دردسر درست بشه. مخصوصاً چون شرکت حاضر نشده بعضی محدودیت‌های جغرافیایی و فنی برای Autopilot بذاره؛ مثلاً نگفته این سیستم کجاها مجازه استفاده بشه و کجاها نه، با اینکه مدرک بوده سیستم تو بعضی شرایط حسابی ضعیف عمل می‌کنه!
در کل، اینکه هیئت منصفه زورش به تسلا برسه یا نه، خودش سوژه جدیده؛ چون روال دادگاه‌های فلوریدا اینطوریه که باید ثابت کنی خودروساز واقعاً بی‌رحمانه جون مردم رو به خطر انداخته (تقریباً همون جنایت غیرعمد). این کار اصلاً آسون نیست، اما قاضی گفته “شاید یه هیئت منصفه معمولی با مدارکی که هست، به این نتیجه برسه که تسلا واقعاً بی‌احتیاطی کرده برا خاطر پول!”
تاثیرات بزرگتر…
این پرونده درست زمانی اتفاق افتاده که تسلا حسابی پرریسک شده؛ از یه طرف می‌خواد رباتاکسی (taxiخودران بدون راننده، یعنی ماشین‌هایی که خودشون مشتری رو از یه جا به یه جای دیگه می‌برن) رو تو شهرای بیشتری اجرا کنه و از اون طرف هم ایلان ماسک کلی حاشیه درست کرده، مخصوصاً با حمایت از ترامپ و سیاستای محافظه‌کارانه اخیرش. خب طبیعیه که این ماجراها بیشتر از همیشه توجه‌ها رو به سمت تسلا جلب کرده.
اضافه کنم که Regulatory bodies یا بدنه‌های نظارتی تو آمریکا (یعنی اون سازمان‌های دولتی که مواظبن شرکت‌ها خلاف نکنن) هم حسابی دارن تحقیقات سنگینی روی تسلا و Autopilot انجام می‌دن. حتی تسلا چندتا فراخوان (recall یعنی جمع کردن هزاران ماشین برای رفع مشکل) هم به خاطر تصادفات زیاد داده، اما تا حالا هیچ پرونده کیفری روش باز نشده.
اگه یه جمله خلاصه بخوام بگم: این دادگاه ممکنه مسیر جدیدی باز کنه — هم برای تسلا و هم کل صنعت خودرو! چون بازار و مردم دیگه جدی‌تر پیگیر مسئولیت شرکت‌ها تو داستان‌هایی مثل Autopilot و هوش مصنوعی تو ماشین‌ها شدن.
راستی! حتی پارسال وقتی یکی از سرمایه‌گذارای تسلا از ماسک پرسید اگه تو آینده حاضرن مسئولیت قانونی ماشین‌هاشون رو بپذیرن یا نه، ماسک خندید و گفت: “خیلی‌ها فکر می‌کنن مسئولیت با ماست، با توجه به این همه دادگاه که برامون راه انداختن!”
در مجموع باید ببینیم نتیجه دادگاه چی می‌شه، اما یه چیز مشخصه: تسلا نمی‌تونه همینجوری راحت از کنار این قضیه رد شه؛ داستان Autopilot حسابی براشون جدی شده!
منبع: +
