یه خبر داغ برات دارم که مربوط میشه به مدیرای متا (همون شرکت مادر فیسبوک که اینستا و واتساپم زیرمجموعه‌شه). اینا همین تازگیا یه پرونده دعوای خیلی بزرگ رو با یه توافق حل کردن و نذاشتن کار به دادگاه و شهادت خودشون بکشه. بیاید ماجرا رو خودمونی براتون تعریف کنم:
ماجرا از این قراره که مارک زاکربرگ و چندتا از مدیرای فعلی و سابق هیئت مدیره متا، به خاطر اینکه نتونستن (یا نخواستن!) جلوی نقض حریم خصوصی کاربران رو بگیرن، از طرف سهامدارای شرکت مورد شکایت قرار گرفتن. سهامدارا دنبال این بودن که ۸ میلیارد دلار خسارت بگیرن و حتی می‌خواستن این جریمه‌ها رو شخصاً از خود مدیرها بگیرن!
کل داستان حول اینه که قبلاً فیسبوک بخاطر ماجرای کمبریج آنالیتیکا به شدت زیر ذره‌بین قرار گرفت. یه توضیح کوچیک: کمبریج آنالیتیکا یه شرکت مشاوره سیاسی بود که اطلاعات میلیون‌ها کاربر فیسبوک رو بدون رضایتشون برداشت و تو کمپین انتخاباتی ترامپ استفاده کرد. این ماجرا یه رسوایی خیلی خفن بود و باعث شد داد و هوار بپا شه که چرا فیسبوک مراقب اطلاعاتمون نبوده.
حالا بعد اون، سازمان فدرال تجارت آمریکا (Federal Trade Commission یا FTC، یعنی نهادی که حسابی مواظب باشه شرکت‌ها حریم خصوصی کاربرا رو رعایت کنن) سال ۲۰۱۹ یه جریمهٔ تاریخی ۵ میلیارد دلاری براشون برید چون فیسبوک به قول‌هایی که سال ۲۰۱۲ داده بود، پایبند نمونده بود.
سهامداران متا از دادگاه خواسته بودن که مدیرای اصلی – که شامل خود زاکربرگ، شریل سندبرگ (مدیر عملیاتی سابق)، مارک اندریسن و ۸ نفر دیگه از اعضای هیئت مدیره میشد– رو مجبور کنه شخصاً تاوان این جریمه رو بدن. ادعاشونم این بود که هیئت مدیره کنترل درستی روی اوضاع نداشت و کلاً فیسبوک شده بوده یه «مرکز غیرقانونی برداشت اطلاعات» برای سود بیشتر!
پرونده تو دادگاه چنسری ایالت دلاور (یه دادگاه خاص برای رسیدگی به پرونده‌های شرکت‌های بزرگ آمریکایی) تا روز دوم پیش رفت، ولی یهو خبر اومد که دو طرف توافق کردن. هنوز جزئیات توافق معلوم نیست و فعلاً محرمانه مونده. ولی اونقدر سریع رخ داد که حتی قاضی هم تعجب کرد و گفت دمتون گرم که اساسی توافق کردید!
جالب اینه که اگر دعوا ادامه پیدا می‌کرد، مارک اندریسن مجبور بود شهادت بده و زاکربرگ و سندبرگ هم باید هفته بعدش تو دادگاه حاضر می‌شدن، اما حالا با این توافق دیگه لازم نیست پای میز شهادت بیان و سؤالات داغ رو جواب بدن.
یه نکته جالب: این پرونده جزو اولین پرونده‌هایی بود که از نوع «شکایت Caremark» به دادگاه رسیده بود. حالا Caremark چیه؟ یعنی وقتی یه هیئت مدیره به اندازه کافی دقت نداشته باشه که شرکتش قوانین رو رعایت کنه، ازش شکایت می‌کنن. ثابت کردنش هم اصلاً ساده نیست، مخصوصاً تو ایالت دلاور که کلی شرکت بزرگ توش ثبت شدن و قوانینش خیلی به نفع هیئت مدیره‌ست.
جدا از اینا و تو مراحل دادگاه یه سری مساله هم پیش اومد؛ مثلاً شریل سندبرگ تو روند دادرسی بابت پاک کردن یه‌سری ایمیل حساس جریمه شد که اگر می‌رفت دادگاه و شهادت می‌داد، این قضیه باعث میشد حرفاش اثر کمتری داشته باشه.
کل این ماجرا باز باعث شد خیلیا یاد رسوایی کمبریج آنالیتیکا بیفتن و بحث‌ها درباره حریم خصوصی تو شبکه‌های اجتماعی دوباره داغ بشه. خیلی از کارشناسا عقیده دارن با این توافق خیلیا راحت شدن، ولی عملاً یه فرصت عالی برای شفاف‌سازی و پاسخگویی عمومی از دست رفت. مثلاً جیسون کینت که مدیر یه انجمن مهم حوزه رسانه‌ست (Digital Content Next) گفته: این توافق شاید خیال بعضیا رو راحت کنه، ولی باز ملت نمی‌فهمن واقعاً تو فیسبوک چه اتفاقی افتاده. اساساً متا سعی کرده تقصیر رو بندازه گردن چند نفر خاص، در حالی که مشکل واقعیش اشتهاش برای جمع کردن و به اشتراک‌گذاری دیوونه‌وار داده‌های شخصی مردمه (به این نوع مدل تجارت میگن «سرمایه‌داری نظارتی»، یعنی شرکتا با رصد کردن دقیق رفتار کاربران سود می‌برن).
در نهایت، با اینکه نتیجه به‌نفع دادگاه و شاکیا نشد و مدیرای متا هم خودشونو از زیر بار شهادت و توضیح دادن کشیدن بیرون، اما موضوع نقض حریم خصوصی و داغ شدن بحث حفاظت داده‌ها برای مدت زیادی تو ذهن مردم و سهامدارا باقی می‌مونه. فعلاً هنوز هم سؤال اصلی اینه که آیا واقعاً شرکتای بزرگ فضای مجازی به فکر اطلاعات ما هستن یا نه؟!
منبع: +
