بذار یه خبر جالب و شاید یه کم ترسناک بهت بگم! شرکت هواپیمایی دلتا (Delta Air Lines) داره یه حرکت اساسی تو قیمت‌گذاری بلیت‌هاش انجام می‌ده: می‌خواد به جای اینکه یه قیمت ثابت بذاره، با استفاده از هوش مصنوعی (AI)، واسه هر نفر جداگانه و دقیقاً همون پولی که فکر می‌کنه طرف حاضره بده، قیمت رو مشخص کنه! یعنی سیستم جدید اساساً میاد قیمت‌بندی رو شخصی‌سازی می‌کنه.
بذار یه ذره ساده‌تر توضیح بدم: هوش مصنوعی یا AI (یعنی سیستم‌هایی که می‌تونن مثل مغز انسان فکر کنن و خودشون تصمیم بگیرن)، میاد داده‌های مختلف رو از کاربرا جمع می‌کنه تا بفهمه هر نفر برای یه پرواز خاص، تو یه زمان خاص، چقدر پول حاضره بذاره وسط. اینطوری دیگه مثل قبل نیست که همه یه قیمت واسه بلیت داشته باشن، بلکه هرکی ممکنه یه قیمت جدا ببینه! دلتا گفته تا آخر سال ۲۰۲۵ می‌خواد حدود ۲۰ درصد بلیت‌هاش رو اینطوری قیمت‌گذاری کنه (الان فقط حدود ۳ درصد بلیت‌هاش رو با کمک AI قیمت می‌ده).
ایده‌ش هم اینه که قیمت هر پرواز براساس شرایط همون لحظه، همون مسیر، و البته شرایط شخصی خودت (مثلاً چه زمانی رزرو می‌کنی یا شاید حتی رفتارای آنلاینِت!) تعیین میشه. این سیستم‌ها مثلاً با بررسی اینکه چقدر تا زمان پرواز مونده، قبلاً چقدر خرج سفر کردی و گزینه‌های دیگه، قیمت رو می‌ذارن جلو راهت!
البته دلتا فقط نیست که داره رو این مدل کار می‌کنه، ولی چیزی که جالبه اینه که خیلی هم رو این موضوع شفاف صحبت کرده و رسماً گفته کارش رو داره کامل عوض می‌کنه. گلن هاونشتاین، رئیس دلتا، توی یه جلسه با سرمایه‌گذارا گفته: «این یه بازمهندسی کامل تو نحوه قیمت‌گذاری ماست و چندین سال طول می‌کشه.»
تنها نیستن؛ شرکت Fetcherr (که یه شرکت حوزه مسافرت و تکنولوژی‌یه و به بقیه خطوط هوایی مثل Virgin Atlantic و WestJet هم سرویس می‌ده) این سیستم هوش مصنوعی رو به دلتا داده. در واقع این AI یه سوپر آنالیزور ۲۴ ساعته‌ست که مدام در لحظه برای هر مشتری قیمت جداگانه می‌سازه.
قبلاً هم خطوط هواپیمایی قیمت‌ها رو بسته به زمان خرید بلیت، سایت یا اپی که ازش خرید می‌کنی، یا حتی مرورگری که استفاده می‌کنی، تغییر می‌دادن (شاید ندونی ولی مثلاً گاهی اگه با آیفون وارد شی، قیمتت بیشتره چون فکر می‌کنن پولداری 😅). اما این سیستم AI واقعاً این مدل قیمت‌گذاری رو چند پله پیشرفته‌تر می‌کنه.
فقط بحث اینجاست که بعضیا به این مدل قیمت‌گذاری انتقاد دارن. مثلاً چند وقت پیش دلتا یه تصمیم گرفته بود که اگه تنها سفر کنی، بلیتت گرون‌تر از وقتی باشه که گروهی سفر می‌کنی؛ بعدش چنان اعتراضا زیاد شد که مجبور شد عقب بکشه! برخی فعالای حفظ حریم خصوصی می‌گن این سبک قیمت‌گذاری می‌تونه بیش از حد تو جزئیات شخصی مردم سرک بکشه. مثلاً توی یه گزارش یه نفر از گروه Consumer Watchdog گفت: «اینا دارن تو ذهن آدم‌ها سرک می‌کشن تا بفهمن چقدر حاضری هزینه کنی؛ انگار دارن مغزمون رو هک می‌کنن!»
حتی سناتور روبن گالگو از ایالت آریزونا این روش قیمت‌گذاری هوشمند رو «شکارچیانه» (predatory pricing) دونسته و گفته هدفش فقط اینه که تا ریال آخر پولتو بکشن بیرون!
خلاصه که دلتا فعلاً داره این سیستم رو تست می‌کنه و می‌گه نتایج اولیه‌شون عالی بوده؛ اما خودشون هم پذیرفتن اگه درست کنترلش نکنن، می‌تونه دردسرساز شه. از طرف دیگه، باید دید این سیستم‌ها چقدر به داده‌ها و رفتارهای شخصی ما دسترسی پیدا می‌کنن و آیا واقعاً به سود مشتری هم هست یا فقط جیب شرکت‌ها رو پرتر می‌کنه؟
تو فکر کن دفعه بعد که خواستی بلیت هواپیما بخری، هوش مصنوعی نشسته اون ته داره حساب می‌کنه این بار حاضری چقدر خرج کنی—و دقیقاً همون قدر ازت می‌گیره! دیگه دستمون رو شد، نه؟ حالا اگه دنبال یه بلیت ارزون‌تر بودی، شاید بهتره یه کم خلاقیت به خرج بدی یا دنبال کارهایی بگردی که کمتر لو بری چقدر حاضری خرج کنی 😁.
منبع: +
