داستانِ دیشب هواپیمایی آلاسکا یه‌جورایی شبیه فیلمای استرس‌زا بود! بی‌خبر و بی‌هوا، کل ناوگانش رو مجبور شدن زمین‌گیر کنن چون یه مشکل عجیب توی سیستم‌های IT شون پیش اومد. IT همون فناوری اطلاعاته، یعنی اون بخش که همه کارای هوشمند و نرم‌افزاری شرکتو مدیریت می‌کنه. دقیقاً ساعت ۸ شب به وقت غرب آمریکا (یه چیزی حدود ۳ بامداد دوشنبه به وقت جهانی)، ناگهان همه چی تعطیل شد.
این قضیه بیشتر از ۲۰۰ تا هواپیمای Alaska Airlines رو که با همین برند پرواز می‌کردن، خوابوند! بعدش هم شرکت Horizon Air ـ که زیرمجموعه آلاسکا ایر گروپه و تو منطقه‌ها پرواز داره ـ وارد بازی شد و اونم رفت توی حالت توقف.
خود شرکت تا ساعت ۲صبح دوشنبه تو شبکه‌های اجتماعی هیچ حرفی نزد ـ فقط اومدن گفتن توقف سراسری برداشته شده و عملیات‌ها دارن آروم‌آروم ادامه پیدا می‌کنن. البته خودشونم گفتن که همه چی یه‌شبه رو روال نمیاد و هنوز کلی مشکل و تأخیر هست تا کل سیستم برگرده به روال عادی؛ چون باید همه هواپیماها و خدمه رو دوباره جابجا کنن و هماهنگ کنن.
ولی خب، اون وسط وضع مسافرها خیلی فاجعه بود. خیلیا رو عملاً وسط فرودگاه، یا حتی بدتر، داخل هواپیما و روی باند رها کرده بودن و نه خبری می‌دادن، نه راهنمایی. مخصوصاً توی فرودگاه دنور که یکی از بدترین انتظارها اتفاق افتاد، کلی آدم ساعت‌ها رو صندلی هواپیما موندن، بدون اینکه کسی توضیح بده دقیقاً چی شده. یه آقایی به اسم Grant Watts تعریف کرده بود: “دوساعت تموم رو باند بودیم و تازه ساعت ۱۰:۳۰ شب گفتن که باید پیاده شیم!” مسافرهای دیگه هم کلی گیج شده بودن، بعضیا نمی‌تونستن وسایلشون رو بگیرن. حتی تا ساعت‌ها بعد مشکل هنوز حل نشده بود و مردم همچنان داخل هواپیما بودن یا منتظر خبر.
البته این اولین بار نیست که آلاسکا ایرلاینز همچین گندی می‌زنه! سال پیش هم یعنی آوریل ۲۰۲۴، به خاطر مشکلِ نرم‌افزاری توی سیستم محاسبه وزن و تعادل هواپیما، کل ناوگانشونو زمین‌گیر کردن. تازه چند وقت قبلش هم یه تیکه از در یکی از بوئینگ‌های ۷۳۷ مکس ۹ ـ البته مال آلاسکا ـ تو پرواز پرید بیرون! سیستم محاسبه وزن و تعادل یا همون weight & balance system هم سیستمیه که تصمیم می‌گیره هر هواپیما با چه اطلاعاتی از وزن و بار پرواز کنه تا همه‌چی رو هوا مطمئن باشه.
خیلیا تو دنیا الان نگران امنیت سایبری هواپیمایی‌ها شدن. امنیت سایبری یعنی همون محافظت سیستم‌ها در برابر هکرها و حملات اینترنتی. فقط آلاسکا هم نیست؛ مثلاً تو خرداد امسال، Hawaiian Airlines هم (که مال همین گروه آلاسکا ایر گروپه) مورد حمله هکری قرار گرفت و سیستم‌هاش بهم ریخت. هنوزم نمی‌دونن خسارت مالی‌اش چقدر بوده.
حتی شرکت‌های بزرگ مثل گوگل و Palo Alto Networks (که کارشون دقیقاً امنیت شبکه‌ست)، هشدار دادن الان صنعت هوانوردی یه جور طعمه برای گروه‌های هکری شده ـ مثلاً گروه معروف “Scattered Spider” که همه را اذیت می‌کنه! هواپیمایی WestJet کانادا هم همین پارسال تو خرداد قربانی یه حمله سایبری شد (هنوزم نگفتن چی شد دقیقاً)؛ Qantas استرالیا هم تو تیر پارسال کلی اطلاعات شخصی مشتریاش لو رفت!
از اون ور، تازه مایکروسافت هم گفته بود همین یکی دو روز اخیر دیده کلی حمله فعال به سرور و سیستم‌هاش صورت گرفته که هم سازمان‌های دولتی و هم شرکت‌ها رو هدف قرار داده. اما هنوز معلوم نیست این مشکل آلاسکا ایرلاینز ربطی به اون حمله‌های مایکروسافت داشته یا نه، و شرکت هم جوابی به این سؤال نداده!
راستی بدونین که آلاسکا الان با ۲۳۸ تا بوئینگ ۷۳۷ و ۸۷ تا هواپیمای Embraer 175 (که با Horizon Air می‌چرخه) کار می‌کنه. کل پروازهاش به بیشتر از ۱۲۰ تا مقصد تو ۵ کشور هست و سالی بیش از ۴۴ میلیون نفر رو جابه‌جا می‌کنه! یعنی کلی مشتری دارن و این جور مشکلات حسابی رو کار و زندگی مردم تأثیر می‌ذاره.
در کل، داستان اینه که الان امنیت سایبری و مشکلات IT توی هواپیمایی‌ها خیلی مهم و جدی شده. یه حمله یا قطعی بی‌خبر، میلیون‌ها آدم رو سرگردون می‌کنه. شاید وقتشه که شرکتا رو این بخش بیشتر سرمایه‌گذاری کنن و حواسشون جمع‌تر باشه. دیگه نمی‌خوایم وسط سفرهامون بی‌خبر وسط باند منتظر بمونیم، مگه نه؟
منبع: +
