اگه قراره کسی تازه وارد دانشگاه بشه، مهمه که فقط با درس و کلاس سر و کله نزنه؛ بلکه باید بتونه از نظر عاطفی و اجتماعی هم ارتقا پیدا کنه تا هم تو محیط دانشگاه و هم تو اجتماع موفق باشه. می‌خوام امروز یه داستان باحال درباره یه پروژه داوطلبانه تو یه دانشگاه به اسم «اچ» (H University) و همکاریش با یه اجتماع سالمندی به اسم «جی» (G Community) تعریف کنم که کلی نکته جالب توش هست.
اصل ماجرا اینه که بیشتر تحقیق‌ها تا حالا روی این بوده که، مثلاً بچه‌های سال اول چه جوری با کلاس‌ها و درس‌های «یادگیری هیجانی-اجتماعی» (Social Emotional Learning: یعنی درس‌هایی که نه فقط محتوا، بلکه مهارت‌های ارتباطی و احساسات رو آموزش میدن) حالشون بهتر میشه. اما خیلی کم کسی رفته ببینه که کارای داوطلبانه و واقعی بین‌آجیال (Intergenerational، یعنی بین نسل‌های مختلف مثل جوون‌ها و سالمندا) چه تاثیری داره.
تو این پروژه که از مهر تا آذر ۲۰۲۴ انجام شده، سیزده تا دانشجوی سال اول دانشگاه اچ داوطلبانه رفتن با آدمای سالمندی که تو اجتماع جی زندگی میکنن، کار کردن. با خودشون کلی تجربه جدید آوردن که تو یه مصاحبه نیمه‌ساختاریافته (Semi-structured Interview یعنی مصاحبه‌ای که یه سری سؤال مشخص داره ولی بعدش آزادانه گفت‌وگو میکنن) باهاشون صحبت شده بود.
نتیجه خیلی باحال بود! اینطور که گفتن، شرکت تو این کار داوطلبانه پنج تاثیر اساسی داشته:
۱. دنیاشون نسبت به زندگی دانشجویی خیلی بازتر شده؛ یعنی فهمیدن دانشگاه فقط درس خوندن نیست و مجبور شدن با سبک زندگی سالمندان آشنا بشن.
۲. مثلا اضطراب تحصیلیشون کم شده؛ چون تو ارتباط با سالمندا یاد گرفتن همه تو زندگی چالش دارن و نباید خودشونو با بقیه مقایسه کنن.
۳. روابط اجتماعیشون و آگاهی اجتماعی (Social Awareness)، یعنی اینکه بفهمی بقیه چه حسی دارن و چه نیازهایی دارن، کلی تقویت شده. مجبور شدن با کسی حرف بزنن که خیلی از خودشون دور بوده، پس مهارت همدلیشون بالاتر رفته.
۴. رفتارهای نوع‌دوستانه (Altruistic یعنی کارایی که به نفع بقیه‌ست) و تصمیم‌گیری مسئولانه درشون تقویت شده؛ وقتی می‌بینی یه سالمند بهت احتیاج داره، دیگه نمی‌تونی بیخیال باشی.
۵. اعتماد به نفس و خوداثربخشی‌شون (Self-Efficacy: یعنی احساس توانایی داشتن برای انجام یه کار) خیلی بیشتر شده؛ چون تونستن یه عالمه کار سخت رو انجام بدن که اولش فکر نمی‌کردن از پسش بر بیان.
یه نکته خیلی مهم اینه که توسعه شایستگی‌های اجتماعی-هیجانی (Social Emotional Competence: SEC) فقط حفظ چندتا نکته یا یه رفتار خاص نیست؛ بلکه یه پروسه تعاملی بین فکر، رفتار و احساسه. انگار مغز و دلت و کارایی که می‌کنی رو با هم رشد بدی.
در نهایت، نتیجه تحقیق نشون داد که همچین اجتماعات سالمندی یا مراکز نگهداری از سالمندان می‌تونن یه فضای آموزشی متفاوت و غیررسمی (Informal Learning Space یعنی جایی که مثل کلاس درس رسمی نیست اما کلی چیز مهم یاد می‌گیری) برای رشد مهارتای زندگی بچه‌ها باشن. حتی شاید از خیلی کلاسای درس خشک خفن‌تر باشه!
خلاصه، اگه تازه وارد دانشگاه شدی یا می‌خوای خودتو تو جمع و ارتباطات اجتماعی ارتقا بدی، یه تجربه واقعی و داوطلبانه کنار آدمای متفاوت از خودت – مخصوصاً سالمندا – می‌تونه معجزه کنه. هم دنیات بزرگ‌تر میشه، هم حال و هوات بهتر! اینکه فقط تو کلاس درس نمیشه این چیزا رو یاد گرفت، یه حقیقته که دانشجوهای این پروژه بهش رسیدن.
منبع: +
