خب، بذار یه موضوع خیلی جالب رو باهات درمیون بذارم! احتمالاً خودت یا دور و اطرافت یه آدم نابغه و باهوش بالا می‌شناسی که همیشه دنبال بهترین بودن و کامل بودن کاراشه؛ به این حس می‌گن کمال‌گرایی. حالا جالبه بدونی که کمال‌گرایی خودش دو مدل داره: یکی سازگارانه (یعنی آدم رو به پیشرفت و تلاش بیشتر تشویق می‌کنه و خوبه) و یکی ناسازگارانه (یعنی اون‌قدر سخت‌گیری که آدم خودش رو اذیت کنه یا همش نگران اشتباه کردن باشه). کلاً کمال‌گرایی یعنی آدم دوست داره همه چی بی‌نقص باشه و عادت داره یا از خودش یا بقیه توقع خیلی بالا داشته باشه.
یه تحقیقی رو ۱۰۳ تا نوجوون بین ۱۲ تا ۱۷ سال انجام دادن (یعنی هم نوجوونای باهوش و هم نوجوونای معمولی) و اومدن بررسی کردن که این کمال‌گرایی چه تأثیری روی حال روانیشون داره. راستش رو بخوای، خیلی از مطالعات قبلی نشون داده بودن که آدمای کمال‌گرا هم می‌تونن به موفقیت برسن، هم می‌تونن خیلی مضطرب و ناراحت بشن؛ یعنی یه شمشیر دو لبه است!
نتیجه‌ش چی شد؟ خب، اول اینکه نوجوونایی که ضریب هوشی بالاتری داشتن (یعنی نابغه‌تر بودن!)، به طور میانگین کمال‌گراتر بودن. یعنی واقعاً وقتی مغزت تیزتر باشه، معمولاً استانداردات هم بالاتره. ولی نکته باحال اینجاست: این کمال‌گرایی بیشتر اصلاً باعث نشد حال روانی این بچه‌های باهوش بهتر از بقیه باشه. درواقع، هیچ رابطه معنی‌داری بین میزان کمال‌گرایی و حال خوب یا بد روانی آدم‌ها، چه باهوش و چه معمولی، پیدا نکردن! یعنی حتی اگه یه نفر خیلی کمال‌گرا باشه، الزماً حال روحی‌اش بهتر یا بدتر از بقیه نمی‌شه.
حتی نکته جالب‌تر اینه که تو گروه نابغه‌ها، بیشتر کمال‌گرایی‌شون از نوع سازگارانه بود (یعنی اون مدل مثبته که باعث می‌شه پیشرفت کنن)، ولی این هم دلیل نشد که مثلاً روحیه شاداب‌تری یا حال روانی بالاتری نسبت به بقیه داشته باشن. خلاصه، داستان پیچیده‌ست و نمی‌شه گفت کمال‌گرایی بالا تو نابغه‌ها همیشه خوبه یا همیشه بده.
سوال پیش میاد که چرا انقدر پیچیده‌ست؟ چون کلی چیز تو محیط، مدرسه، خانواده یا حتی فرهنگ روی این موضوع تأثیر داره. برای همینه که دانشمندها پیشنهاد دادن برنامه‌های آموزشی و روانشناسی باید جوری باشن که مخصوص هر فرد و شرایط خودش طراحی بشن؛ یعنی مثلاً به آدمای باهوش راهکار بدن که چطور این کمال‌گرایی رو به مسیر خوب و سازنده هدایت کنن، ولی مواظب باشن که اذیت نشه و دچار استرس نشه.
در آخر، بیاین یه خلاصه دوستانه داشته باشیم: کمال‌گرایی و هوش بالا دست به دست هم می‌دن، ولی این وسط، حال خوب یا بد روان نوجوونا خیلی بستگی به این داره که چطور راهنمایی و حمایت بشن. پس اگه یه نابغه تو خونواده یا دوستات داری (یا خودت هستی)، بدون که کامل بودن همیشه هدف نیست؛ مهم اینه که حال دلت خوب باشه و از مسیر لذت ببری. کمال‌گرایی خوبه وقتی بهت انگیزه بده، نه استرس!
منبع: +
