خب خبر داغ اینه که کانادا داره روی پروژه‌ای کار می‌کنه که اسمش BWRX-300 هست، یعنی یه رآکتور هسته‌ای کوچیک و ماژولار (SMR – Small Modular Reactor؛ یعنی رآکتور کوچیک و جمع‌وجوری که میشه راحت‌تر ساختش) از GE Vernova و Hitachi Nuclear Energy. هدفش اینه که با این رآکتور چیزی حدود ۳۰۰ مگاوات برق تامین کنه و با اون برق رو به ۳۰۰ هزار خونه برسونه! این پروژه رو قراره در نیروگاه هسته‌ای دارلینگتون (Darlington) تو استان انتاریو اجرا کنن.
حالا چرا این پروژه اینقدر مهمه؟ چون بخشی از تجهیزات اصلیش، مثل توربین بخار هسته‌ای SMR، ژنراتور TOPAIR و مُبدل حرارتی (Heat Exchanger، ابزاری واسه انتقال گرما بین دو سیال) رو شرکت Arabelle Solutions می‌سازه. این Arabelle بخشی از گروه بزرگی فرانسوی به اسم EDF Group ـه (از این غول‌های دنیای انرژی). دفتر مرکزی‌شون هم پاریسه.
ماجرای توربین
توربینی که Arabelle قراره برای این رآکتور بسازه، یه چیز عظیم و خفن ـه: طول کلی خط شافت ژنراتورش ۳۴ متره (یعنی ۱۱۱.۵ فوت)! خود توربین هم چندتا بخش داره؛ یه بخش با فشار بالا (High-Pressure Module) و دوتا بخش با فشار پایین (Low-Pressure Modules) تا بازدهی چرخه نیروگاه رو ببرن بالا. این یعنی تلاش کردن حداکثر برق ممکن رو با کمترین هدررفت تولید کنن.
ضمناً یه ژنراتور هواخنک از نوع TOPAIR هم روش میذارن که توانش تا ۳۷۰ MVA می‌رسه (MVA واحدِ ظرفیته ژنراتوره، یعنی نشون میده چقدر برق می‌تونه بده و هماهنگ با برق ۶۰ هرتز کاناداست).
جالب اینجاست که Arabelle گفته: ما این توربین رو مخصوص همین پروژه SMR و شرایط بخارش مهندسی کردیم تا عالی جواب بده. یعنی حتی به حلقه‌های بخار و آب تجهیزات هم فکر کردن تا کل نیروگاه هم کارآیی خوبی داشته باشه، هم از نظر برق خروجی بهینه باشه.
یه نکته باحال دیگه هم اینه که تأمین قطعات توربین فقط کار خارجی‌ها نیست. مثلا شرکتی کانادایی به اسم Chemetics Inc. که تو انتاریو قرار داره، قراره اجزای مُبدل حرارتیش رو تولید کنه. اینطوری هم اقتصاد محلی رو فعال می‌کنن، هم زنجیره تأمین روی پای خودش می‌ایسته.
اصلاً چرا SMR؟
تا همین چند سال پیش، رآکتور هسته‌ای همیشه یه چیز خیلی بزرگ و پرهزینه بود. ولی این مدل جدید یعنی SMR، جمع‌وجور و کم‌خرج‌تره. مثلاً فقط به حدود نصف حجم ساختمون نسبت به رآکتورای کلاسیک نیاز داره (یعنی ساختش کلی راحت‌تره!). حتی می‌گن میشه این مدل رآکتور رو تو ۳۶ ماه ساخت – سه سال که برای نیروگاه هسته‌ای تقریباً رکورد محسوب میشه!
یه نکته جالب دیگه: طراحی این رآکتور جوریه که با استفاده از چگالش بخار و گرانش (کنار گذاشتن نیاز به پمپ و برق) می‌تونه تا هفت روز حتی بدون اپراتور یا برق اضافی، خنک بمونه و ایمن باشه. این یه قابلیت امنیتی مهم حساب میشه.
روند سوخت‌گیریش هم بین ۱۲ تا ۲۴ ماه یه‌باره و برای ۶۰ سال هم عمر مفید طراحی کردنش. این یعنی خیلی دیر به دیر نیاز به بازکردن و سوخت‌گذاری داره و پروژه در بلند مدت به صرفه و مطمئنه.
مجوز و تاییدیه‌ها
مجوز ساخت اولین BWRX-300 تو دارلینگتون رو کمیسیون ایمنی هسته‌ای کانادا (Canadian Nuclear Safety Commission؛ نهاد دولتی که کارش نظارت بر ایمنی و قوانین نیروگاه‌های هسته‌ایه) تازه فروردین امسال صادر کرده. بعدش دولت انتاریو هم مهر تایید رو زده و الان همه چی آماده اجرای پروژه‌ست.
برنامه اینه که رآکتور تا سال ۲۰۳۰ عملیاتی شه – یعنی هفت سال دیگه (نسبت به پروژه‌های قبلی خیلی سریعه!). این اولین نیروگاه هسته‌ای جدیده که توی انتاریو تو این سی سال اخیر راه می‌افته، پس اتفاق مهمیه.
جمع‌بندی
در کل داستان اینه که کانادایی‌ها دارن اولین پروژه SMR رو تو گروه G7 راه می‌ندازن (G7 هم یعنی هفت تا از قدرت‌های صنعتی دنیا، مثلاً آمریکا، کانادا، ژاپن و …). اگه موفق بشه، هم به دوران سوخت فسیلی “خداحافظ” می‌گه، هم یه راهکار جدید و سریع واسه برق‌رسانی امن به این همه خونه رو تست می‌کنه. تو دنیا هم کلی نگاه‌ها به این پروژه‌س، اون هم با همکاری فرانسوی‌ها و کانادایی‌ها تو بخش تجهیزات توربین!
حالا باید دید پروژه به همین خوبی که روی کاغذه جلو میره و تا ۲۰۳۰، برق هسته‌ای جمع‌وجور می‌رسه به خونه‌های کانادایی یا نه!
منبع: +
