خب رفیق، بذار برات یه ماجرای خیلی عجیب و جالب تعریف کنم که همین تازگی‌ها تو دنیای موسیقی و تکنولوژی سروصدا راه انداخته. ماجرا اینجوریه که تو اسپاتیفای، یه آهنگ جدید با نام Blaze Foley (یه خواننده و ترانه‌سرای سبک کانتری که سال ۱۹۸۹ – یعنی حدود ۳۶ سال پیش – با تیرکشی جونش رو از دست داد) منتشر شد. این آهنگ اسمش “Together” بود و عین بقیه آهنگ‌های جدید: عکس کاور، اطلاعات کپی‌رایت، همه چی تکمیل – اما مشکل کجا بود؟ این اصلاً یه آهنگ واقعی از Blaze Foley نبود! آهنگ رو یه هوش مصنوعی ساخته بود!
حالا شاید بپرسی هوش مصنوعی چی هست؟ همون که این روزا همه جا شنیدی: “AI” یا Artificial Intelligence، یعنی سیستم‌های کامپیوتری که می‌تونن “شبیه انسان” فکر کنن یا حتی چیزهایی مثل موسیقی و تصویر خودشون درست کنن!
این آهنگ جعلی رو یه شرکت با اسم عجیب و غریب Syntax Error به اسم خودش زده بود (که کسی هم واقعاً نمیشناستش!). اینم بدون بعضی وقتا آهنگایی که با هوش مصنوعی ساخته میشن تو اسپاتیفای پیدا میشه، مثلاً پلی‌لیست‌هایی با کلی آهنگ Chill یا lo-fi که میلیون‌ها بار گوش داده شدن. اما فرقش اینه که اون آهنگا رو معمولاً به اسم هنرمندهای خیالی منتشر می‌کنن، نه اینکه یهو بچسبونن به یه هنرمند واقعی که سال‌هاست از دنیا رفته!
ماجرای Blaze Foley به خاطر همین خیلی تابلو شده بود. طرف اومده بود یه آهنگ رو جوری آپلود کرده بود که انگار جدی جدی خود Foley خونده. خانواده و شرکت موسیقی که آثارش رو داره (Lost Art Records)، فهمیدن و سریع داد و بیداد راه انداختن! حتی یه سایت خبری به اسم 404 Media هم خبرش رو کار کرد. اسپاتیفای هم بعدش مجبور شد این آهنگ رو حذف کنه. یه مورد دیگه هم بود که با اسم Guy Clark (خواننده‌ی دیگه‌ای که ۲۰۱۶ فوت کرده) یه آهنگ جعلی گذاشته بودن که اونم پاک شد.
اما سوال اینجاست: چطوری این آهنگ‌ها اصلاً تونستن وارد اسپاتیفای بشن؟ موضوع جالب اینه که آهنگ رو از طریق پلتفرمی به اسم SoundOn (که متعلق به تیک‌تاکه!) آپلود کرده بودن. یواشکی یه مسیری پیدا کرده بودن و آهنگ جعلی رو قالب زده بودن به مردم! خود اسپاتیفای هم اعلام کرد این کار کاملاً خلاف قوانین‌شونه و هرچی آهنگ با هویت جعلی یا به اسم شخص دیگه منتشر بشه یا حذف میشه یا کسی که این کارو کنه اکانتش برای همیشه بسته میشه. (دقیقاً دارن می‌گن: “فریب دادن یا جعل هویت یعنی سعی کنی وانمود کنی شخص مشهور و واقعی‌ای هستی یا آثارشو دستکاری و منتشر کنی. این خط قرمزه!”)
مشکل اینجاست که چون اسپاتیفای هر روز انقدر حجم زیادی آهنگ جدید می‌ذاره (ده‌ها هزار تا!)، دیگه نمی‌رسه همه چیز رو دستی بررسی کنه؛ واسه همین، بخش زیادی از بررسی‌ها رو خودکار و با ابزارای هوشمند انجام میدن که خب گاهی هم اشتباه میشه و این چیزا درمی‌ره.
راجع به مسائل اخلاقی و حقوقی چی؟ این موضوع فقط بحث هنری نیست! وقتی یه نفر با هوش مصنوعی میاد یه آهنگ تقلبی به اسم یه خواننده درگذشته منتشر می‌کنه و راه موثر سریع برای شناسایی این تقلب نیست، واقعا ضربه بزرگی به حقوق مادی و معنوی هنرمند و خانواده‌ش زده میشه. مثلاً ممکنه حق کپی‌رایت (یا همون حق انتشار و پول گرفتن بابت شنیدن آهنگا) حقت به درست دست کسی نرسه که صاحب واقعیشه.
این وسط بزرگ‌ترین بحران اینه که آهنگ تقلبی دقیقاً کنار کارهای اصلی خود هنرمند میاد، حتی با همون بیوگرافی، عکس و همه ویژگی‌ها! این یعنی اگر کس دیگه‌ای هم آهنگ جعلی رو گوش بده شاید اصل قضیه رو متوجه نشه و فکر کنه واقعاً اثری از Blaze Foley یا Guy Clark شنیده.
فقط اسپاتیفای هم تو این دردسر نیستا! اپل موزیک و یوتیوب هم دست کمی ندارن و کلی تلاش می‌کنن تا تِرَک‌های Deepfake رو (یعنی آهنگ‌های ساختگی که فوق‌العاده شبیه آدمای واقعی هستن و به سختی تشخیص داده میشن) حذف کنن. تازه ظهور ابزارهایی مثل Suno و Udio هم این کارو آسون‌تر کرده! می‌تونی تو چند ثانیه یه آهنگ با شعر و حتی صدای مصنوعی بسازی که سریع بارگذاری کنی.
یه سری راه حل هم وجود داره مثل اینکه آهنگ‌هایی که با AI ساخته میشن هم برچسب مخصوص (tag) بخورن یا بتونن به صورت دیجیتالی نشون بدن کار دست انسان نیست، اما خیلی از این پلتفرم‌ها حوصله دردسر و کار اضافه ندارن و فعلاً سرعت رو به کیفیت ترجیح میدن.
آخر حرفم اینه: AI می‌تونه واقعاً به کمکِ موزیسین‌ها بیاد، ولی نه اینکه تبدیل بشه به یه ماسک یا کلاه‌برداری. اگر آهنگ با AI درست شده و شفاف رک باشه که همه بدونن، خیلی هم خوبه؛ ولی اگر کسی بخواد به اسم یه آدم واقعی، خصوصاً کسی که دیگه نیست از خودش دفاع کنه، آهنگ تقلبی قالب کنه، این یه جور تقلب و فریبه.
واقعاً باید واسه آینده موسیقی، حق سازنده‌ها و خانواده‌ها و حتی ترس از بحران اعتماد به هنر فکری کرد، چون این ماجراهای AI از یک جایی به بعد به بقیه جنبه‌های زندگی و هنر هم سرایت می‌کنه!
منبع: +
