خب بیاین یه موضوع باحال و آینده‌نگر رو با هم مرور کنیم! قضیه از این قراره که شرکت Oklo (یه شرکت تکنولوژی هسته‌ای که سام آلتمن – همون مغز متفکر OpenAI – هم ازش حمایت کرده) اومده دست همکاری داده با Vertiv (اسم بزرگ دنیای زیرساخت دیجیتال و خنک کردن دیتاسنترها) تا یه سیستم تغذیه و خنک‌کنندگی کاملاً جدید برای دیتاسنترهای خیلی بزرگ و به‌اصطلاح هایپراسکیل و کولوکیشن بسازن.
دیتاسنترها رو دیگه همه می‌شناسیم: همون جاهایی که کل اطلاعات و کدهای سرویس‌هایی مثل اینستا، ChatGPT و… ذخیره میشه و مدام باید آنلاین باشن. حالا این دیتاها و مخصوصاً رشد عجیب هوش مصنوعی (AI) باعث شده مصرف برق دیتاسنترها نجومی بره بالا؛ هر چی بیشتر هم سراغ AI و کامپیوترهای قوی (High Performance Computing) می‌رن، مصرف برق و تولید گرماشون بیشتر میشه.
معمولاً این دیتاسنترها برقشون رو از شبکه برق شهری می‌گیرن و گاهی اوقات یا به خاطر اختلالات برقی و یا کمبود انرژی، کارشون خدشه‌دار میشه. جدا از اون مصرف بالای انرژی و داغ کردنشون هم باعث آسیب به محیط زیست میشه؛ به همین خاطر همه دنبال انرژی پاک و سیستم‌های بهینه می‌گردن تا از این ضررها خلاص شن.
حالا Oklo و Vertiv اومدن یک راه‌حل خفن طراحی کردن: ترکیب نیروگاه‌های هسته‌ای کوچیک (SMR) اوکلو با تکنولوژی خنک‌کنندگی ورتیو! SMR یعنی Small Modular Reactor یا به زبان ساده، نیروگاه‌های هسته‌ای کوچیک و مدولار که میشه مثل لگو کنار هم چید و هر جا برق لازم داشتی، گذاشتشون. مزیت SMR اینه که سریع راه‌اندازی میشه، تمیزه (بدون کربن یا آلودگی هوا) و می‌تونه برق رو دائمی تأمین کنه.
قراره سیستم جدید، با بخار و برق تولید شده از همین نیروگاه‌های هسته‌ای اوکلو دیتاسنترهای بزرگ رو هم برق‌رسانی کنه و هم هوای گرم داخلشون رو خنک نگه داره. یعنی خنک‌کنندگی پیشرفته و برق پاک دست به دست هم میدن! Vertiv هم کارش دقیقاً ساخت سیستم‌های خنک‌کنندگی و مدیریت انرژی برای دیتاسنترهاست، پس با ترکیب قدرت این دو تیم، خیال همه از بابت مصرف، عملکرد و پایداری برق راحت‌تر میشه.
جیکوب دی ویت (Jacob De Witte)، مدیرعامل اوکلو گفته که هدفشون اینه یه سیستم جفت ساخته بشه که از تکنولوژی متداول بازار (off-the-shelf) استفاده کنه و طراحی پیچیده نشه؛ همچنین چون خودشون نیروگاه‌ها رو هم می‌سازن و هم اجرا می‌کنن، خیلی سریع این سیستم رو کنار دیتاسنترها میذارن و پیاده‌سازیش آسون و به صرفه میشه.
مدیرعامل ورتیو، جیو آلبرتاتزی (Gio Albertazzi) هم گفته که شتاب وحشتناک تقاضای دیتاسنتر برای برق – مخصوصاً از دست هوش مصنوعی! – باعث شده حرف انرژی هسته‌ای دوباره پررنگ بشه و این همکاری یه ضرب قدم مهمیه.
از نظر تکنیکی، این جور همکاری و یکپارچگی باعث میشه دیتاسنترها هم انرژی بیشتری داشته باشن، هم کنترل عملیاتشون ساده‌تر باشه و حتی راحت‌تر مقیاس‌بندی (scaling) کنن. یعنی اگه رشد کردن یا نیاز جدیدی پیش اومد، سیستم انرژی و خنک‌کننده‌شون بدون دردسر بزرگ‌تر میشه.
اوکلو رو حسابی دست کم نگیرین! این شرکت پای قراردادهای بزرگی با دیتاسنترهای معروف گذاشته. قراره داده‌ها و سرورهاشون رو با ظرفیت برق بیش از ۱۴ گیگاوات (GW) تغذیه کنه. اینقد ظرفیت زیاده که واقعاً نشون میده اوکلو داره پادشاهی بازار آینده رو هدف گرفته.
تازه، تو کالیفرنیا دارن یه راکتور ۷۵ مگاواتی جذاب به اسم Aurora Powerhouse می‌سازن که قول دادن اولین مدلش رو تا سال ۲۰۲۷ تحویل بدن. سال پیش هم با دیتاسنتر Switch یه توافقنامه موقت (Master Power Agreement یعنی توافق تامین برق کلی) امضا کردن تا تا سال ۲۰۴۴ یه چیزی حدود ۱۲ گیگاوات برق بدن! همین‌طور با Equinix واسه ۵۰۰ مگاوات و با Prometheus Hyperscale واسه ۱۰۰ مگاوات قرارداد بستن. دو تا قرارداد دیگه هم با شرکت‌هایی بستن که اسمشون رو فاش نکردن ولی تا ۷۵۰ مگاوات برق اجازه اختصاص دارن.
این حرکت مشترک Oklo و Vertiv رو میشه نقطه عطفی برای آینده دیتاسنترها دونست؛ جایی که انرژی پاک، نیازهای سنگین AI و پایداری عملیات با هم هماهنگ میشن. البته چالش‌هایی هم هست. مثلاً اجرای دقیق، قوانین هسته‌ای و حتی قبول کردن این مدل انرژی توسط مردم، همه و همه موانعی هستن که این پروژه باید ردشون کنه.
در کل، اگه تا چند سال پیش دیتاسنترها با آلودگی محیط زیست و قطعی برق دست و پنجه نرم می‌کردن، حالا با ورود نیروگاه‌های هسته‌ای کوچیک و خلاقیت‌هایی مثل این همکاری، داره یه دنیای جدید متولد میشه! اگه دنبال آینده هوش مصنوعی و تکنولوژی هستین، بدونین این جنس انرژی‌های پاک و پایدار خیلی تعیین‌کننده‌ان.
منبع: +
