تاحالا به این فکر کردی که چطوری تورهای ماهیگیری توی مزرعه‌های پرورش ماهی رو زیر آب زیر نظر دارن؟ خب این کار واقعاً مهمه، چون اگر همین تورها آسیب ببینن، هم ممکنه کلی ماهی فرار کنه (که ضرر مالیه)، هم ممکنه بیماری منتقل بشه بین ماهی‌ها یا حتی به محیط زیست اطراف. واسه همین بازدید و بازرسی مداوم این تورها حسابی حیاتی حساب میشه.
تا الان بیشتر اوقات اینجوری بوده که یا واسه بازرسی تورها ربات‌های هدایت از راه دور رو (بهشون ROV می‌گن، یعنی Remotely Operated Vehicle که همون ربات غواصه!) با دست کنترل می‌کردن، یا یک مأموریت از قبل برایش برنامه‌ریزی می‌کردن و تموم. ولی این روش‌ها یه ایراد بزرگ دارن: انعطاف ندارن! یعنی اگه شرایط زیر آب یه‌دفه تغییر کنه، یا کاربر یه چیز خاص بخواد، ربات واقعاً گیج میشه و نمی‌تونه با شرایط جدید خودش رو وفق بده.
حالا اینجا یه چیزی به اسم “آکواچت” (AquaChat) وارد میشه که همه‌چی رو عوض کرده! بذار ساده بگم: یه چارچوب یا همون Framework درست کردن که توش یه ربات غواص هوشمند با یه مدل زبانی بزرگ (Large Language Model یا همون LLM؛ مثلاً همون موتورهای هوش مصنوعی که به سوال‌ها جواب میدن یا متن تولید می‌کنن) ترکیب شده. این موتورها، مثل چت‌جی‌پی‌تی و اینا، کامل می‌تونن زبان آدم رو بفهمن و باهاش ارتباط بگیرن؛ اصلاً انگار که به جای یه ربات با یه آدم حرف می‌زنی!
پس آکواچت چیکار می‌کنه؟ اولاً سه تا بخش داره:
-
لایه برنامه‌ریزی سطح بالا: توی این مرحله، کاربر می‌تونه به زبان خیلی ساده و طبیعی (مثلاً بگه: “کل این سمت تور رو چک کن و اگه جلبک دیدی، گزارش بده”) با ربات حرف بزنه. بعد مدل زبانی میاد معنی جمله رو درمیاره و به یه نقشه کاری تبدیلش می‌کنه.
-
لایه مدیریت کار: اینجا اون برنامه کلی به چندتا کار کوچیک‌تر تقسیم میشه و ربات متوجه میشه باید دقیقاً چی کار کنه و کجا بره. این کار رو یه سیستم مدیریت تسک‌ها انجام میده.
-
کنترل ریز حرکتی: این بخش دیگه حسابی فنیه! همه‌ی حرکت‌های ریز، پیچیدن‌ها، عقب جلو رفتن‌ها و بازرسی‌های نزدیکی که ربات باید زیر آب انجام بده اینجا مدیریت میشه. یعنی به طور دقیق تحرک و کار ربات پیاده میشه.
حالا جذاب‌تر اینکه آکواچت یه قابلیت خیلی باحالم داره به اسم بازخورد لحظه‌ای (real-time feedback). یعنی موقعی که داره تور رو چک می‌کنه، اگه یه مشکل یا مانع جدید پیدا کنه (یا یه رویداد خاص اتفاق بیوفته)، سریع برنامه‌اش رو با شرایط وفق میده و نقشه مسیر یا کارش رو تغییر میده. مثلا اگه وسط راه ماهی ها جمع شدن جلوش، یا یه جسم عجیب جلوی تور بود، دیگه نمی‌مونه منتظر دستور بعدی؛ خودش باهوش جلو میره.
برای اینکه ببینن این سیستم واقعاً جواب میده یا نه، توی شرایط شبیه‌سازی شده و حتی توی محیط آبی واقعی آزمایش‌ش کردن. نتیجه‌ها نشون داد که این ربات:
- انعطافش خیلی بیشتر شده (هر موقع اوضاع تغییر کنه، خودش وفق میده)،
- دقتش برای پیدا کردن اشکال یا صدمه توی تور بیشتره،
- کل مدت بازرسی سریع‌تر و با راندمان بالاتر انجام میشه.
خلاصه اینکه آکواچت نشون داد اگه هوش مصنوعی که زبان طبیعی می‌فهمه (یعنی زبان خودمون رو) رو با ربات‌های زیرآبی ترکیب کنیم، می‌تونیم سیستم‌هایی داشته باشیم که خیلی هوشمند و دقیق، و حتی دوستانه با کاربر تعامل کنن و با هر شرایطی کنار بیان. این یعنی پرورش ماهی آینده می‌تونه خیلی ایمن‌تر، پیشرفته‌تر و دوستدار محیط زیست بشه!
پس دفعه بعد که ماهی سالم و خوشمزه خوردی، یادت باشه پشت این رفاه تکنولوژی‌های باحالی مثل آکواچت دارن بی‌سروصدا کار می‌کنن 😉
منبع: +
