۲۸ جولای؛ شبِ فوق‌العاده برای تماشای ماه، مریخ و بارش شهاب‌سنگ‌ها!

اگه طرفدار نگاه کردن به آسمون شب هستی یا فقط دلت می‌خواد یه شب متفاوت داشته باشی، حتماً تاریخ ۲۸ جولای رو توی تقویمت علامت بزن! چون این شب ترکیبی داره که واقعاً کم پیدا میشه: یه هلال نقره‌ای ماه، مریخ قرمزپوش، و کلی شهاب‌سنگ که با هم یه نمایش خفن راه می‌ندازن.

بیایید از ماه و مریخ شروع کنیم. حدود ۴۵ دقیقه بعد از غروب آفتاب، یه هلال ماه که فقط ۱۹٪ش روشنه (میگن waxing crescent یعنی ماه داره بزرگ‌تر میشه و فقط یه کمش روشنه)، دقیقاً کنار سیاره‌ی معروف مریخ ظاهر میشه. مریخ رنگش واقعاً قرمزه توی آسمون شب، حتی اگه الان خیلی درخشان‌ترین حالت امسالش رو هم رد کرده باشه، هنوزم راحت میشه پیداش کرد. این دو تا تقریباً انقدر به هم نزدیک میشن که با انگشت کوچیکت، وقتی دستتو دراز می‌کنی، فاصله بینشون رو می‌تونی اندازه بگیری — فقط حدود ۱ درجه جدا از هم هستن!

یه نکته باحال هم هست: قسمت تاریک ماه این شب جوری روشن میشه که انگار ماه کامل ترسناک شده! این بهش میگن Earthshine، یعنی نور زمین داره به ماه برمی‌گرده و بخش شبش رو یه کم روشن نشون میده. این منظره خیلی خاصه و هر شبی هم نصیب آدم نمیشه.

حالا اصل ماجرا رو بگم: اون شب تازه شروع نمایش بارش شهاب‌سنگ‌هاست! بارش شهاب‌سنگ یعنی یه سری تیکه‌های کوچیک فضایی وارد جو زمین می‌شن و موقع سوختن مثل خط نور رد میشن (همون ستاره‌های دنباله‌دار که بچه که بودیم آرزو می‌کردیم!).

اولین بارش، Piscis Austrinid هست (اسم عجیبیه، ولی یعنی یه بارش شهاب‌سنگ کوچیک که در جنوب آسمون دیده میشه)، این یه رویداد کوچولوعه ولی ممکنه تا ۵ شهاب‌سنگ توی هر ساعت هم ببینی — البته اگه هوا واقعاً تاریک و صاف باشه. ولی اصل داستان فردا شبش شروع میشه، یعنی شب ۲۹ تا ۳۰ جولای، که دو تا بارش دیگه دارن به اوج می‌رسن: Delta Aquariid (یعنی بارش شهاب‌سنگی که از صورت فلکی دلو میاد و معمولاً گسترده هست) و Alpha Capricornid (که از صورت فلکی بزغاله میاد و معمولاً شهاب‌سنگ‌های درشت‌تر ولی کمتر داره).

تو اون شب‌ها، Delta Aquariid می‌تونه تا ۲۰ شهاب‌سنگ در ساعت برات هدیه بیاره، و Alpha Capricornid هم حدود ۵ تای دیگه اضافه می‌کنه. جالبه که این هلال ماه و مریخ خودشون دو ساعت بعد از غروب میرن پایین و دیگه نور مزاحمی تو آسمون نمی‌مونه؛ این یعنی یه شب واقعاً تاریک و مناسب برای شکار شهاب‌سنگ‌ها.

اما صبر کن! هنوز تموم نشده: Perseidها (یا بارش برساوشی که اونم از اسطوره یونانی برساوش گرفته شده و معروف‌ترین و پربازده‌ترین بارش شهاب‌سنگ ساله)، همین اواخر جولای بهترین فرصت دیدنشونه. چون اگه تا شب اوجش (۱۲ تا ۱۳ آگوست) صبر کنی، ماه کامل و نورانی میشه و نمی‌ذاره شهاب‌سنگ‌های کمرنگ رو ببینی. مثلاً ماه کامل ماه آگوست، ۹ آگوست ظاهر میشه و تو بالاترین حد بارش Perseid، تا ۸۴٪ ماه روشنه و آسمون روشن میشه. پس واقعاً پیشنهاد می‌کنم تیر و مرداد رو از دست ندی!

اگر دنبال جای مناسب می‌گردی: سعی کن یه جایی بری که نور شهر اذیتت نکنه. این تکنیکی رو بهش میگن light pollution map (نقشه آلودگی نوری)، که نشون میده کجاها آسمون تاریک‌تره و میشه بیشتر ستاره‌ها و شهاب‌سنگ‌ها رو دید. اگه تونستی بری یه پارک یا بیابون یا هر جایی که دور از چراغ ماشین‌ها و ساختمونا باشه. به این شرایط میگن Dark Sky Place (یعنی جایی با آسمون واقعاً تاریک مناسب نجوم‌بازها!).

یه نکته کوچولو: حداقل ۲۰ دقیقه به چشمات فرصت بده تا به تاریکی عادت کنه، و تا می‌تونی به صفحه گوشی یا چراغ نگاه نکن چون سریع بیناییت به نور کم رو از دست میدی.

خلاصه که شب ۲۸ جولای، ترکیبی از شو آفِ ماه و مریخ و بارش چند مدل شهاب‌سنگ هست. پس قلم و دوربین یا حتی فقط یک پتوی گرم و یه دوست باحال رو بردار، یه جای تاریک پیدا کن و لذت ببر! و اگه به عکاسی نجومی علاقه داری (عکاسی از شهاب‌سنگ‌ها)، یه سه‌پایه و دوربین درست و حسابی با خودت ببر، چون واقعاً قراره یه شب عالی بشه!

منبع: +