خب بچه‌ها، خبر داغ و باحال دارم براتون از ناسا و رفقای فناوری‌ش! داستان اینه که یه طرح ماموریت جدید به اسم Skyfall لو رفته که می‌خواد ۶ تا هلیکوپتر اکتشافی رو با یه حرکت عجیب و غریب بفرسته رو مریخ.
این ایده رو کمپانی آمریکایی AeroVironment (که کارشون تکنولوژی دفاعیه، یعنی تجهیزات نظامی و فضایی می‌سازن) به همراه آزمایشگاه JPL ناسا (همون Jet Propulsion Laboratory که مغز متفکر موشک‌بازیه ناساست)، رونمایی کردن تا کاوش تو مریخ رو خیلی سریع‌تر و ارزون‌تر کنن و اطلاعاتی جمع کنن که واسه قدم بعدی بشر فوق‌العاده مهمه. جالبه بدونین خودشون گفتن احتمالاً این ماموریت حتی تا سال ۲۰۲۸ هم بتونه آماده پرتاب بشه، یعنی خیلی هم دور نیست!
حالا چرا این ماموریت انقد باحاله؟ بذارین با مقدمات یه داستان جذاب بریم جلو. قبل از این ایده‌ی Skyfall، ناسا هلیکوپتری به اسم Ingenuity (اینجنویتی یعنی ابتکار) رو تو سال ۲۰۲۱ روی مریخ فرستاد که واقعاً ترکوند! این هلیکوپتر کوچیک اولین بار تو یه سیاره دیگه پرواز کنترل‌شده کرد (پرواز موتوری، نه فقط پرت شدن)، که خودش خیلی دستاورد گنده‌ای بود.
اینجنویتی خیلی بیشتر از چیزی که برنامه‌ریزی کرده بودن کار کرد. ۷۲ بار پرواز کرد تو دهانه‌ی Jezero (۲ سال و نیم کیفیت خودشو حفظ کرد، در حالی که قرار بود فقط چند هفته دوام بیاره!) و کلی عکس و اطلاعات فرستاد. آخرش متأسفانه اوایل ۲۰۲۴ تیغه‌هاش آسیب دید و خداحافظی کرد، ولی الهام‌بخش موج جدیدی از پروژها شد.
حالا داستان Skyfall دقیقاً ادامه‌دهنده همین موفقیته. این‌بار ناسا و AeroVironment گفتن: بیاین شیش‌تا هلیکوپتر هوشمند (خودگردون یعنی کاملاً اتوماتیک و هوشمند – لازم نیست کسی از زمین کنترلشون کنه) رو با یه حرکتی به اسم “Skyfall maneuver” بریزیم وسط هوای مریخ! ببینین، معمولاً برای فرستادن وسیله به مریخ باید از یه سکوی فرود بزرگ و گرون استفاده کنن، ولی تو این ایده قراره هلیکوپترها رو به یه کپسول ورود (یعنی همون چیزی که تو جو مریخ میاد پایین) وصل کنن. وقتی کپسول داره از جو مریخ رد میشه (در حال کم‌کردن سرعت و پایین اومدن)، وسط کار هلیکوپترها رو ول می‌کنن تو هوا! یعنی رسماً از آسمون می‌ریزن پایین و خودشون شروع می‌کنن پرواز و هدایت تا برسن زمین. اینجوری کلی در هزینه و ریسک صرفه‌جویی میشه و می‌تونن همزمان تو چند نقطه مختلف مریخ فرود بیان.
وقتی هلیکوپترها فرود بیان، هرکدوم نقش دیده‌بان دارن – یعنی می‌رن اطراف رو کاوش می‌کنن، مخصوصاً مناطقی که بهترین گزینه‌ها برای فرود اولین انسان‌ها روی مریخه. هرکدوم با دوربین‌های قوی عکسای باکیفیت می‌گیرن، حتی رادار دارن که بتونن زیر سطح مریخ رو هم بررسی کنن (رادار زیرسطحی یعنی می‌تونن ببینن زیر خاک چی داره، مثلاً آب، یخ یا منابع دیگه). این داده‌ها خیلی مهمه برای اینکه بفهمیم کجاها امنه یا منابع کافی برای ماموریت انسانی هست یا نه.
جالب‌تر اینکه هر چی این هلیکوپترها جمع‌آوری کنن، به ما کمک می‌کنه به جواب یه سوال خیلی قدیمی برسیم: تو مریخ هیچ‌وقت زندگی وجود داشته یا نه؟ این داده‌ها هم واسه برنامه‌ریزی ماموریت سرنشین‌دار بدرد خوره، هم دانشمندان سیارات کلی روش مانور میدن تا نشون بدن آثاری از حیات بوده یا نه.
حالا مزیت بزرگ Skyfall اینه که با داشتن شش هلیکوپتر، دامنه‌ی کاریش چند برابر میشه. هرکدوم می‌تونن مستقل از هم برن و مناطق متنوع‌تری رو بررسی کنن. همین یعنی داده‌های علمی بیشتر، شانس کشف‌های جدیدتر و البته نزدیک‌تر شدن به لحظه‌ای که واقعاً اولین آدم‌ها پا روی مریخ بذارن! یه‌جورایی طرفدارای علم دارن لحظه‌شماری می‌کنن.
یکی از مدیرهای AeroVironment، ویلیام پومرنتز هم گفته: “Skyfall یه راه انقلابی واسه کاوش مریخه که هم ارزان‌تره و هم سریع‌تر از هر چیزی که قبلاً بوده!” این یعنی تفکر اینکه ماموریت‌های فضایی فقط باید کند انجام بشه، تقریباً داره از بین میره.
ضمناً این تنها ایده‌ای نیست که ناسا داره مطرح می‌کنه! دسامبر سال پیش خودشون یه کانسپت بزرگ‌تر هم معرفی کردن: یه هلیکوپتر لش به اسم “Mars Chopper” که به‌اندازه یه SUVه (یعنی ماشین خودرو جا دار) و شش تا تیغه داره! این یکی اصلاً شوخی نداره: می‌تونه تا ۵ کیلو بار علمی حمل کنه و روزی تا ۳ کیلومتر روی مریخ سفر کنه!
در کل، با این پروژه‌های هیجان‌انگیز، یه نسل جدید از اکتشافات هوایی مریخ داریم که هم سریع‌ترن، هم با صرفه‌تر، هم داده‌های علمی بیشتری جمع می‌کنن. هرچی بیشتر جلو می‌ریم، احتمال داره به رویاهای فیلم‌های علمی-تخیلی نزدیک‌تر بشیم، یعنی واقعاً آدم‌ها رو روی مریخ ببینیم!
خلاصه اگه کسی دنبال اخبار داغ و فن‌آوری‌های آینده تو حوزه فضاست، این پروژه‌های هلیکوپتری ناسا رو برای سال‌های آینده تحت نظر داشته باشه؛ قراره کلی سورپرایزمون کنن!
منبع: +
