خب بچه‌ها، بیاین یه موضوع مهم تو قضیه آموزش آنلاین رو با هم باز کنیم: وقتی شما پای کامپیوتر نشستین و از یه سیستم آنلاین دارین درس می‌خونین، دیگه خبری از معلم حضوری و اون ارتباط رو در رو نیست، درسته؟ واسه همین مدت‌هاست دانشمندا دارن فکر می‌کنن چطور این قضیه رو جبران کنن. دو تا حقه اصلی هم تا الان داشتن که می‌خوام درباره‌شون حرف بزنم: یکی ربات‌های آموزشی یا همون Pedagogical Agentها (یعنی مثلاً یه شخصیت کارتونی که وسط درس پُک میزنه و توضیح میده، سوال می‌پرسه یا راهنمایی می‌کنه – یه جور معلم مجازی) و دوم فیدبک احساسی (Emotional Feedback)، که یعنی مثلاً سیستم بهتون پیام میده «آفرین! کارت عالی بود» یا «نگران نباش، می‌تونی موفق شی»، خلاصه یه جور دلگرمی احساسی.
حالا سوال اصلی اینکه این دوتا روایت، واقعاً به یادگیری کمک می‌کنن؟ یا فقط سروصدا راه می‌ندازن و حواس آدم رو پرت می‌کنن؟
یه تحقیق جدید اومده و دقیقاً همین رو بررسی کرده. یه آزمایش ۲ در ۲ راه انداختن (یعنی چهار حالت مختلف: هم با ربات و هم با فیدبک احساسی – فقط یکی از این دوتا – یا هیچکدومشون) تو یه سیستم آموزش آنلاین. بعد، نتایج یادگیری کاربرا تو این شرایط مختلف رو مقایسه کردن. حالا می‌خوام نتایج جالبشونو براتون بگم:
۱. اگه ربات آموزشی باشه، اما از اون فیدبک احساسی خبری نباشه، نمره انتقال یادگیری (Transfer Scores)– یعنی اینکه چقدر مطالب رو می‌تونی به موقعیت جدید منتقل یا استفاده کنی – یه مقدار حتی بدتر می‌شه! خلاصه ربات‌های آموزگار بعضی وقتا بیشتر حواس‌پرتی دارن تا کمک.
۲. فیدبک احساسی قشنگ بچه‌ها رو بیشتر درگیر می‌کنه. یعنی کسایی که وسط کار کامپیوتر بهشون پیغام می‌داده «دمت گرم» یا «ادامه بده»، کلی انگیزه بیشتری می‌گیرن و با درس بیشتر ارتباط برقرار می‌کنن.
۳. ترکیب ربات آموزشی و فیدبک احساسی جالب بود! یادگیرنده‌هایی که همزمان هر دو رو داشتن، بالاترین سطح انگیزه رو داشتن – یعنی از همه بیشتر دلشون می‌خواسته ادامه بدن و درس رو ببرن جلو. ولی با کمال تعجب، این ترکیب باعث نشد که احساس بهتری داشته باشن یا نمره خیلی بهتری بگیرن. حتی اون بحث انتقال نکات هم تو این حالت یه کوچولو بدتر شد!
۴. هر کدوم از این ابزارها، یادگیری رو سریع‌تر کرد. یعنی بچه‌هایی که با این ابزارهای جدید درس خوندن، زودتر از بقیه به آخر کار رسیدن.
پس آخرش چی شد؟ نتیجه اصلی مقاله این بود که اگه می‌خواین تو آزمون‌های آنلاین از این ربات‌ها استفاده کنین، حتماً مواظب طراحی‌تون باشین! بعضی وقتا همین ربات‌ها به جای کمک، می‌تونن مزاحم یادگیری جدی باشن. اما از اون ور، فیدبک احساسی (همون تشویق و حمایت مجازی) واقعاً فضای آموزش رو انسانی‌تر و دلنشین‌تر می‌کنه و کمک می‌کنه بچه‌ها، تو فضای سرد آموزش مجازی، بیشتر احساس حمایت کنن و انگیزه‌شون بالا بمونه.
کلاً قضیه اینه: ترکیب این ابزارها اثرات پیچیده‌ای داره. فقط گفتن «هر چی ربات معلم اضافه کنیم بهتره» واقعیت نداره. باید با فکر و با توجه به نیاز بچه‌ها این کار رو کرد.
یه جور جمع‌بندی هم مقاله آورده بود که می‌گفت اطلاعات این تحقیق برای طراحان سیستم‌های آموزش آنلاین خیلی حیاتی و راهگشاست، چون نشون داده که حواستون باشه چطور از این ابزارها استفاده می‌کنین تا واقعا آموزش مؤثرتری داشته باشین و همه چی رو خراب نکنین!
منبع: +
