داستان اینه که دولت فدرال آمریکا، با تمام هیبتش، کل مکانیزمی که می‌تونست جلوی تغییرات اقلیمی رو بگیره رو گذاشته زیر تیغ! بذار از اول برات تعریف کنم که چطوری رسیدیم به اینجا و چرا این کار یهو انقدر مهم شد.
اصل ماجرا مربوط میشه به «EPA» یا همون سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا (Environmental Protection Agency)، که مسئولیتش اینه هوای تمیز و سالم برای همه فراهم کنه. این سازمان بر اساس یه قانونی به اسم Clean Air Act سال ۱۹۷۰ (یعنی قانون هوای پاک که سال ۱۹۷۰ تصویب شد و به EPA قدرت مدیریت آلاینده‌ها رو داد)، شروع به کار کرد. اوایل فقط موادی مثل سرب و دی‌اکسید سولفور (گوگرد) روش تاکید بود، ولی بعد قانون گفته بود اگه یه آلودگی جدید کشف شد که برای سلامتی ضرر داره، EPA باید براش قوانینی بذاره.
حالا این وسط، تو دهه ۹۰ و اوایل ۲۰۰۰، کلی گروه محیط زیستی و ایالت‌های مختلف، رفتن سراغ EPA و گفتن: “بابا بیاید گازهای گلخانهای (greenhouse gases یعنی همون دی‌اکسید کربن و غیره که باعث گرم شدن زمین میشه) رو هم کنترل کنید، ضررش جدیه!” ماجرا کشید به سال ۲۰۰۷ که دیوان عالی آمریکا گفت: “بله، گازهای گلخانهای واقعا جزو آلاینده‌های هوایی هستن و EPA باید بررسی کنه آیا خطر دارن یا نه.”
تو ۲۰۰۹، دولت اوباما اومد علم رو بررسی کرد و رسماً اعلام کرد گازهای گلخانهای سلامت عمومی رو تهدید می‌کنن (یعنی باعث همون تغییرات آب‌وهوایی میشن و کلی از مشکلات دیگه). این اعلامیه رو بهش میگن “endangerment finding” یا همون نتیجه‌گیری تهدید، که کلِ اختیار قانونی EPA برای وضع قوانین هوای پاک روی همین سوار شده! به زبون ساده: این حکم باعث شد EPA بتونه روی گازهای گلخانهای هم مثلاً برای ماشین‌ها، نیروگاه‌ها و کارخونه‌ها استاندارد بذاره.
حالا چی شده؟ روز سه‌شنبه، مدیر جدید EPA یعنی لی زلدین (Lee Zeldin)، رسماً اعلام کرد که میخواد این حکم endangerment finding رو بزنه کنار! یعنی همون ستونی که کل قانونگذاری‌های آب‌وهوایی آمریکا روش استوار بود. گفته بودن تو پادکست‌های محافظه‌کارانه هم حتی این کار رو “بزرگ‌ترین ضربه به قوانین محدودکننده تا حالا” دونستن. این کار دولت ترامپ دقیقاً سعی داره اون پایه‌ی اصلی قوانین هوای پاک رو بزنه و کل داستان رو از بیخ بهم بزنه.
جالب اینجاست اون چیزی که تو این قانون جدید ارائه کردن، بیشتر یه بحث حقوقیه تا علمی! به زبون ساده، میگن Clean Air Act هیچ جا اشاره نکرده که EPA اختیارداره واسه وضع استاندارد درباره تغییرات اقلیمی جهانی (یعنی نمی‌تونن گازهای گلخانهای رو محدود کنن چون قانون روش صراحت نداره). “مدیسون کاندون” (Madison Condon)، استاد حقوق دانشگاه بوستون، میگه: این نوع استدلال حقوقی، ممکنه احتمال تأییدش توسط دیوان عالی رو بیشتر کنه، ولی پروسه‌اش خیلی طول می‌کشه و هنوز باید بره تو بازخورد عموم و دادگاه و غیره.
حالا واکنش جامعه علمی چه بوده؟ دبورا سیواس (Deborah Sivas)، استاد حقوق محیط زیست در استنفورد، خیلی روشن میگه: اگه این حکم endangerment finding حذف بشه، عملاً تو چند سال آینده هیچ ابزاری برای مهار تغییرات آب و هوایی تو آمریکا باقی نمی‌مونه. یعنی دست سازمان‌ها و دولت برای مقابله با گرمایش جهانی بسته میشه.
خیلی باحاله که می‌بینیم سرنوشت کل سیاست آب و هوایی آمریکا به یه قانون بند انگشتی گره خورده! مدت‌هاست کانگرس آمریکا می‌تونست یه قانون قوی تصویب کنه که EPA رو با قدرت کامل مسئول متوقف کردن آلودگی گازهای گلخانهای کنه، اما هیچ وقت موفق نشد. نزدیک‌ترین بارش همون سال ۲۰۰۹ بود که یه لایحه فقط از مجلس نمایندگان رد شد و نتونست بره سنا رو بگیره.
این ماجراها واقعا عجیب نیست، چون دولت فعلی آمریکا (دولت ترامپ) همیشه گفته اصلأ علاقه‌ای به قوانین آب‌وهوایی نداره و هر کاری بتونه می‌کنه که اون‌ها رو ضعیف کنه. چیزی که جالبه اینه که حتی قبول دارن تغییر اقلیم واقعی هست، اما پشتش همیشه یه “اما” هم هست که یکی از جمله‌های معروف تکذیب‌کننده‌های تغییر اقلیمه، مثلاً: “کربن‌دی‌اکسید خوبه، باعث میشه گیاه‌ها رشد کنن!” (که این یکی از مسخره‌ترین استدلال‌های مخالفانه!)
در همین بین نباید فراموش کنیم آمریکا رکورددار بیشترین انتشار گازهای گلخانهای تو کل دنیاست. دیگه توقع غیرواقعی نیست که دولتش کاری برای کنترل این وضع بکنه! ولی متاسفانه با این شرایط، شاید به زودی اصلاً هیچ راه قانونی ممکن برای مقابله با گرمایش جهانی تو آمریکا نمونه و بقیه کشورها هم ازش الگو بگیرن.
خلاصهٔ کلام: یه قانون نه چندان معروف، شده قلب مبارزه با تغییرات اقلیمی آمریکا. حالا اگه حذف بشه، شاید سرنوشت آب‌وهوای کل دنیا عوض شه! اگر دنبال اینجور خبرهای جذاب هستید، خبرنامه هفتگی The Spark رو از MIT Technology Review از دست ندید، هر چهارشنبه به ایمیلتون میفرسته!
منبع: +
