یه خبر داغ و جالب از دنیای باتری‌ها دارم براتون! یه شرکت آمریکایی به اسم Peak Energy (پیک انرژی) یه حرکت اساسی زده و اولین سیستم ذخیره‌سازی باتری سدیم-یونی در مقیاس شبکه رو تو آمریکا راه‌اندازی کرده. یعنی این باتری‌ها دیگه فقط آزمایشگاهی نیستن و دارن واقعاً برق شبکه رو تأمین می‌کنن!
حالا سدیم-یون چیه؟ سدیم-یون یه نوع فناوری باتری هست که توش به‌جای لیتیم از سدیم استفاده میشه. سدیم همون عنصر رایج تو نمک خوراکی‌مونه! چون مواد اولیه‌ٔ سدیم تو خود آمریکا خیلی زیاده (به‌خصوص از معدن‌های soda ash که پیش ماده باتری سدیم‌محسوب میشه و آمریکا تو دنیا رکورددار منابعشه)، نیاز به واردات خیلی کم میشه و همه چی می‌تونه تو خاک خود آمریکا ساخته شه. این یعنی علاوه بر صرفه اقتصادی، مزیت امنیت ملی هم داره چون آمریکا کمتر وابسته به خارج میشه.
Peak Energy اومده یه سیستم تازه اختراع کرده که یه ویژگی باحال داره: سیستم «خنک‌کاری غیرفعال» یا Passive Cooling. یعنی چی؟ یعنی واسه خنک کردن باتری هیچ قطعه متحرکی (مثل فن یا پمپ) استفاده نمی‌شه و همه چی خودش با طراحی خاصش خنک میشه. این حرکت باعث میشه هم مصرف برق کلی سیستم به شدت بیاد پایین، هم نگهداری و سرویس خاصی لازم نداشته باشه. به قول خودشون تقریباً هیچ قطعه متحرکی توش نیست و خرابی و هزینه نگهداری تا حد ممکن کاهش پیدا کرده!
نتیجه چی شده؟
- تا ۹۰ درصد مصرف برق کمکی (Auxiliary Power) این سیستم نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر کاهش پیدا کرده. مصرف برق کمکی یعنی همون برقی که فقط برای راه‌اندازی و کنترل خودِ باتری باید مصرف بشه، نه برق اصلی ذخیره شده.
- هر گیگاواتساعت این سیستم از لحاظ عملیاتی می‌تونه حداقل یک میلیون دلار در سال صرفه‌جویی کنه! جدی میگم، عددش غول‌آساست.
- جدای از اینا، طول عمر باتری‌ها تو یه پروژه بیست ساله ۳۳ درصد کمتر خراب میشه (یعنی degradation یا کاهش ظرفیتشون کمتره)، و هزینه عمر کل‌شون نسبت به باتری‌های لییتیوم-آهن-فسفات (LFP) حدود ۲۰ درصد پایین‌تر میاد. LFP یکی از محبوب‌ترین نوع باتری‌های فعلیه که خیلیا مصرفش می‌کنن.
سیستم باتری جدیدشون که به اسم NFPP یا سدیم-یون فسفات پیروفسفات شناخته میشه (این مدل ترکیبات شیمیایی هست که پایداری بیشتری به باتری میده)، بزرگترین نمونه‌ایه که تا حالا ساخته شده و اولین باره تو کشور آمریکا تو همین مقیاس به کار گرفته میشه.
Peak Energy گفته این کار بیشتر از یه لانچ محصول جدیده – اسمش رو گذاشته «پیشرفت اساسی تو ذخیره‌سازی انرژی». تیم مهندسی‌شون واقعاً یه طراحی ساده و بی‌دردسر رو ساخته: هیچ سرویس خاصی لازم نداره و هزینه‌ها رو تا ته پایین کشیده. خودشون میگن الان ارزون‌ترین تکنولوژی ذخیره‌سازی شبکه در کل دنیاست!
برای تست هم کار رو خیلی جدی گرفتن. سیستم‌شون رو تابستون امسال با نه تا شرکت بزرگ تولید برق و خدمات نیروگاه (که بهشون IPP میگن یعنی شرکت‌هایی که مستقلاً برق تولید می‌کنن) به صورت آزمایشی نصب و امتحان کردن. نتیجه‌ها هم واقعاً امیدوارکننده بوده و تست‌ها نشون داده که عملکرد، صرفه‌جویی و پایداری باتری تو سطح رکورد قرار داره.
البته این تازه اول راهه. الان فقط یه پایلوت (آزمایش اولیه) اجرا شده، ولی همین الان Peak Energy تقریباً یک گیگاواتساعت سفارش تو مذاکره داره و گفته تو دو سال آینده چند صد مگاوات ساعت سیستم اصلی رو واسه انرژی شرکت‌های مختلف و حتی شرکت‌های غول تکنولوژی یا همون hyperscalerها وارد بازار می‌کنه.
در کل این حرکت Peak Energy واقعاً می‌تونه آینده باتری‌ها رو تو آمریکا (و شاید دنیا) تغییر بده و یه انقلاب حسابی تو ذخیره برق شبکه‌ها راه بندازه. هم به محیط زیست کمک می‌کنه (چون منابعش بومی و مقرون به صرفه‌ست)، هم قطعاً به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر شتاب میده.
خلاصه که بزودی احتمالاً زیاد اسم باتری سدیم-یونی و Peak Energy به گوشتون می‌خوره!
منبع: +
