امروز میخوام راجع به یه موضوع مهم حرف بزنم که شاید خیلیا کمتر بهش توجه میکنن: افسردگی توی بیماران نارسایی کلیه، مخصوصاً اونایی که دیالیز میشن. واقعاً زندگی این افراد خیلی سخته و مشکلات روحی، مخصوصاً افسردگی، توی این جمع زیاد دیده میشه. میدونین چیه؟ وقتی کسی افسرده باشه هم کیفیت زندگیش پایین میاد، هم ممکنه به درمانش درست پایبند نباشه (یعنی داروهاشو درست نخوره یا جلسات دیالیز رو از دست بده)، حتی بیشتر هم بستری میشه و اوضاع سلامتیش بدتر میشه.
حالا چرا اینطوری میشه؟ چون افسردگی مثل یه مهمون ناخونده میاد و کلی چیز رو تحت تاثیر قرار میده. برای همین هم پزشکا و محققای این حوزه دنبال راه‌های تازه‌ای هستن تا بتونن روحیه این بیمارا رو بهتر کنن. یکی از این روشا یه نوع روان‌درمانیه به اسم Acceptance and Commitment Therapy یا همون ACT؛ یعنی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. اگه براتون سوال شد ACT یعنی چی، ساده‌ش اینه: تو این روش به آدم‌ها یاد میدن که افکار و احساسات منفی‌شون رو بدون جنگیدن، بپذیرن و همزمان یک تعهدی به خودشون بدن که کارای ارزشمند و مهم رو انجام بدن (حتی اگه حس و حالشون خوب نباشه).
حالا، یه تیم پژوهشی تو مادرید اومدن یه آزمایش کوچیک (که بهش میگن “pilot study” یا مطالعه پایلوت، یعنی تو مقیاس کم و برای تست اولیه انجام میشه) راه انداختن. اونا پنج نفر از بیماران دیالیزی که بیشتر از ۳ ماه تحت درمان بودن و علائم افسردگی شدید داشتن رو انتخاب کردن. همه جلسات به صورت فردی و هفته‌ای یک بار، هر جلسه هم حدود ۶۰ دقیقه، دقیقا حین دیالیز برگزار شد (ینی مجبور نبودن یه جای دیگه هم برن مشاوره!).
روش کارشون هم اینجوری بود: قبل از شروع، بلافاصله بعد از تموم شدن هشت جلسه، بعد سه ماه و بعد هم هشت ماه، کیفیت زندگی و شدت علائم روانی و حتی واکنش‌ها و ترفندهای مقابله‌ایشون رو با پرسش‌نامه‌های استاندارد بررسی کردن. ایده این بود که ببینن حال بیمارا واقعاً بهتر میشه یا نه. یه ابزار دیگه هم استفاده کردن به اسم “Reliable Change Index”، یعنی شاخص تغییر قابل اعتماد که کمک میکنه بفهمیم این تغییرها واقعاً معنی‌دار هستن یا نه.
حالا بریم سر نتیجه‌ها! همه پنج نفر تا آخر جلسات رو اومدن و هیچ‌کدوم وسط راه ول نکردن (که خودش نشون میده این روش براشون قابل انجام و قابل تحمل بوده). از نظر خودشون هم حسابی راضی بودن و برنامه رو دوست داشتن.
اما مهم‌تر از همه اینکه علائم افسردگیشون واقعا تو همه اون مدت، حتی به طور پایدار، کم شد. سه نفرشون هم گفتن کیفیت زندگیشون بهتر شده، یعنی مثل قبل نیستن و حالشون بهتره. البته تو انعطاف‌پذیری روانشناختی (یعنی اینکه چقدر میتونن با موقعیت‌های مختلف وفق پیدا کنن) و شیوه‌های مقابله با مشکلات، تغییر خاصی دیده نشد ولی باز همین کاهش افسردگی، خیلی باارزشه.
نکته جالب اینه که این کار تو اروپا تقریباً اولین بار بود که همچین آزمایشی انجام میشد، اونم تو بخش دیالیز بیمارستان. نشون دادن که اگر بخواهیم، میشه همینجا موقع دیالیز هم به بیمارا کمک روانشناختی کرد و براشون فضای بهتری ساخت. خلاصه که این آزمایش نشون داد ACT واقعاً امیدبخش و شدنیه برای بهتر کردن حال بیماران کلیوی دیالیزی اون هم بدون اینکه نیازی باشه اینا رو برای درمان های روانی به جای دیگه ای بکشونیم!
در کل، این مطالعه تازه اول راهه اما به بقیه نشون داد که میشه با کمی خلاقیت و راهکارهای جدید، حال روحی بیماران مزمن رو هم بهبود داد، نه فقط جسمشون رو. امیدوارم این مدل تحقیق‌ها ادامه پیدا کنه و همه بیماران باحال‌تر و قوی‌تر بشن!
منبع: +
