بذار از یه سوال شروع کنم: تا حالا برات پیش اومده توی سرکار یه عالمه استرس و نگرانی داشته باشی، بعد همه هی بگن “رهاش کن، سعی کن قبولش کنی”؟ خب، معلومه که این حرف رو زیاد شنیدیم، ولی جدی چطور این «قبول کردن» می‌تونه به کارایی ما کمک کنه؟ چند تا دانشمند حسابی نشستن و دقیقاً همین موضوع رو بررسی کردن و نتایجش واقعاً جالبه!
اول از همه، واژه “acceptance” یا همون «پذیرش» رو یه مقدار توضیح بدم: یعنی ما به جای اینکه با استرس و احساسات منفی بجنگیم، قبول کنیمشون و اجازه بدیم که باشن، بدون اینکه قضاوتشون کنیم یا سرکوبشون کنیم. این دقیقاً همونه که توی مدیتیشن ذهن‌آگاهی (Mindfulness) هم انجام میشه؛ یعنی حضور داشتن توی لحظه و گرفتن احساسات، بدون اینکه بخوایم تغییرشون بدیم.
حالا این تحقیق حسابی اومده بررسی کنه که این «پذیرش» دقیقاً چطور و کی باعث میشه توی محیط کار استرسمون کم و کارکردمون بهتر بشه. یه چیزی که تو این تحقیقات مهمه «تخصیص منابع شناختی» (Cognitive resource allocation) هست؛ یعنی مغز هرکسی فقط یه مقدار انرژی و تمرکز برا کارها داره و اگه بخشی از این تمرکز رو صرف جنگیدن با استرسامون کنیم، خب برای کارمون دیگه انرژی نمی‌مونه.
توی این مدل جدید، گفتن وقتی پذیرش رو تمرین می‌کنیم، تمرکز و انرژی ذهنیمون آزاد میشه و این انرژی رو می‌تونیم بیشتر واسه کارمون بذاریم. این وسط، اصطلاح «Cognitive resource crafting» هم اومده که یعنی خودمون داریم منابع ذهنیمونو مدیریت می‌کنیم تا هوشمندانه‌تر ازش استفاده کنیم.
اما یه نکته مهم اینه که «پذیرش» همیشه هم اثر معجزه‌آسا نداره. نویسنده‌ها توی این تحقیق اومدن یک فاکتور دیگه هم بررسی کردن به اسم «فشار زمانی مزمن» (Chronic time pressure). یعنی وقتی همیشه عجله داری و زمان کمه (مثلاً رئیس هی ددلاین میذاره پشت هم یا مدام کار روی سرت می‌ریزه)، حتی مهارتِ پذیرش هم نمی‌تونه به اون اندازه به مدیریت ذهنی یا بهبود کارایی کمک کنه. چون عملاً اون قدر فشار زیاده که ذهن وقت آزاد شدن نداره.
تیم تحقیقاتی واسه اینکه حرفاشونو ثابت کنن، چهار تا نوع مطالعه مختلف انجام دادن که انصافاً خیلی علمی و محکم حساب میشه:
– مطالعه اول یه آزمایش تجربی بود.
– مطالعه دوم یه بررسی یک روزه روی افراد مختلف بود.
– مطالعه بعدی (سوم) ۵ روز آدم‌ها رو به طور روزانه بررسی کردن (این نوع مطالعات رو بهش Experience-sampling میگن، یعنی هر روز از شرکت‌کننده‌ها داده می‌گیرن).
– و مطالعه چهارم هم شبیه قبلی‌ها بود ولی این بار توی ۱۰ روز پشت سر هم آزمایش تجربی گرفتن.
تو همه این مطالعات، نتیجه مشابه بود: وقتی آدم‌ها یاد گرفتن که استرس و نگرانی‌شون رو “پذیرش” کنن و باهاش نجنگن، هم از نظر روحی حال بهتری داشتن و هم توی کاراشون موفق‌تر بودن. البته، همونطور که گفتم، این اثر مثبت وقتی فشار زمانی واقعاً شدیده کمرنگ‌تر میشه.
در نهایت، این تحقیق دو تا پیام مهم داره: یکی برای خودمون که اگه موقع کار استرس گرفتیم، بد نیست امتحان کنیم استرسمونو فقط “قبول کنیم” و باهاش درگیر نشیم؛ شاید همین خودش کمک کنه ذهنمون آزادتر باشه. دومین پیامش هم برای مدیرها و نهادهای شرکت‌هاست؛ یعنی اگه دوست دارن کارمنداشون پیشرفت کنن و حال روحی بهتری داشته باشن، باید شرایط کاری رو طوری بسازن که فشار زمان همیشه بالا نباشه و آدما بتونن از تکنیک‌های پذیرش و ذهن‌آگاهی بهره ببرن.
پس خلاصه داستان این میشه که پذیرش استرس می‌تونه مثل یه کلید جادویی واسه بهبود حال کاری و عملکرد باشه، البته فقط اگه اون‌قدر هم وقتمون رو با ددلاین و کارهای حل‌نشده پر نکرده باشیم!
منبع: +
