خب بیاید یه چیز باحال رو با هم بررسی کنیم! جدیداً سر و کله هوش مصنوعیهای مولد – یعنی همونا که خودشون میتونن متن بسازن یا حتی عکس درست کنن – تو خیلی از محیطهای یادگیری جمعی پیدا شده. اما اینکه دقیقاً این رباتها (یا همون AIها) وسط همکاریهای انسانها چطور باعث پیشرفت بحث و یادگیری میشن، هنوز خیلیها رو کنجکاو گذاشته.
توی یه تحقیق بامزه، اومدن سراغ یه ایده تازه: گفتن بیاید هوش مصنوعی رو جوری بسازیم که نقش همتیمی مخفی رو بازی کنه. منظورشون اینه که این AIها مثلاً یا حسابی پشت آدم درمیاد و کمککننده است (میگن supportive persona – همون شخصیت مثبت و حامی)، یا برعکس لجبازه و هی مخالفت میکنه (میگن contrarian persona یعنی شخصیت مخالف و همیشه منتقد!).
حالا چرا این کار رو کردن؟ چون دوست داشتن بفهمن وقتی چنین هوش مصنوعیهایی وارد تیم یادگیری میشن، دقیقاً تو هماهنگی فکری و بگومگوهای گروهی، چی تغییر میکنه. اصلاً آیا آدمها بهتر یاد میگیرن یا نه؟
برای این کار ۲۱۲ نفر آدم واقعی رو آوردن که با ۶۴ تا آدم آهنی (بخون AI!) توی گروههای سهنفره (جمعاً ۹۲ گروه) مسئله حل کنن. توی این گروهها یکی از اعضا همیشه AI بود که یا نقش مثبت میداشت یا منفی.
یه چارچوب پژوهشی هم براساس یه مدل معروف (چهار بُعدی ویِنبرگر و فیشر – خلاصهاش اینکه بررسی میکنه چهقدر آدمها تو بحث شرکت دارن، چطوری استدلال میکنن، ساختار بحثها چیه و رابطه اجتماعی چه خبره.)
نتایج چی بود؟
- هوش مصنوعیها تعداد مشارکت خفن یا زیادتری نداشتن، یعنی خیلی پرحرف نشدن یا حرف نزدن. اما چیزی که تغییر کرد، کیفیت مشارکت و مدل فکری بود.
- اگه AI اهل حمایت بود و طرفدار همتیمیهاش، بحثا به سمت تلفیق ایدهها و رسیدن به توافق و فهم دستهجمعی پیش میرفت. (بهش میگن conceptual integration – همون یکیکردن مفاهیم و نظرات مختلف)
- ولی اگه AI نقش مخالف داشت و مدام میپرید وسط و سوال میکرد یا بحث رو به چالش میکشید، اعضا مجبور میشدن بیشتر دلیل بیارن و وارد جزئیات شن، حتی گاهی کار به بحث و دعواهای فکری (اما سازنده!) میکشید.
جالب اینه نه میزان حرف زدن، بلکه کیفیت و درست بودن تفکر و استدلالها باعث پیشرفت یادگیری شد. یعنی اگه AI کمک میکرد هماهنگی و سطح فکر بالا بره، یادگیری واقعا رشد میکرد نه اینکه فقط بیشتر حرف بزنن.
ته ماجرا چی؟ خب، این تحقیق میگه هوش مصنوعیها حالا فقط ابزاری نیستن که معلم بودن یا راهنما؛ بلکه واقعاً مثل یک عضو تیم که میتونه بحث رو تغییر بده، ذهن جمع رو جهت بده یا حتی یادگیری رو از مسیر قبلی خارج کنه! یعنی AIها میتونن «بار فکری و بحثهای منطقی» تیم رو جابجا کنن و تو تیمهای ترکیبی (انسان + AI) نقش باحال و موثری داشته باشن.
پس اگه یه روز دیدید ربات گروهتون حرف درمیاره، بدونید شاید هدفش فقط کمک به شما یا به چالش کشیدن شما برای یادگیری بهتره – نه پرحرفی یا چشم و همچشمی!
ضمناً اگه با اصطلاحات عجیب برخورد کردید، اینا رو یادتون باشه:
- Generative AI یعنی هوش مصنوعیای که خودش میتونه محتوا بسازه.
- Agentic AI یعنی هوش مصنوعیای که تا حدی فعال و مستقل عمل کنه، نه صرفاً ابزار خشک و خالی باشه.
- چارچوب چهار بعدی Weinberger and Fischer: پایه تحقیق برای تحلیل کیفیت و مدل گفتوگوها تو تیمهای یادگیری.
خلاصه، رباتها حالا نقش آفرین واقعی تو تیمهای یادگیری هستن و آینده کار گروهی با کمک هوش مصنوعی، هیجانانگیزتر از قبل شده!
منبع: +
