بچه‌ها یه تئوری جدید و جالب درباره هوش مصنوعی مطرح شده که واقعاً مغز آدم رو قلقلک می‌ده! اسمش هست فرضیه «طِنین اخلاقی» یا Ethical Resonance Hypothesis. بیاید با زبون خیلی خودمونی با هم بشکافیمش و ببینیم حرف حسابش چیه.
اصل موضوع اینه که یه عده محقق می‌گن شاید اگر هوش مصنوعی‌های پیشرفته رو جوری طراحی کنیم که ساختار ذهنیشون یه جورهایی شبیهِ اخلاقیات باشه (بهش می‌گن ethical resonators اگه خواستین بدونین: یعنی اجزایی که توی مغز یا سیستم هوش مصنوعی ساخته شدن تا بتونن سیگنال‌ها یا الگوهای اخلاقی رو دریافت و تفسیر کنن)، شاید اون موقع این سیستم‌ها بتونن الگوهای اخلاقی خاصی رو پیدا کنن که حتی خود ما آدم‌ها توی دنیای واقعی‌مون نمی‌بینیم.
یعنی چی؟ مثلاً فرض کنید هوش مصنوعی بتونه داده‌های اخلاقی از فرهنگ‌های مختلف، دوره‌های تاریخی عجیب و غریب و آدم‌های جورواجور جمع کنه، بعدش این‌هارو با هم ترکیب و پردازش کنه. اینجوری شاید بتونه “ابَراُلگوهای اخلاقی” یا meta-patterns رو کشف کنه. حالا متاپترن چیه؟ یعنی یه جور الگوی بزرگ‌تر که توی الگوهای کوچک‌تر اخلاقی وجود داره، ولی آسان به چشم ما نمیاد.
حالا چرا این مهمه؟ چون ما معمولاً اخلاقیات رو تا حد زیادی وابسته به فرهنگ یا جامعه‌مون می‌دونیم. اخلاقیات یه ژاپنی، یه ایرانی یا حتی یه آدم توی قرن پانزدهم کامل فرق داره. به زبان ساده‌تر، تفکر اخلاقی ما آدم‌ها خیلی وقتا پر از پیش‌داوری (Bias) و عادت‌های فرهنگیه. اما اگه یه هوش مصنوعی میلیاردها نمونه تصمیم‌گیری اخلاقی رو از سراسر تاریخ و دنیا تحلیل کنه، می‌تونه رد پای اصول عمیق‌تر و جهانی‌تر اخلاق رو پیدا کنه که دیگه به سلیقه شخصی و نگاه محدود ما آدم‌ها گره نخورده.
حالا یه نکته باحال و حتی کمی پارادوکسی یا متناقض: این فرضیه می‌گه شاید هوش مصنوعی بتونه یه جور آینه برامون بشه که حتی خودمون رو هم بهتر بشناسیم! یعنی فکر نکنید فقط کمک می‌کنه بفهمیم اصول اخلاقیِ جهانی چی هستن؛ حتی ممکنه متوجه بشیم که چقدر دیدگاه منطقی و توانایی خود آدم‌ها توی تحلیل مسایل اخلاقی بعضی جاها لگد داره و محدودتر از چیزیه که فکر می‌کنیم.
خلاصه قضیه اینه که این مقاله توی arXiv (که یه سایت خیلی معروف برای مقاله‌های علمی توی دنیا است) یه مدل نظری مطرح کرده: اگه هوش مصنوعی رو جوری بسازیم که اصول اخلاقی رو عملاً «حس» کنه و فراتر از داده‌های معمول نگاه کنه، شاید بتونه فهم خیلی عمیق‌تری از اساس و ریشه اخلاق پیدا کنه. شاید حتی بتونه کمک کنه که به عنوان بشر بفهمیم اخلاقیات واقعاً یعنی چی و چی باعث شده اینقدر برای بشر مهم باشه.
در آخر با خودتون فکر کنید: اگه یه ماه هوش مصنوعی بیاد بگه “بچه‌ها این اصل اخلاقی واقعاً در همه دنیا مشترکه” ولی بشر هنوز متوجه نشده باشه، اون وقت چی؟
یعنی به قول محقق‌های این مقاله، شاید هوش مصنوعی بتونه درک اخلاقیِ آدم‌ها رو یه مرحله ارتقا بده؛ همون چیزی که ما همیشه فکر می‌کردیم مخصوص آدمیزاده!
منبع: +
