خب بیا یه ماجرای باحال رو بشنو که هم علمی‌یه و هم قشنگ فضاییه! تازگیا دانشمندها یه جور شیشه‌ی طبیعی خیلی عجیب و خاص تو استرالیا پیدا کردن که احتمالاً حاصل برخورد یه شهاب‌سنگ خیلی بزرگ بوده. ولی نکته بامزه اینه که هنوز هیچکی نمی‌دونه این شهاب‌سنگ دقیقاً کجا خورده زمین!
ماجرا اینجوریه: بررسی‌ها نشون داده یه سری شیشه خاص به اسم “تکتایت” (tektite) تو جنوب استرالیا پخش شدن. تکتایت‌ها چی‌ان؟ تکتایت‌ها در واقع شیشه‌هایی هستن که وقتی یه شهاب‌سنگ گنده با سرعت خیلی زیاد به زمین می‌خوره و سطح زمین رو ذوب می‌کنه، درست می‌شن؛ یعنی از همون مواد زمین، ولی حسابی داغ و پخش و پلا می‌شن تو منطقه!
معمولاً تکتایت‌ها تو جهان از چند تا ناحیه بزرگ اومدن، مثلاً یکی که مربوط به استرالیا و جنوب شرق آسیا می‌شه، مال حدود ۸۰۰ هزار سال پیشه. دانشمندها حدود سال ۱۹۶۹ اومدن تکتایت‌های استرالیا رو آنالیز کردن و متوجه شدن که اکثرشون ترکیب‌شون شبیه همه، ولی چندتاشون سن و ترکیب خیلی متفاوتی دارن. بعداً تو سال ۱۹۹۹ هم بررسی کردن و دیدن این شیشه‌های عجیب احتمالاً چند میلیون سال قدمت دارن ولی دقیق مطمئن نبودن.
حالا تو پژوهش جدید که تو مجله Earth and Planetary Science Letters چاپ شده، تیم تحقیقاتی تعداد زیادی (چند هزار تا!) تکتایت که تو موزه استرالیای جنوبی جمع شده بودن رو بررسی کردن: از نظر چگالی (یعنی همون فشردگی ماده) و خواص مغناطیسی (یعنی اینکه چجوری به آهن‌ربا یا میدان مغناطیسی واکنش نشون میدن). بعد، ۴۱۷ تا از عجیب‌ترهاش رو بردن فرانسه و باز ترکیب‌شون رو با دقت چک کردن و آخرش ۶ تا پیدا کردن که دقیقاً مثل همون تکتایت‌های متفاوت و عجیب سال‌های قبل بودن!
نتیجه چیه؟ یعنی این شیشه‌ها نه تنها سن‌شون با بقیه فرق داره، بلکه ترکیب‌شیمیایی‌شون هم متفاوته و احتمالاً مال یه برخورد «گنده» دیگه‌ان که حدود ۱۱ میلیون سال پیش اتفاق افتاده! یعنی یه شهاب‌سنگ دیگه که هیشکی قبلاً خبر نداشت، زمین رو زده و یه دفعه بخشی از استرالیا رو داغون و داغ کرده!
جالب‌ترش اینه که آقای فرد ژوردان (Fred Jourdan)، زمین‌شیمی‌دان و یکی از نویسندگان تحقیق گفته: این تیکه‌های کوچیک شیشه شبیه کپسول زمان از اعماق تاریخ زمین‌مون هستن!
اسم این شیشه‌های باستانی رو “انانگوایت” (Ananguite) گذاشتن، چون بعضی‌هاش توی مناطقی پیدا شدن که مردم بومی آسترالیا از قبیله‌های Pitjantjatjara و Yankunytjatjara (که به خودشون Anangu میگن، معنیش هم همون “انسان” می‌شه)، زندگی می‌کنن.
ولی راز کجاست؟ با اینکه این برخورد باید خیلی عظیم و وحشتناک بوده باشه، ولی هنوز هیچ گودال یا دهانه‌ای (crater یعنی همون جایی که شهاب‌سنگ برخورد کرده و زمینو گود کرده) با این سن و سال تو اون اطراف پیدا نکردن! یه سری جاها مثل فیلیپین، اندونزی و پاپوا گینه‌نو مطرح شده که شاید گودال زیر خاک مونده یا با گودال‌های آتشفشانی قاطی شده باشه. مخصوصاً تو مناطق فعال مثل پاپوا گینه‌نو، شاید اصلاً فکر کردن که اینا گودال آتشفشانیه نه شهاب‌سنگی!
همه‌ی این کشفیات کمک می‌کنه که ما دقیق‌تر بفهمیم هر چند وقت یه بار همچین برخوردهای عظیمی روی زمین اتفاق میفته (یعنی شاید خیلی بیشتر از چیزی که فکر می‌کردیم این بلا سر سیاره‌مون اومده!). این اطلاعات هم برای حفاظت از زمین خیلی مهمه: چون اگه ببینیم برخوردهای بزرگ زیاد رخ میدن، باید آستین بالا بزنیم برای دفاع از سیاره‌مون جلوی شهاب‌سنگ‌های آینده!
خلاصه، یه سری شیشه‌ی عجیب و قدیمی پیدا شده که نه تنها داستان یه برخورد فضایی ناشناخته رو لو دادن، بلکه هنوزم جاش رو کسی پیدا نکرده و جستجو برای گودال گمشده‌ی استرالیا ادامه داره. عجیب و هیجان‌انگیز، نه؟
منبع: +
