خب بذارین یه داستان عجیب و باحال براتون تعریف کنم! چند وقت پیش یه عده دانشمند رفتن سراغ یه غار با اسم خیلی جالب: «غار بچه‌های مرده» (کمی ترسناک، نه؟) تو مکزیک، و اونجا مدفوع آدمایی رو که دقیقاً ۱۳۰۰ سال پیش زندگی می‌کردن بررسی کردن! آره، درست شنیدین، مدفوع خشک‌شده یا همون paleofeces (یعنی مدفوع فسیل‌شده یا خیلی قدیمی).
یکی از این دانشمندها “درو کپونه” بود که میگه کار کردن با این نمونه‌ها دقیقاً مثل باز کردن یه کپسول زمان زیستی بوده. هر تیکه مدفوع براشون یه پنجره به زندگی و سلامت آدمای قدیم باز می‌کرده!
این مدفوع‌ها از یه جای خاص تو دره ریو زاپه نزدیک شهر دورانگو تو شمال غرب مکزیک اومده بودن. جالبیش اینکه، مردم اون منطقه که بهشون فرهنگ “لوما سن گابریل” میگن، کشاورزی کوچیک داشتن، سفال‌های خاص می‌ساختن و حتی بعضی وقت‌ها رسم قربانی کردن بچه هم داشتن! اسم غار هم بخاطر اسکلت بچه‌هایی که اونجا پیدا شده، همین شده.
تو دهه ۵۰ میلادی، باستان‌شناس‌ها حسابی اون غار رو کندن و از مدفوع حیوان و انسان گرفته تا استخون و بقایای گیاهی کشف کردن.
حالا بریم سر ماجرای مهم! دانشمندها اومدن و با روش‌های مولکولی پیشرفته (یعنی استفاده از تکنیک‌هایی واسه بررسی ساختارهای خیلی ریز مثل DNA) ده تا از این مدفوع‌های قدیمی رو آنالیز کردن. خلاصه DNAها رو از تو مدفوع کشیدن بیرون و با PCR (که یعنی واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز، یه روش برای زیاد کردن تیکه‌های DNA که راحت‌تر بشه مطالعه‌شون کرد) بررسی کردن ببینن چه میکروب‌ها و انگل‌هایی اون موقع تو دل این مردم بودن.
نتیجه چی شد؟ همه نمونه‌ها حداقل یک نوع پاتوژن (یعنی همون عامل بیماری‌زا، مثل باکتری یا انگل) داشتن. تو ۷۰٪ نمونه‌ها باکتری Escherichia coli یا همون E. coli (یه باکتری معروف تو روده که گاهی می‌تونه بیماری بده) پیدا کردن و همچنین انگل بلاستوسیستیس (Blastocystis) که می‌تونه باعث مشکلات گوارشی بشه. از اون طرف هم انگل کرمک (pinworm)، شیگلا (Shigella که عامل اسهال خونی‌یه) و ژیاردیا (Giardia، یه انگل میکروسکوپی که دلچرک و مشکلات معده میده) هم پیدا شد.
پژوهشگرها میگن این همه میکروبی که تو مدفوع مردم اون دوره پیدا شده، نشون میده بهداشت خیلی پایین بوده و آدم‌ها به‌خاطر تماس با فضولات تو آب، خاک یا غذا مریض می‌شدن. یعنی مردم احتمالاً آب آلوده یا غذای ناپاک می‌خوردن و خیلی موقع‌ها گرفتار عفونت روده‌ای و انگل بودن.
نکته باحال‌تر: مطالعات قبلی هم تو همین غار تخم انگل‌هایی مثل هوک‌ورم (کرم قلاب‌دار)، whipworm (کرم شلاقی) و کرمک پیدا کرده بودن. یعنی واقعاً این مردم قدیم با یه لشکر از انگل‌ها درگیر بودن!
یه قسمتش هم اینه که چون این ژن‌های بیماری‌زا تونستن تا ۱۳۰۰ سال تو مدفوع قدیمی دووم بیارن، امکان داره حتی تعداد بیشتری پاتوژن اون موقع بوده که حالا دیگه قابل شناسایی نیستن چون تو این مدت تجزیه شدن.
آخرش هم دانشمندها میگن این تکنیک‌های پیشرفته رو اگه روی نمونه‌های قدیمی دیگه هم استفاده کنن، کلی اطلاعات توپ از زندگی روزمره، بهداشت و مشکلات سلامتی مردم گذشته به‌دست میارن.
پس دفعه بعد که یکی گفت تاریخ، همش اسطوره و افسانه‌ست، بگین نه بابا، یه تیکه مدفوع ۱۳۰۰ ساله می‌تونه کلی راز رو لو بده!
منبع: +
