کشف ماجرای تیرکمان مرگبار ۱۲ هزار سال پیش تو ویتنام!

خب بیا با هم یه داستان خیلی باحال از دوران خیلی دور رو مرور کنیم؛ دقیقاً برمی‌گردیم به حدود ۱۲ هزار سال پیش، جایی که الان به اسم ویتنام شمالی می‌شناسیمش. ماجرا درباره‌ی یه مرد حدود ۳۵ ساله‌ست که اسکلتش رو خیلی سالم تو یه غار پیدا کردن و وقتی محقق‌ها بررسیش کردن، تازه فهمیدن قضیه چه‌قدر عجیب و شاید حتی ترسناک بوده!

این اسکلت که اسمشو گذاشتن TBH1، سال ۲۰۱۸ از غاری به اسم Thung Binh 1 که تو منطقه‌ی معروف Tràng An Landscape Complex هست، کشف شد. جالبه که مرده رو تو حالت جنینی دفن کرده بودن، یعنی زانوهاش رو بغل گرفته بود و صورتش رو روی دستاش گذاشته بود؛ یه جورایی خیلی بهش احترام گذاشته بودن.

اولش که استخوان‌هاشو بررسی کردن، به جز یه آسیب کوچیک به مچ پاش، همه‌چی خوب بود. البته جمجمه‌اش له شده بود ولی دانشمندها با کلی دقت تونستن جمجمه و فکش رو دوباره بسازن. اما وقتی دقیق‌تر شدن، یه کشف عجیب داشتن: TBH1 یه دونه دنده‌ی اضافه تو گردنش داشت!

دنده‌ی اضافه چی هست؟ خب، معمولاً آدما ۲۴ دنده دارن ولی یه عده کم (فقط بین ۰.۲ تا ۱ درصد مردم) یه دنده‌ی اضافه دارن که بهش می‌گن supernumerary rib. این آقا هم یکی از همونا بوده – اما نکته اینجاست که این دنده‌ی اضافه شکسته بوده و علامت عفونت هم روش بوده؛ یعنی روی استخوان یه سوراخی پیدا کردن که نشون می‌داده چرک یا همون pus ازش خارج می‌شده.

بر اساس بررسی، محقق‌ها می‌گن که TBH1 چند ماه بعد از این آسیبی که بهش وارد شده بوده، زنده مونده ولی احتمالاً از شدت عفونت مرده. اون زمان‌ها هم که خبری از آنتی‌بیوتیک و درمان درست حسابی نبوده؛ اگه استخوانت عفونت کنه، شانس زنده‌ موندنت خیلی پایین می‌اومده.

اما اصل قضیه از اینجا جالب‌تر می‌شه! کنار همون دنده‌ی عفونی، دانشمندها یه تیکه‌ سنگ‌ کوارتز پیدا کردن، خیلی ریز و مثلثی شکل – یه چیزی شبیه نوک تیر یا arrowhead. خود دانشمندها بهش می‌گن micropoint، یعنی یه خرده‌ سنگ نوک‌تیز کوچیک، که فقط ۱۸ میلی‌متر (یعنی کمتر از ۲ سانت) طولش بوده و روش هم نشونه‌هایی از بریدگی پیدا کردن که معمولاً برای نصب شدن به بدنه‌ی تیر یا نیزه درست می‌شده.

نکته جالب‌تر اینکه این نوک تیر «عجیب و غریبه» و اصلاً شبیه هیچکدوم از ابزارهای سنگی که تا الان تو اون غار یا غارهای اطراف پیدا کردن، نبوده. یعنی: یا یکی از یه جای دیگه اونو درست کرده و آورده، یا اینکه اصلاً از دوتا قبیله یا گروه مختلف اینجا سر و کله‌شون پیدا شده بوده! محقق‌ها خیلی احتمال می‌دن که این مرد توسط همین تیر سنگی عجیب مورد حمله قرار گرفته و زخمی شده باشه؛ حالا یا یه خشونت بین دو گروه شکارچی یا شاید هم یه دعوای محلی.

یه توضیح کوچیک: «Interpersonal violence» که تو بعضی گزارشا اشاره شده، یعنی خشونت بین آدم‌ها با هم، نه مثلاً حمله‌ی حیوانات. این قضیه ثابت کنه، سند خیلی قدیمی‌ایه برای نشون دادن دعواها و درگیری‌های انسان‌های اون دوران تو شرق آسیا.

یه نکته مشکوک هنوز هست: بعضی دانشمندها هنوز شک دارن که این واقعاً حمله‌ی عمدی بوده یا شاید یه اتفاق عجیب (مثلاً تیر تو شکار منحرف شده باشه و…)، ولی چون آثاری از دقت و مراقبت در تدفینش هست و چند ماه بعد از زخم زنده بوده، حتماً جامعه‌ش ازش مراقبت کرده. یکی از باستان‌شناس‌ها گفته این کشف خیلی هیجان‌انگیزه چون تو اون منطقه نمونه‌ی استخوان انقدر سالم خیلی کم دیده شده.

درکل، این داستان نشون می‌ده که حتی این‌همه سال پیش هم زندگی آدم‌ها پر از چالش، ماجراجویی و البته خطر بوده. و همین یه نوک تیر سنگی که شاید یه مسابقه مرگبار رو رقم زده، الان سرنخ‌های عجیبی درباره‌ی روابط و درگیری‌های انسان‌ها برامون رو کرده!

یادآوری: «Pleistocene epoch» هم که تو مقاله اومده، همون دوره‌ی خیلی قدیمی زمین شناسیه که از حدود ۱۲۶ هزار تا ۱۱۷۰۰ سال پیش طول کشید و آدما هنوز مشغول شکار و جمع‌آوری بودن. پس داستان TBH1 یکی از پازل‌های نادر زندگی اون دوران تو جنوب شرق آسیاست.

همیشه اضافه شدن حتی یه کشف کوچیک مثل این، کلی سرنخ درباره‌ی گذشته‌ی عجیب ما آدما بهمون می‌ده!

منبع: +