اگه یکی بهت بگه که هنر، مخصوصاً رقص، می‌تونه توی حرکت کردن کسایی که پارکینسون دارن کلی معجزه کنه، اولش شاید فکر کنی داره شوخی می‌کنه! ولی واقعیت اینه که یه تحقیق خیلی جامع و حسابی اومده نشون داده هنر درمانی واقعاً می‌تونه به بهبود حرکت توی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کمک کنه.
خب، بذار اول یه توضیح کوچیکی هم از پارکینسون بدم. پارکینسون یه جور بیماری عصبی هست که باعث میشه آدم‌ها توی حرکت کردن و کنترل بدنشون مشکل پیدا کنن؛ مثلاً لرزش دست و پا، کندی حرکت و اختلال در راه رفتن از علائم معروفشن.
حالا تیم تحقیق (که خودشونو خیلی حرفه‌ای هم نشون دادن!) اومدن و تمام مقاله‌های علمی و آزمایش‌هایی که روی این موضوع انجام شده رو گشتن. از سایت‌هایی مثل PubMed و Embase و… استفاده کردن و با توجه به یه سری معیار استاندارد (مثل PRISMA که یعنی روشی برای بررسی و ارزیابی منظم و دقیق تحقیقات)، بیست و شش تا مطالعهٔ با کیفیت رو انتخاب کردن تا جمع‌بندی نهایی‌شون کامل و حسابی باشه.
نتایجشون خیلی باحال بود: هنر درمانی، یعنی استفاده از هنر (مثل موسیقی، نقاشی و مخصوصاً رقص)، به طور قابل توجهی باعث بهبود عملکرد حرکتی بیماران شد. برای فهمیدن اینکه پیشرفت واقعاً بوده یا نه، از چندتا آزمون استاندارد استفاده کردن:
- UPDRS III: این یکی یه تست معروفه که شدت علائم حرکتی پارکینسون رو اندازه می‌گیره؛ عددش کمتر بشه یعنی حرکت‌ها بهتر شده.
- TUG: یه تست ساده که باید یه مسافت مشخص رو با زمان بسنجد؛ اگه سریع‌تر بشن یعنی بهبود داشتن.
- Mini-BESTest: این یکی واسه تعادل بدن سنجیده میشه؛ نمره بالاتر یعنی تعادل بهتر.
خب حالا عدد و رقم‌هاش چی شد؟ با هنر درمانی:
- نمره UPDRS III حدود ۰.۴۴ واحد کم شد (و این یعنی پیشرفت خوبی!)
- زمان انجام تست TUG هم به میزان ۰.۲۵ کاهش داشت
- نمره Mini-BESTest هم حدود ۰.۴۱ واحد بالا رفت (یعنی بچه‌ها تعادل‌شون بهتر شد)
جالبیش اینجاست که بین انواع مختلف هنر درمانی، رقص درمانی از همه تاثیرگذارتر بود! در واقع شرکت‌کننده‌هایی که رقصیدن، از بقیه بیشتر پیشرفت داشتن. مثلاً کاهش نمره UPDRS III برای رقص، ۰.۵۲ بود که بهتر از بقیه روش‌ها جواب گرفته بود. حتی تو تست تعادل هم به شدت قوی عمل کردن!
علاوه بر این آزمون‌های اصلی، میانگین راه رفتن و سرعتشون (که بهش می‌گن Gait Speed)، طول قدم (Stride Length)، و حتی تست «یخ‌زدگی حرکت» یا همون FOG (که یه مشکل معروف سای پارکینسونیاست و موقع راه رفتن یهو قفل می‌کنن)، هم بهتر شد. مثلاً طول قدم ۰.۵۹ واحد بیشتر شد و سرعت راه رفتن هم ۰.۳۴ واحد بالا رفت. خلاصه بگم: تقریباً تو تموم شاخص‌هاشون یه پیشرفت باحال داشتن.
یه نکته البته بود: چون مطالعات مختلف، روش‌هاشون یک‌دست و معین نبود (یه چیزایی رو هرکدوم یه جور انجام دادن!)، کار دانشمندا برای مقایسه دقیق یکم سخت شد. به همین خاطر خودشون هم پیشنهاد کردن واسه آینده، بهتره همه تو کارای تحقیقاتی پروتکل‌های یکسان‌تر داشته باشن که نتایج قابل اطمینان‌تر در بیاد.
در مجموع، این تحقیق یه جمع‌بندی جالب و روشن داد: هنر درمانی ــ به ویژه رقص ــ می‌تونه به عنوان بخش کلیدی تو برنامه‌های توانبخشی بیماران پارکینسون وارد بشه و حرکت و کیفیت زندگیشون رو کلی بهتر کنه.
برای دوستای کنجکاو و علاقه‌مند، شماره ثبت سیستماتیک این بررسی هم هست: CRD42024611770 تو سایت PROSPERO (یه جور بانک اطلاعاتی برای ثبت مطالعات مروری).
منبع: +
