تا چند سال پیش هرکسی میخواست آزمایشهای اجتماعی پیچیده یا شبیهسازی با چندتا آدم مختلف بسازه، باید خودش کلی تخصص مختلف داشته باشه و با کلی دردسر سر و کله میزد! حالا اما داستان عوض شده. با اومدن LLMها (یعنی Large Language Modelها – مدلهای زبانی خیلی بزرگ و خفن مثل ChatGPT و رفقاش!)، همهچی راحتتر میشه.
خیلیا دارن از این مدلهای زبانی بزرگ توی تحقیقات علوم اجتماعی استفاده میکنن. این مدلها مثل یه تیم بازیگر مجازی میمونن که میتونی براشون سناریو اجتماعی درست کنی و ببینی که چطور رفتار میکنن. مثلاً فرض کن میخوای ببینی مردم تو شرایط مختلف چطور تصمیم میگیرن یا چه واکنشی به یه مقررات جدید نشون میدن—با این شبیهسازیها راحت میشه فهمید.
اما یه مشکل این وسط بود: طراحی کردن کل این آزمایشها واقعاً سخت و زمانبر بود، مخصوصاً واسه کسایی که تخصص برنامهنویسی یا مدلسازی نداشتن. یه مشکل دیگه هم این بود که خیلی وقتا این مدلهای زبانی تو دقت و قابل اعتماد بودن، هنوز جای کار داشتن و خیلیها بهشون اعتماد کامل نداشتن.
حالا مقالهای که دربارهش حرف میزنیم، یه راهحل باحال و متفاوت پیشنهاد داده! یه چارچوب (Framework) ساخته شده که تقریباً تمام مرحلههای طراحی آزمایش اجتماعی رو به صورت خودکار انجام میده، اونم با الهام از چیزی به اسم “Decision Theater” – یه مفهوم جالب که یعنی شبیه یه صحنه تئاتر مجازی تصمیمگیری درست میکنن تا ببینن بازیگرها (که اینجا همون هوش مصنوعیها هستن) چی کار میکنن.
کل ماجرا رو به سه مرحله تقسیم کردن:
- نوشتن فیلمنامه (Script Generation): تو این مرحله یه “Screenwriter Agent” که خودش یه مدل هوش مصنوعی هست، پیشنویس چندتا سناریوی آزمایشی میریزه. مثلاً طرح میزنه که کی قراره چه کاری کنه یا توی چی شرکت کنه.
- نهاییکردن فیلمنامه (Script Finalization): اینجا یه “Director Agent” (در واقع کارگردان هوشمند!) میاد و سناریوها رو میخونه، بررسی میکنه، بعد بهترینش رو انتخاب میکنه. اینجوری مطمئن میشن همهچی منطقی و باحال پیش میره.
- تولید بازیگرها (Actor Generation): وقتی سناریو نهایی شد، یه “Actor Factory” وارد صحنه میشه و کلی بازیگر مجازی (یعنی Agentهای هوشمند) میسازه تا دقیقاً طبق همون فیلمنامه اجرا داشته باشن.
نکته جالب اینه که این سامانه رو روی چندتا سناریوی مختلف علوم اجتماعی امتحان کردن و دیدن واقعاً این Agentها همون رفتارها و نتایجی رو نشون میدن که تو دنیای واقعی هم انتظارش رو داریم! یعنی انگار یه آزمایش واقعی ساختی اما بدون اینکه نیاز باشه کلی آدم رو جمع کنی یا کلی وقت بذاری.
این ایده باعث میشه خیلیها که دانش برنامهنویسی یا مدلسازی ندارن هم بتونن راحت آزمایش طراحی کنن—در واقع دیگه مانع ورود خیلی کمتر شده. از اون مهمتر، این ابزار میتونه یه دستیار تصمیمگیری قوی برای پژوهشگرها و حتی سیاستگذاران باشه. چون میشه قبل از اینکه تصمیم مهمی در دنیای واقعی بگیرن، نتیجهها رو با این سیستم شبیهسازی کنن و ببینن مردم چه واکنشی نشون میدن.
راستی اگه دوست داشتی بیشتر سرک بکشی، کد این پروژه رو هم به صورت متن-باز (Open Source یعنی هرکی بخواد میتونه ببینه و حتی روش کار کنه) گذاشتن توی این لینک: https://anonymous.4open.science/r/FSTS-DE1E
در کل، این روش جدید کار با هوش مصنوعی برای آزمایشهای اجتماعی هم علمیتر و هم دمدستیتر شده و احتمالاً به خفنتر شدن تحقیقات و حتی سیاستگذاریها کمک زیادی میکنه!
منبع: +
