بیا یه خبر خفن از دنیای تکنولوژی برات دارم! AWS یا همون سرویس‌های ابری آمازون که همه می‌شناسیمش، یه خنک‌کننده اختصاصی و خلاقانه برای کارت گرافیک‌های پرقدرت انویدیا ساخته. داستان چیه؟ اجازه بده خیلی راحت توضیح بدم.
ما الان وارد عصر هوش مصنوعی سنگین شدیم و برای این کارها، سرورها باید کارت گرافیک‌های قدرتمند مثل Nvidia GB200 NVL72 رو داشته باشن. مشکلی که هست اینه که این کارت‌ها واقعاً داغ می‌کنن و دمشون رو نمی‌تونی با فن ساده یا خنک‌کننده‌های معمولی بگیری. هرچی قدرت بیشتر، گرمای بیشتر!
AWS دور خیلی از راه‌حل‌های خنک‌سازی موجود، به خصوص خنک‌کننده‌های آبی که الان توی دیتاسنترها استفاده میشه، خط کشید. چون به گفته Dave Brown که یکی از مدیران بخش محاسبات و هوش مصنوعی AWS هست، این راه‌ها برای شرکت به صرفه نبوده؛ یا فضای زیادی از دیتاسنتر رو می‌گرفتن، یا اینقدر تغییر نیاز داشتن که بازسازی کل مرکز داده لازم می‌شد یا مصرف آبشون واقعاً سر به فلک می‌زد.
حالا AWS خودش دست به کار شده و چیزی ساخته به اسم IRHX یا همون In-Row Heat Exchanger. یعنی یه مبدل حرارتی که توی ردیف یا رَک‌های سرورها قرار می‌گیره و کارش اینه که گرمای زیاد رو از تجهیزات می‌گیره و دماشون رو پایین میاره. IRHX، همون طور که از اسمش پیداست، یه جور تکنولوژی خنک‌کنندگیه که می‌تونه راحت داخل رَک‌های فعلی استفاده بشه و نیازی به طراحی دوباره دیتاسنتر نداره.
اگه بخوام لوازمش رو توضیح بدم، این سیستم سه بخش داره: یه واحد پمپ (که آب رو جا به جا می‌کنه)، یه کابینت توزیع آب و یه بخش کویل فن‌دار (کویل همون لوله‌هاییه که بهش فن وصل میشه و کمک می‌کنه خنک شه). آب خنک توسط یه صفحه سرد یا “cold plate” که آمازون با همکاری انویدیا طراحی کردن، مستقیماً میره سراغ چیپ‌ها و دماشونو پایین میاره؛ بعدش دوباره به داخل IRHX برمی‌گرده تا خنک بشه و دوباره وارد چرخه شه. صفحه سرد یا cold plate یعنی یه ورق فلزی که رو خود تراشه قرار می‌گیره تا سریع گرماشو بگیره.
نکته جالبش اینه که الان این سیستم قوی‌ترین سرور AWS یعنی P6e UltraServer رو خنک می‌کنه، که ۷۲ تا کارت گرافیک Nvidia Blackwell توی یه رک، باهم مثل یه «سوپر GPU» کار می‌کنن! یعنی شما فرض کن ۷۲ تا پردازنده گرافیکی انویدیا به عنوان یه واحد غول‌آسا پردازش انجام می‌دن. این قابلیت برای پروژه‌های خیلی سنگین هوش مصنوعی، مخصوصاً آموزش مدل‌های عظیم موزون ساخته شده.
آمازون سابقه داره که خودش چیپ‌ست‌ها یا تجهیزات شبکه اختصاصی طراحی کنه (تا همه چیزش رو بومی کنه!)؛ این بار هم نشون داد حتی واسه خنک‌سازی، سراغ مهندسی سفارشی رفته. جالبیش اینجاست که IRHX کاملاً توی استاندارد رک‌های موجود آمازون جا می‌گیره و قابل توسعه‌ست؛ یعنی میشه اونو توی دیتاسنترهای مختلف AWS در سراسر دنیا، بدون دردسر نصب کرد و نیازی نیست زیرساخت‌های دیگه رو دست بزنی.
فعلاً این سیستم فقط روی کارت‌های گرافیک سری Blackwell انویدیا استفاده میشه، ولی براساس حدس خیلی‌ها، اگه چیپ‌های اختصاصی خود آمازون (که بهشون Graviton میگن و برای سرورهای ابری ساخته شدن)، مجبور بشن در آینده دمای بیشتری تحمل کنن، همین سیستم براشون هم راه می‌افته. Graviton هم یعنی پردازنده‌هایی که براساس معماری ARM طراحی شدن و مخصوص سرورهای AWS ساخته شدن، مصرف انرژی پایین و بازدهی بالایی دارن.
فعلاً IRHX داره وظایف سنگین پردازشی مخصوص هوش مصنوعی رو تقویت می‌کنه (پردازش‌هایی که سرعت و مقیاس بالا می‌خوان)، ولی مسلماً در آینده ممکنه همه جا توی دیتاسنترهای آمازون رو بگیره، به‌ویژه اگه چیپ‌های جدید هم به همچین خنک‌کنندگی‌ای نیاز پیدا کنن.
پس آمازون نشون داد وقتی پای نیازهای سنگین مقیاس بزرگ وسط باشه، منتظر راه‌حل آماده نمیشینه و خودش دست‌به‌کار میشه. این حرکت قطعاً می‌تونه زمینه رو برای سرورهای قوی‌تر و خنک‌تر، مخصوصاً توی دنیای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، باز کنه.
اگه سوالی داشتی یا دوست داشتی بیشتر درباره دیتاسنترها، خنک‌کنندگی یا چیپ‌های سروری بدونی، بپرس! این موضوعات فوق‌العادن و همیشه پشت صحنه تکنولوژی‌های بزرگی که روزمره استفاده می‌کنیم، همین چیزهاست.
منبع: +
