داستانی براتون دارم که واقعاً شگفت‌انگیزه! محقق‌ها دو تا فسیل بچه پتروسور پیدا کردن که نشون میده این پرنده‌های غول‌آسای ماقبل تاریخ، حدود ۱۵۰ میلیون سال پیش، توی وسط یه طوفان وحشتناک، جونشون رو از دست دادن. حالا پتروسور چیه؟ همون‌ها که بهشون “پترداکتیل” هم میگن — یه‌جور خزنده پرنده بودن توی دوران دایناسورها، و حسابی هم توی آسمون‌ها جولون می‌دادن.
این دو تا بچه پتروسور، که دانشمندها اسمشون رو گذاشتن “لاکی” و “لاکی ۲” (یعنی خوش‌شانس و خوش‌شانس دوم!)، احتمالاً وسط پرواز گرفتار بادهای خشن شدن و بخت بدشون این بود که طوفان انداختشون توی آب یه تالاب، جوری که نتونستن از موج‌ها جون سالم به در ببرن و غرق شدن.
ابعاد این فسقل‌ها هم خیلی جالب بود — هر کدوم بال‌هایی داشت فقط حدود ۲۰ سانتی‌متر (تقریباً اندازه یه خفاش کوچولو!). جالب‌تر اینجاست که اسکلت پتروسورها خیلی سبک و توخالیه. این کار رو براشون عالی می‌کرد واسه پرواز، ولی اصلاً برای فسیل شدن خوب نبود! یعنی احتمال اینکه همچین فسیل سالمی پیدا شه واقعاً خیلی پایینه و دانشمندها از پیدا کردنش کلی ذوق کردن.
داستان از اونجایی جالب شد که راب اسمیت — نویسنده اصلی این تحقیق — موقع بررسی توی یه موزه آلمان (Bergér Museum)، لاکی اول رو کشف کرد. اول فکر کردن این دیگه اتفاق خاصیه و تکرار نمیشه. ولی یه سال بعد، لاکی دوم توی یه موزه دیگه (Burgermeister Müller در Solnhofen) پیدا شد! دانشمندها وقتی با نور UV (همون نوری که جرم شناس‌ها هم گاهی استفاده می‌کنن) روی لاکی دو، بررسی انجام دادن، متوجه شدن استخون بالش قبل مرگ شکسته بود. همین هم نشون میده که این آشفتگی هوایی چقدر قدرت داشت.
حالا بیایید یه کم از اون مکان افسانه‌ای بگم که این فسیل‌ها پیدا شدن: این ناحیه توی جنوب آلمان و به اسم “سد آهکی سولنهوفن” معروفه، و سنش بین ۱۴۸ تا ۱۵۳ میلیون سال برآورد شده. جالبه که صدها فسیل پتروسور از همین‌جا پیدا کردن! محیطش هم قبلاً شبه‌گرمسیری و پر از جزیره و صخره‌های مرجانی بوده — یه‌جور شبیه به مناطق گرم و مرطوب امروزی.
یه نکته عجیب درباره‌ی این منطقه اینه که فسیل پتروسورهای بچه یا کوچیک، معمولاً سالم پیدا میشن، اما نمونه‌های بزرگسال یا متلاشی‌شده‌اند یا خیلی کمیابن. معمولاً انتظار داریم استخون بزرگ راحت‌تر بمونه، ولی اینجا ظاهراً جور دیگه‌ایه! تیم تحقیق وقتی بیش از ۴۰ نمونه فردی دیگه از همین گونه (Pterodactylus antiquus) رو بررسی کردن، دیدن بیشتر قربانی‌های این طوفان‌ها، همون پتروسورهای بچه بودن. بزرگسال‌ها احتمالاً قدرت پرواز در برابر باد رو داشتن و از طوفان جون سالم به در می‌بردن.
کسایی که فکر می‌کنن فسیل‌ها فقط چیزهای خسته‌کننده و بی‌روحی هستن، این داستان رو بخونن! دانشمندها میگن وقتی بقایای لاکی دوم با دستکش‌های مخصوص و توی سنگ دیدن، واقعاً قلبشون وایستاد! چون هم فهمیدن چه ماجرای غم‌انگیز و خارق‌العاده‌ای اینجا رخ داده، هم فهمیدن که این اسکلت‌ها چه شانس کمی داشته برای سالم موندن.
یه نکته جالب هم درباره دلیل کشف زیاد فسیل بچه پتروسور توی سولنهوفن هست: مدت‌ها دانشمندها فکر می‌کردن این تالاب‌های قدیمی جای اصلی بچه پتروسورها بوده، ولی الان معلوم شده خیلی‌هاشون اصلاً مال همون منطقه نبودن و فقط قربانی طوفان شدن! یعنی این بچه‌مارمولک‌های پرنده توی جزیره‌های دور و اطراف زندگی می‌کردن و همین بادهای بی‌رحم اومد و همه‌شون رو ریخت توی تالاب.
در کل، این کشف نه فقط پرده از قصه‌ی غمناک و عجیبی توی گذشته‌ی زمین برمی‌داره، بلکه نشون میده چقدر شانسیه که ما امروزه می‌تونیم زندگی جاندارانی رو که صد میلیون‌ها سال پیش زندگی می‌کردن، بازسازی کنیم. تازه کلی اطلاعات پایه‌ای درباره نحوه شکل گرفتن فسیل‌ها و دنیای پتروسورها هم بهمون میده!
راستی، اگه براتون سوال شد “پتروسور” و “پترداکتیل” با هم فرق دارن، باید بگم پتروداکتیلوس انتی‌کوس (Pterodactylus antiquus) اولین گونه‌ای بود که کشف شد و اسم پترداکتیل هم از اون اومده!
پس دفعه بعد که طوفان شد، حواستون باشه — حتی پرنده‌های افسانه‌ای هم با طوفان شوخی ندارن!
منبع: +
