داستان این ستاره‌های دریایی که یه دفعه بدنشون شروع می‌کنه به آب شدن و کم‌کم تبدیل میشن به یه تیکه ژل یا همون «گو»، واقعاً خیلی عجیبه! سال‌هاست که دانشمندا دنبال جواب این بودن که چرا از ۲۰۱۳ به بعد، میلیاردها ستاره دریایی از بین رفتن و اکوسیستم‌های ساحلی غرب آمریکا رو بهم ریختن. همه هم فکر می‌کردن که احتمالاً ویروس داره این بلا رو سرشون میاره، اما تحقیقات جدید یه چیز دیگه نشون داده!
خب بذار از اول براتون تعریف کنم: این بیماری معروف به «sea star wasting disease» مثلاً یعنی بیماری‌ای که باعث میشه ستاره‌های دریایی ذره‌ذره گوشت و بافتشون آب میشه. همون اوایل، محقق‌ها یه چیزی شبیه زخم رو روی بدن ستاره‌های دریایی دیدن که بعد چند روز، بدنشون واقعا شُل میشه و کلاً داغون میشن.
حالا کشف جدید اینه که مسئول اصلی این ماجرا اصلاً یه ویروس نیست بلکه یه باکتریه! اسمش هم “Vibrio pectenicida” هست (ویبریو پکتنیسیدا). راستی، بدونید که این باکتری از خانواده همونایی‌ست که بیماری وبا رو توی آدم‌ها ایجاد می‌کنن (ویبریو کلرا مثلاً) و حتی به مرجان‌ها و صدف‌ها هم قبلاً آسیب رسونده بودن. خلاصه، حسابی بدجنسه!
برای اینکه بفهمن واقعاً چه خبره، چند سال دانشمندا نمونه خون ستاره‌های مریض و سالم رو (که خونشون بهش می‌گن “coelomic fluid” یعنی مایع درون بدن ستاره دریایی)، چک کردن. دیدن که توی ستاره‌های مریض فقط سطح همین باکتری ویبریو بالاست و توی سالم‌ها خبری از اون نیست. یه لحظه همه محقق‌ها برق از سرشون پرید: گفتن “همینه! عامل اصلی بیماری رو پیدا کردیم!”
یه نکته جالب: این بیماری فقط یه یا دو مدل ستاره دریایی رو نمی‌کشه، بالای ۲۰ جور مختلف گیرش شدن. ولی بدترین ضربه رو یه جور ستاره غول‌پیکر به اسم “sunflower sea star” یا ستاره دریایی آفتابی خورده. این غول‌ها تا یه متر قطرشون می‌رسه، ولی تو بیشتر محدوده جنوبی‌شون تو آمریکا عملاً منقرض شدن. حتی تو مناطق شمالی‌تر هم حدود ۸۷٪ جمعیتشون رو از دست دادن!
خود این ستاره‌های آفتابی، شکارچی اصلی خارپشت‌های دریایی هستن. خارپشت‌ها هم عاشق خوردن جلبک‌های دریایی (kelp) هستن. حالا چون ستاره‌ها کم شدن، جمعیت خارپشت‌ها ترکونده و جلبک‌های جنگل‌های دریایی هم تبدیل به جگر زلیخا شدن! جنگل جلبک‌ها، سرپناه هزاران گونه، اقتصاد ماهیگیری، گردشگری و حتی اقوام بومی کنار دریا رو تأمین می‌کرد و از طوفان محافظت می‌کرد و کلی هم کربن دی‌اکسید جذب می‌کرد. خلاصه، با نابودی ستاره‌ها، کل اکوسیستم تحت فشار قرار گرفت.
یه نکته باحال دیگه اینه که دلیل سخت پیدا شدن علت بیماری این بوده که کلی بیماری و شرایط محیطی دیگه هم علائم شبیه به همین آب‌شدگی ایجاد می‌کنن! یعنی جدا کردن عامل اصلی، کلی کار و تست و دی‌ان‌ای سکانسینگ (یعنی بررسی و آنالیز توالی ژنتیکی موجودات) نیاز داشت. تیم تحقیقاتی باکتری‌ای که اسم خاص FHCF-3 رو داشت از بدن ستاره مریض جدا کرد و موقعی که همین باکتری رو به ستاره‌های سالم داد، تقریباً همشون مریض شدن و آخر سر مُردن. دیگه شک و شبهه‌ای باقی نموند: مقصر اصلی همین باکتریه.
البته هنوز کلی سؤال بی‌جواب مونده، اما بالاخره گام بزرگی به سمت کنترل بیماری برداشته شده. محقق‌ها می‌خوان بفهمن چی باعث زیاد شدن این باکتری شد و چطور میشه جلوی شیوعش رو گرفت. یکی از دانشمندها خودش گفته: پیدا کردن علت مرگ ستاره‌های آفتابی اولین قدمه تا بتونیم نه فقط این گونه بلکه کل اکوسیستم جنگل جلبک‌های دریایی رو نجات بدیم.
منبع: +
