خب داستان از اینجا شروع میشه که بیل گیتس (همون آقا مدیرعامل مایکروسافت سابق که الان کلی توی کارهای خیریه و تکنولوژی برای آب و هوا فعاله) اصلاً تعارف با خودش و پروژه‌هاش نداره! خودش میگه: “کی بزرگترین سرمایه‌گذار فناوری‌های آب و هوایی تو دنیاست؟ اگه کسی دیگه‌ای باشه، من تابحال ندیدمش!”
بیل گیتس توی این ده سال اخیر حسابی وقت و پولگزاری کرده رو تکنولوژی‌های مرتبط با آب و هوا، از جمله پروژه بزرگش به اسم Breakthrough Energy که سال ۲۰۱۵ راه انداخت. حالا قبل از شروع نشست بزرگ سازمان ملل درباره اقلیم (همون جلسه‌هایی که هر سال سر گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی بحث میکنن)، یه یادداشت مفصل نوشته و یه سری فکر جالب رو مطرح کرده که قراره براتون رفاقتی و به زبون خودمونی بگم.
بریم سر اصل مطلب!
۱. زیادی به اهداف کوتاه‌مدت اقلیمی گیر ندادین؟
گیتس میگه الان همه فقط گیر دادن که هر کشوری تا سال ۲۰۳۰ چقدر گاز گلخانه‌ای کم میکنه، کی گزارش داده و این جور چیزا. ولی مشکل اینجاست که اگه فقط به اعداد و آمار سالانه گیر بدیم، از مسائل خیلی مهم‌تر غافل میشیم. میگه باید بحث رو بیاریم روی این که چطور میشه تو صنایع اساسی مثل انرژی، فولاد، سیمان، کود شیمیایی و غیره، تو کل دنیا تولید گازهای گلخانه‌ای رو کم کرد.
مثال میزنه: “چطوری همه سیمان درست میکنن؟ همینه! فولاد چی؟ فرمولش همینه! کود شیمیایی؟ کار همه یکیه!” پس باید نوآوری (یعنی پیدا کردن را‌ه‌های خلاقانه و تکنولوژی‌های جدید) رو جدی بگیریم تا محصولات دوست‌دار محیط‌زیست، هم ارزان‌تر بشن، هم همه جا استفاده بشن.
۲. آینده انرژی برق با چی تأمین میشه؟
گیتس اعتقاد داره تو بلندمدت، شانسش خیلی زیاده که برق از انرژی هسته‌ای بیاد، اونم یکی از دوتا مدل اصلی: “fission” (شکافت هسته‌ای، یعنی همون بمب اتم و نیروگاه‌های اتمی فعلی) یا “fusion” (همجوشی هسته‌ای که شبیه اتفاقی هست که توی خورشید میفته و انرژی آزاد میشه). البته خودش تو هر دو تا اینا هم سرمایه‌گذاری کرده، ولی واقعیت اینه که فعلاً نیروگاه‌هاش تا چند سال آینده نمی‌رسن که بتونن جواب نیاز برق آمریکا رو بدن.
میگه: “دلم می‌خواست میشد همجوشی هسته‌ای رو سه سال زودتر تحویل بدم!” از چین هم تعریف کرد که کلی پول ریخته رو تحقیق همجوشی هسته‌ای، بیشتر از همه دنیا جمعاً ضربدر دو. البته معلوم نیست جواب بده، ولی میگه هر روشی که تو آمریکا امتحانش کنن، احتمالاً یه پروژه مشابه تو چین هست.
۳. حذف کربن (Carbon Removal) واقعاً جواب میده؟
از گیتس پرسیدن حذف کربن یا اعتبارهای کربنی (Carbon credits: یعنی پول بدی که یکی دیگه به جای تو گاز گلخانه‌ای کمتر تولید کنه یا حذف کنه) واقعاً می‌تونه روی تغییرات اقلیمی تأثیر بذاره؟ خودش سالی حدود ۹ میلیون دلار خرج این اعتبارات میکنه تا رد پای کربنی خودش رو صفر کنه. ولی اعتراف میکنه که این راهکارها تو مقیاس وسیع فعلاً بی‌فایده‌س.
میگه: “اکثر این تکنولوژی‌ها تهش به یه بن‌بست می‌رسن. اگه حذف کربن بخواد ۴۰۰ دلار یا حتی ۱۰۰ دلار واسه هر تن هزینه داشته باشه، فایده‌ای نداره! ولی اگه از این ۴۰۰ دلار برسه پایین، مثلاً ۴۰ یا ۵۰ دلار، شاید بتونیم یه نقشی براش در نظر بگیریم.”
۴. هوش مصنوعی (AI) گل سرسبد نوآوری‌هاست؟
توی همین جلسه کلی از AI حرف میزد (AI یعنی هوش مصنوعی که دیگه این روزا همه جا هست، از چت‌بات و عکس‌ساز تا تشخیص سرطان!). یه نکته جالب اینه که بیل گیتس مطمئنه AI همه چی رو سرعت می‌بخشه؛ از درمان سرطان و آلزایمر گرفته تا کشفیات جدید تو علم مواد. میگه: “AI سریع‌ترین عامل تغییر تو دنیاست الان! هر ایده جدید و شرکت یا استارتاپ انرژی، با ابزارای AI می‌تونن خیلی تندتر جلو برن.”
البته این نکته هم هست که هوش مصنوعی، ماشین‌های الکتریکی، پمپ حرارتی و این جور چیزا قراره مصرف برق رو هم بالا ببرن و شبکه برق آمریکا باید خودش رو آماده کنه.
ولی یه چیزی که خیلی‌ها (از جمله بعضی نویسندگان Technology Review) یادآوری میکنن، اینه که باید نسبت به ادعاهای بزرگ درباره قدرت AI یه ذره محتاط بود. همه چی رو قرار نیست یک شبه متحول کنه!
در مجموع، ماجرای تغییرات اقلیمی یه مسیر خیلی پیچیده و طولانیه و خلاقیت و تکنولوژی (به قول بیل گیتس، باهوش‌ترین دوست فنّاوری ما!) نقش اصلی رو بازی میکنن. ولی این وسط نباید همه امیدمون رو به یه راه‌حل کوتاه‌مدت یا یه تکنولوژی خاص ببندیم؛ باید همه رو کنار هم رشد بدیم و مشکلات اساسی رو هم از یاد نبریم!
(این مقاله در اصل توسط MIT Technology Review منتشر شده بود.)
منبع: +
