خب، بیا یه خبر فضایی خفن رو با هم مرور کنیم! ناسا دوباره پروژه‌ی ماه‌نورد VIPER رو راه انداخته و این بار قراره شرکت معروف Blue Origin (همون شرکتی که جف بزوس تأسیس کرده، از بنیان‌گذاران آمازون!) این مریخ‌نورد رو سالم و سلامت برسونه به قطب جنوب ماه.
اول اینو بگم که VIPER اسم رباتیه که کارش اینه تو ماه جاهایی رو که همیشه تاریکن بگرده و دنبال مواد فرّاری مثل آب یخ بزنه. این مواد، مثلا همون آب یخ‌زده، برای آدمای آیند‌ه‌ای که می‌خوان رو ماه زندگی کنن یا حتی برای ساخت سوخت موشک‌ها واقعاً به درد بخوره! مواد فرّاری یعنی موادی که به راحتی تبخیر یا جابه‌جا می‌شن، مثلاً آب، آمونیاک یا دی‌اکسیدکربن.
ناسا بر اساس برنامه آرتمیس (Artemis یعنی همون پروژه بزرگ ناسا که دنبال فرستادن دوباره آدم به ماهه)، به Blue Origin یه قرارداد ۱۹۰ میلیون دلاری داده تا این مریخ‌نورد رو با لندر جدیدشون، به اسم Blue Moon MK1، ببرن ماه. لندر همون وسیله‌ایه که محموله یا آدمو از فضاپیما میاره روی سطح ماه یا سیاره فرود میاره.
جالب بدونی Blue Origin قبلاً هم یه قرارداد دیگه برای فرود اومدن به ماه گرفته بود و قراره اون مأموریت رو هم همین امسال انجام بده. تو اون مأموریت قبلی‌شون چندتا وسیله علمی می‌برن که مثلاً دوربین‌های خاص و دستگاه‌های اندازه‌گیری نور بازتابی هستن (یعنی یه سری گجت برای آزمایش سطح ماه).
ولی داستان VIPER خودش ماجرا داره! اصلش قرار بود این ربات ۲۰۲۳ با یه لندر به اسم Griffin از شرکت Astrobotic بره ماه. اما گیر کردن به مشکلات فنی و گرون‌شدن هزینه‌ها باعث شد هر بار مأموریت عقب بیفته. تا اینکه اولش تو جولای ۲۰۲۴ ناسا رسماً پروژه رو لغو کرد! یعنی کلی هم هزینه (۴۵۰ میلیون دلار!) صرفش کرده بودن و حتی رباتشم سرهم کرده بودن، اما گفتن فعلاً به‌صرفه نیست. می‌خواستن وسایلش رو جدا کنن و شاید تو پروژه‌های دیگه به کار ببرن.
ولی بعد که فضا باز شد، ناسا تو مه ۲۰۲۵ گفت صبر کنیم، شاید راه دیگه‌ای باشه… و حالا با قرارداد جدید با Blue Origin رسماً پروژه رو دوباره زنده کردن! یه جورایی مثل این فیلمای هالیوودی که قهرمان لحظه آخری دوباره از راه می‌رسه.
قراره Blue Origin به طور کامل همه کارهای فرود تا پیاده کردن ربات VIPER رو انجام بده. اسم سفارش هم تو اسناد رسمی CS-7 هست و البته قرارداد شامل طراحی سیستم‌ها و راهکارهای پیاده‌سازی روباته. ولی جالب اینجاست که ناسا هنوز باید منتظر بمونه تا مأموریت اول Blue Moon MK1 جواب بده، بعد قرارداد رو کامل کنه؛ یعنی یه جورایی مشروطه.
خود ربات VIPER قراره یه مأموریت علمی ۱۰۰ روزه داشته باشه و تو اون مدت جاهای سایه‌دار ماه رو بکابه تا دنبال یخ، آب و اطلاعات دیگه بگرده و حتی مکان‌هایی که فضانوردای بعدی اونجا فرود بیان رو پیشنهاد بده. بعدش هم ناسا خود کنترل VIPER رو تو دست می‌گیره.
جالب اینجاست که یکی از اهداف اصلی این پروژه کشف منابع آب در ماهه. هم مرکز تحقیقات Ames ناسا تو کالیفرنیا کارهای علمی رباتو دستشه، هم مرکز جانسون تو هیوستون تو کار مهندسی کمک می‌کنه.
به قول یکی از مدیرای ناسا، با تحقیق روی این یخ‌ها و منابع آب رو ماه، می‌تونیم بفهمیم کل مواد فرّاری تو منظومه شمسی چه جوری پخش شدن و حتی چجوری به وجود اومدن. اینا اطلاعات باحالیه که فقط با اینجور مأموریتا می‌شه به دست آورد!
در کل، دوباره زنده‌شدن پروژه VIPER یه نشونه دیگه‌ست که ناسا داره حسابی روی همکاری با شرکتای خصوصی حساب باز می‌کنه و می‌خواد اقتصاد فضایی بسازه که توش هم آمریکا رهبر باشه، هم هزینه‌ها به صرفه بشه. خلاصه قراره آینده‌ی ماه و زندگی آدم رو ماه، با همکاری ناسا و شرکتایی مثل Blue Origin شکل بگیره. حالا باید منتظر بمونیم ببینیم ۲۰۲۷ VIPER واقعاً به ماه می‌رسه یا نه!
منبع: +
