اگه بخوام خیلی ساده بگم، این مقاله اومده مغز آدمایی که افسردگی دارن رو با هم مقایسه کنه و ببینه اونا که به اصطلاح مقاوم‌ترن (یعنی Resilience بیشتری دارن—خلاصه بگم، Resilience همون تواناییه که آدم بتونه از پس سختیا و استرسا بربیاد و کم نیاره) فرق مغزشون با بقیه چیه!
قبلا کلی تحقیق بوده که آدمای مقاوم کمتر افسرده میشن و خیلیا هم میگن شاید بشه روشای جدید درمان افسردگی رو با تقویت همین ویژگی ساخت. ولی یه سوال مهم همیشه بوده: خب، مقاومت چطوری آدمو از افسردگی حفظ می‌کنه؟ دقیقا تو مغز چی می‌گذره؟
حالا بریم سراغ کاری که تو این مقاله انجام دادن: ۲۳۷ نفر رو آوردن (یعنی هم آدمای سالم و هم افسرده‌ها، با درجات مختلف مقاومت)؛ از تست HADS واسه سنجش افسردگی و اضطراب استفاده کردن (HADS هم همون پرسشنامه‌ست که می‌خواد بفهمه چقدر افسردگی یا اضطراب داری)، بعدش هم از مقیاس CD-RISC که می‌سنجه چقدر مقاومی.
آدمای تو تحقیق رو به ۴ گروه تقسیم کردن: سالم با مقاومت بالا، سالم با مقاومت پایین، افسرده با مقاومت بالا و افسرده با مقاومت پایین.
حالا تکنولوژی جذاب ماجرا: اومدن با دستگاه “fNIRS” (یا همون functional near-infrared spectroscopy – یعنی یه دستگاه نور مخصوص که می‌تونه فعالیت قسمتای مختلف مغز رو موقع انجام کارای خاص نشون بده) مغزهارو قبل و بعدِ انجام یه سری خاطره‌بازی شخصی (autobiographical memory task) اسکن کردن. این خاطره‌بازی‌ها یا بار مثبت احساسی داشتن (مثلا یادآوری یه خاطره خوش) یا بار منفی (یه خاطره غمگین).
نتایجی که به دست اومده خیلی جالبه:
- تو کسایی که یا سالم بودن ولی مقاومتشون کم بود، یا افسرده بودن اما مقاومتشون بالا بود، قسمت جلوی مغزشون که بهش میگن “left dorsolateral prefrontal cortex” یا به اختصار DLPFC (این قسمت بیشتر مربوط میشه به فکر کردن، برنامه‌ریزی و مدیریت احساسات) موقع یادآوری خاطرات مثبت نسبت به خاطرات منفی خیلی بیشتر فعال میشد. ولی جالبیش اینجاست که تو گروهای دیگه (یعنی افسرده با مقاومت پایین یا سالم با مقاومت بالا)، این تفاوت دیده نشد.
- وقتی داشتند یه خاطره مثبت رو یادآوری می‌کردند، کسایی که سالم بودن ولی مقاومتشون پایین بود، مغزشون (تو اون قسمت خاص) از بقیه و حتی از افسرده‌های مقاوم‌تر فعالیت بیشتری نشون میداد! یعنی انگار مقاومت پایین هم یه جورایی حساس‌ترشون می‌کرد نسبت به خاطره‌های مثبت.
- تو خاطره‌های منفی هم فهمیدن که مقاومت (Resilience) یه نقش واسطه‌ای داره بین افسردگی و فعالیت یه قسمت دیگه از مغز به اسم “left orbitofrontal cortex” یا OFC (اینو راحت بگم، OFC بخشی از مغزه که بیشتر به تصمیم‌گیری و تنظیم احساسات ربط داره).
جمع‌بندی: این نتایج نشون میده که دستگاه fNIRS واقعا می‌تونه واسه تشخیص و بررسی افسردگی (با توجه به سطح مقاومت هر نفر) کاربردی باشه. مهم‌تر از اون، تقویت Resilience شاید یه ایده خفن برای تشخیص و حتی درمان بهتر افسردگی باشه!
خلاصه کلام: مغز آدمای مقاوم، حتی اگه افسرده باشن، موقع یادآوری خاطرات خوب و بد شکل فعالیتش فرق داره. پس اگه حس می‌کنی باید روی مقاوم شدنت کار کنی، بدون داری یه قدم اساسی واسه سلامت روانت برمی‌داری!
منبع: +
