یه چیزی خیلی باحاله درباره اینکه مغزمون چطوری اطلاعات رو ذخیره می‌کنه اینه که در مورد شناخت اجتماعی، یعنی وقتی می‌خوایم بدونیم درباره بقیه چی فکر کنیم و کی چی هست، مغز از دو تا سیستم یا به قول متخصص‌ها «نقشه» استفاده می‌کنه! یعنی مثلاً اطلاعات مربوط به دوستا، خانواده یا حتی کسایی رو که فقط یه بار دیدیم، توی مغزمون با دو مدل مختلف ذخیره میشه.
واسه اینکه بهتر متوجه بشی، بذار اینجوری بگم: یکی از این نقشه‌ها بر اساس مکان هست، یکی دیگه‌اش بر اساس رابطه. مثلاً وقتی داری به یکی فکر می‌کنی، مغزت می‌دونه اون شخص مثلا تو خونواده‌ات هست یا تو گروه دوستات جایگاهش کجاست (این میشه نقشه بر اساس رابطه). بعد مثلاً وقتی می‌خوای یادآوری کنی فلانی رو کجا دیدم یا مثلا تو جمع چیکار می‌کرد، اون موقع مغزت می‌ره سراغ نقشه مکان محورش.
این دو تا سیستم باعث میشن که ما بهتر بتونیم آدم‌ها رو دسته‌بندی کنیم و اطلاعات کامل ازشون داشته باشیم. مثلاً اگه یکی صد سال هم نبینیش، یه دفعه تو یه مهمونی ظاهر شه، مغزت از طریق همین نقشه‌ها به سرعت می‌گه: «آها! این همون پسرخاله‌م بود که اون تابستون باهاش رفته بودیم شمال!»
حالا ممکنه بپرسی چرا مغز این همه دردسر به خودش میده و دوتا نقشه می‌سازه؟ خب، محقق‌ها میگن این کار باعث میشه اطلاعات مربوط به رابطه‌ها و بخش‌های مختلف زندگی اجتماعی‌مون قاطی یا گم نشه. یعنی وقتی لازمه سریعاً بفهمی کی کجا بوده و چی کار کرده، مغزت با این دو مدل سیستم اطلاعات رو از هم جدا و مرتب نگه می‌داره. تا اگه ناگهان بهت گفتن فلانی آیا از دوستاته یا نه، مغزت بتونه خیلی سریع جواب بده.
راستی «شناخت اجتماعی» یعنی همون چیزایی که ما درباره بقیه می‌دونیم، مثلاً اسمشون، خاطره‌هایی که باهاشون داریم، یا حتی شایعاتی که شنیدیم! متخصصا اسم این رو Social Knowledge گذاشتن.
یه نکته جالب هم اینه که تحقیقات نشون داده مغز ما واسه هرکدوم از این دو سیستم بخش‌های جداگونه‌ای داره. یعنی دو تا منطقه مختلف توی مغز فعال میشه، وقتی یکی از این نقشه‌ها رو استفاده می‌کنیم. برای همین اگه یکی از این بخش‌ها آسیب ببینه، ممکنه فقط یکی از این مدل یادآوری‌هامون دچار مشکل شه—not باقی‌شون.
این موضوع رو توی پادکست Under the Cortex هم حسابی باز کردن و گفتن چرا این دو تا نقشه اهمیت دارن. خلاصه اگه دوست داری بدونی مغزت چجوری این همه اطلاعات درباره دور و بری‌هات رو مرتب نگه می‌داره و کارش چقدر حرفه‌ایه، حتماً بری گوش بدی جالبه.
خلاصه: مغزمون یه سیستم فوق پیشرفته دسته‌بندی آدم‌ها داره که نه فقط بر اساس جایگاه اجتماعیشونه بلکه بر اساس مکان و خاطره‌هایی که باهاشون داشتیم هم هست. پس دفعه بعد که یکی رو دیدی و سریع یادت اومد کیه و چی کاره‌ست، بدون که یکی از همین نقشه‌های عجیب ولی باحال مغزت داره برات کار می‌کنه!
منبع: +
