فکر کن یکی بتونه دقیق بفهمه که تو ذهنت داری چی می‌گی، حتی اگه لب هم نزنی! تیمی از دانشمندا (همون دانشمندای باحال!) یه ایمپلنت مغزی جدید ساختن که می‌تونه منولوگ ذهنی آدما رو بخونه. منولوگ ذهنی، همونیه که هر کسی تو ذهنش با خودش حرف می‌زنه یا فکر می‌کنه باید چی بگه.
حالا چی کار کرده این تیم؟ با استفاده از brain-computer interface یا همون BCI (یعنی رابط مغز و کامپیوتر، یه سیستمی که سیگنال‌های مغزی رو به کامپیوتر می‌فرسته تا بفهمه آدم داره به چی فکر می‌کنه)، موفق شدن بفهمن وقتی کسی ته دلش داره حرف می‌زنه، مغزش چه شکلی کار می‌کنه. قشنگ تا حالا هیچ‌کس اینو به این وضوح درک نکرده بوده!
بزرگ‌ترین نکته این سیستمه اینه که برعکس مدل‌های قبلی که لازمه فرد حداقل تلاش کنه حرف بزنه (یعنی همون عضلاتش رو با سختی حرکت بده)، این یکی فقط کافیه تو ذهنش جمله‌هایی رو بچرخونه، دیگه لازم نیست هیچی بگه یا حتی دهانش رو تکون بده!
کیا می‌تونن از این سیستم سود ببرن؟ کسایی که به خاطر بیماری یا سکته فلج شدن و دیگه نمی‌تونن حرف بزنن. مثلاً تو این تحقیق، با چهار نفر کار کردن که یا سکته کردن یا به ALS (همون بیماری‌ای که سلول‌های عصبی رو داغون می‌کنه و باعث میشه آدم کنترل عضلاتش رو از دست بده) گرفتار بودن.
این آدما تو یه پروژه کلینیکی قبلاً الکترود (همون سیم و سنسورهای مخصوص) تو مغزشون کار گذاشته بودن تا بتونن دستگاه‌هایی مثل دست رباتیک رو با فکرشون کنترل کنن. حالا این محقق‌ها اومدن مدل‌های هوش مصنوعی (AI، یعنی همون برنامه‌هایی که مثل آدم فکر می‌کنن و می‌تونن چیز جدید یاد بگیرن) رو روی داده‌های مغزی این افراد تربیت کردن. این هوش مصنوعی یاد گرفت که سیگنال‌های مغز رو وقتی فرد تو ذهنش یه جمله رو می‌گه یا حتی فقط فکرش رو می‌کنه، رمزگشایی کنه.
نتیجه؟ مدل تونست جمله‌هایی که طرف تو ذهنش گفته بود رو تا ۷۴٪ دقیق بازسازی کنه! تازه فقط این نیست: توی یه سری کارا مثل یادآوری جهت فلش‌ها، هوش مصنوعی حتی تونست بفهمه که طرف تو ذهنش داره چی می‌گه یا فکر می‌کنه.
یه نکته جالب اینه که فعالیت مغزی «حرف زدن ذهنی» (یعنی وقتی در دل با خودت حرف می‌زنی) شبیه همون حرف زدن با لب و زبان بود، ولی شدت سیگنال‌هاش کمتر بود. این یعنی مغز تو هر دو حالت تقریباً یه جور واکنش نشون می‌ده، فقط تو ذهنی‌ها ضعیف‌تر.
حالا این وسط یه نگرانی اخلاقی هم هست: اگه این مدل‌ها انقدر قوی بشن که بتونن هر فکری رو بخونن، شاید بشه حتی چیزهایی که آدم نمی‌خواد بگه هم رو خوند! اما تیم تحقیق گفتن با توجه به تفاوت سیگنالِ “حرف زدن ذهنی” و “حرف زدن واقعی” میشه جوری مدل‌ها رو تربیت کرد که فقط چیزهایی رو بخونن که واقعاً می‌خوای بیان شن، نه هر فکر اتفاقی که از ذهنت رد میشه.
برای بیشتر امنیت، یه رمزعبور هم گذاشتن! یعنی دقیقاً مثل وقتی که موبایل رو با رمز باز می‌کنی. تو این سیستم، شرکت‌کننده‌ها می‌تونستن هر وقت می‌خواستن با “سخن گفتن امتحانی” ارتباط بگیرن (یعنی تظاهر به حرف زدن کنن)، ولی برای خوندن “منولوگ ذهنی”، باید رمز مخصوص یعنی “chitty chitty bang bang” رو تو ذهنشون می‌گفتن تا دستگاه شروع کنه به خوندن فکرهاشون.
البته فعلاً این فناوری هنوز نمی‌تونه هر جمله‌ای رو که فقط در ذهنت بیاد کامل بخونه؛ ولی باتوجه به پیشرفت‌ها، تو آینده شاید دستگاه‌ها بتونن حتی حرفای خیلی خصوصی داخل مغز رو هم رمزگشایی کنن!
در نهایت، یکی از نویسنده‌ها گفته: آینده BCIها واقعاً روشنه و امید هست که با این سیستم‌ها یه روزی آدما بتونن دوباره درست و حسابی و راحت، مثل بقیه حرف بزنن و ارتباط بگیرن. تصور کن کسی که سال‌ها نتونسته درست حرف بزنه، فقط با فکر کردن، می‌تونه منظورش رو برسونه. عجب دنیایی داریم می‌سازیم!
منبع: +
