تا حالا شده فکر کنی اساتید دانشگاه هم خسته و فرسوده می‌شن؟ راستش رو بخوای، دغدغه کاری اساتید اصلاً کم نیست، چون کلی فشار و استرس سر کلاس، مقاله، پروژه و کلی کارای دیگه رو سرشونه‌شونه. همین باعث شده اصطلاحاً یه چیزی به اسم “سندروم فرسودگی شغلی” یا همون Burnout بین استادا حسابی بالا بره. این سندروم یعنی طرف اینقدر خسته و بی‌انرژی میشه که دیگه حتی عشق و علاقه هم به کار و تدریسش نداره…
حالا یه تیم تحقیقاتی تو دانشگاه Guayaquil اومده بررسی کرده ببینه این سندروم چقدر توی استادا شایع شده و چی باعث میشه بعضیا بیشتر درگیرش بشن، بعضیا کمتر. مخصوصاً خواستن بفهمن چقدر “مقاومت روانی” (همون Resilience که یعنی اینکه آدم بتونه خودشو تو شرایط سخت جمع کنه و زود از پا در نیاد) می‌تونه به استادا کمک کنه که فرسوده نشن؟
چجوری تحقیق کردن؟
تو این تحقیق یه نمونه تصادفی از ۳۳۴ تا استاد دانشگاهو بررسی کردن و از سه تا ابزار استفاده کردن:
- آزمون Maslach Burnout Inventory، که همون ابزار معروف سنجش فرسودگی شغلیه.
- یه پرسشنامه درباره علائم فیزیکی (یعنی از سردرد و تهوع گرفته تا مشکلات خوابی و عضلانی…)
- یه مقیاس مخصوص اندازه‌گیری مقاومت روانی به اسم Connor-Davidson Resilience Scale
جالبیش اینه که تحلیل داده‌ها رو با نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۷ انجام دادن – اگه نمی‌دونی باهاش کار میشه داده‌ها رو علمی بررسی و تحلیل کرد.
خب پس چی فهمیدن؟
- حدود ۵۲.۴٪ استادا مرد بودن و بقیه یعنی ۴۷.۶٪ استادا، زن بودن.
- میانگین خستگی احساسی (emotional exhaustion یعنی همون خستگی روحی شدید) تو استادا عدد ۲۲.۰۵ بوده؛ میانگین بی‌احساسی یا depersonalization هم ۸.۳۷ (یعنی طرف دیگه به دانشجو و کار و … هیچ حسی نداره!).
- ۷۱.۶٪ استادها خودشون گفتن که علائم بدنی دارن و بیشترین مشکل‌ها هم تهوع (۸۶.۲٪) و مشکلات تنفسی (۸۱.۱٪) بوده! یعنی خیلی از استادا با این علائم درگیر بودن.
- شواهد نشون داد که وضعیت شغلی (یعنی اینکه استاد چطور استخدام شده یا ثبات شغلیش چقدره) و علائم بدنی مثل مشکل خواب، گرفتگی عضلات، دل درد و… مستقیماً با میزان فرسودگی شغلی رابطه داره (این یعنی هرچی مشکلات بدنی بیشتر، سطح فرسودگی شغلی هم بالاتر. تو آمار هم با اون علامت p < 0.05 نشون میدن که رابطه معناداره).
- اما یه نکته مثبت: مقاومت روانی یا Resilience هرچی بیشتر باشه، استاد کمتر Burnout می‌گیره! این یعنی مقاومت روانی نقش محافظتی مهمی داره (تو تحلیل آماری هم p < 0.01 یعنی خیلی این رابطه قویه).
نتیجه و حرف آخر:
تقریباً نصف به بالا اساتید دانشگاه با این مشکل فرسودگی شغلی دست‌به‌گریبانن، بخصوص تو زمینه خستگی روحی و بی‌احساسی. اما خبر خوب اینه که مقاومت روانی مثل یه سپر قوی عمل می‌کنه و می‌تونه جلوی فرسودگی رو بگیره. پس دانشگاه‌ها و مراکز علمی واقعاً باید شرایطی فراهم کنن که اساتید از نظر روحی حمایت بشن و روحیه‌شونو حفظ کنن؛ مثلا کارگاه‌های دوره‌ای، سیستم حمایتی یا حتی جلسات مشاوره می‌تونه کلی کمک کنه. آخرش هم اگه می‌بینید استادتون گاهی حوصله نداره یا عجیب رفتار می‌کنه، بدونید شاید کلی استرس و خستگیِ زیر پوستی داره و نیاز به یک کوچولو حمایت یا درک بیشتر!
منبع: +
