اگه فکر میکنی حوزهی چیپ و هوش مصنوعی فقط کار انویدیا و AMD و اون غولهای آمریکاییه، این روزها چین با سرعت عجیبی داره خودش رو تو این بازی جلو میندازه! بگذار برات تعریف کنم جدیداً چی گذشته…
شرکت کمبریکون (Cambricon) – که یکی از بزرگترین سازندههای چیپ هوش مصنوعی تو چین هست – اعلام کرده میخوان سال بعد حدود ۵۰۰ هزار تا چیپ مخصوص AI به اسم AI accelerator بسازن! یه توضیح کوچیک: AI accelerator اون چیپهایی هستن که مشخصاً برای اجرای الگوریتمهای یادگیری ماشین و هوش مصنوعی ساخته میشن و مثلاً تو دیتاسنترها باهاشون مدلهای سنگین رو ران میکنن.
از بین این چیپها، ۳۰۰ هزار تاش مربوط به دو تا مدل اصلیشون هست که اسمشون Siyuan 590 و 690 ـه. یعنی این دو مدل تقریباً ستون فقرات برنامهشون هستن.
حالا شدتش رو داشته باش! تو سال ۲۰۲۵ فقط پیشبینی میکردن ۱۴۲ هزار تا چیپ بسازن، اما برنامهشون برای ۲۰۲۶ تقریباً سه برابر میشه. البته این وسط مشکلات خیلی جدی هم دارن.
بزرگترین مشکل چیپسازی چیزی به اسم “yield rate” ـه، یعنی درصدی از چیپهایی که از خط تولید بیرون میاد و واقعاً سالم و قابل استفادهست. برای چیپهای ۵۹۰ و ۶۹۰، این عدد فقط ۲۰ درصده! یعنی از هر پنج چیپ، فقط یکی کار میکنه و بقیه به درد نمیخورن! بالای خط تولید دورریز زیادی دارن. برای مقایسه بد نیست بدونی بهترین تکنولوژیهای جهانی مثل TSMC تایوان با فناوری ۲ نانومتری، تا ۶۰ درصد yield دارن که خیلی جلوتره.
علاوه بر این، کمبریکون داره چیپهاشو توی SMIC (Semiconductor Manufacturing International) میسازه، که بزرگترین کارخانه چیپسازی چینه، اما تکنولوژیاش هنوز هفت نسل عقبتر از TSMC تایوانه و بیشتر از پروسه ۷ نانومتری (که بهش میگن N+2 node) جلوتر نمیره.
این برنامهی بزرگ، قشنگ رقیب سرسختی واسه هواوی درست میکنه. چون هواوی هم گفته قراره تیراژ چیپهایی که میسازه رو دو برابر کنه و هر دو شرکت دارن سر مواد اولیه و ظرفیت ساخت با هم میجنگن. این یجورایی مثه دعوا سر نوبت دستگاه تو باشگاهه و باعث میشه ممکنه هیچکدوم به اهدافشون نرسن!
مشکل دیگهای هم هست که میشه گفت فشار رو مضاعف کرده: کمبود حافظههای خاص مثل HBM و LPDDR (که مدلهای پیشرفته رم هستن و تو چیپهای هوش مصنوعی مصرف بالایی دارن). این کمبود میتونه باعث شه تحویل سفارشهای دیتاسنترها عقب بیفته یا حتی کل پروژه کند بشه.
اما چرا اصلا چین این همه تلاش میکنه؟ داستان از اونجایی شروع شد که آمریکا محدودیتهایی روی صادرات چیپهای خیلی پیشرفته به چین گذاشت (که بهش میگن trade restrictions یا chip embargo – یعنی اصلن نمیذارن چیپهای خفن غربی وارد چین شه). این باعث شد شرکتهایی مثل علیبابا و بایتدنس (که مالکش تیکتاکه!) رو بیاره به چیپسازهای داخلی، مخصوصا وقتی دولت چین هم کلی حمایت و پول به این صنعت تزریق کرده تا از بیرون مستقل بشن.
حالا اگه فکر کردی چیپهای کمبریکون کاراییشون مثل انویدیا و AMD و اینتل هست باید بگم هنوز خیلی راه دارن! چیپهای GPU شون (همون واحد پردازش گرافیکی که توی پردازش هوش مصنوعی کاربرد زیادی دارن) هنوز تو کارایی و بازدهی اصلاً نمیتونن با بهترینهای دنیا رقابت کنن و فاصله معنیداری دارن.
یه نکته دیگه: دیتاسنترهای چینی فعلاً بیشتر مجبور هستن کارهای اصلیشون رو با CPUهای قدیمیتر انجام بدن و این AI acceleratorهای ساخت کمبریکون رو هنوز دارن وارد سیستمهاشون میکنن تا بتونن به حجم بالا جواب بدن. حتی وقتی این چیپها وارد Workstationهای واقعی (یعنی سیستمهای حرفهای اداری و مهندسی) بشن، باید کلی تست و هماهنگی هم بشه تا همهچیز اوکی باشه.
برای جمعبندی و بیطرفانه بخوام بگم: پیشرفت کمبریکون نشون میده تولید چیپهای AI توی چین چقدر برای آیندهشون استراتژیک شده. دولت و سرمایهگذارا حمایت شدیدی نشون دادن و بازار داخلی هم خیلی طالبشه. ولی واقعیت اینه که مشکلات مربوط به بازده تولید پایین، رقابت منبعها و عقب بودن تکنولوژی فعلاً مانع میشه چین یه دفعه بتونه مثل غولهای تکنولوژی غربی تو حوزه چیپ بدرخشه. باید دید تو این رقابت جنجالی کمبریکون و هواوی کی بالاخره موفق میشه پرچم رو دستش بگیره!
منبع: +
