طوفان خورشیدی آدم‌خوار داره کلی شفق قطبی به آمریکا هدیه میده!

خب یه خبر خیلی جالب دارم واستون! قراره یه طوفان خورشیدی حسابی عجیب که حتی بهش لقب “آدم‌خوار” دادن، حسابی تو آمریکا غوغا کنه و کلی شفق قطبی حتی تا ۱۸ ایالت نشون بده. این اتفاق درست نزدیک تعطیلات روز کارگره! (Labor Day)

اول بذار بگم طوفان خورشیدی آدم‌خوار یعنی چی: ماجرا از این قراره که بعضی وقتا چندتا ابر بزرگ از ذرات باردار از خورشید پرتاب می‌شن که بهشون میگن CME یا “پرتاب جرم تاج خورشیدی” – یعنی کلی ذره با سرعت باورنکردنی از خورشید به سمت فضا پرت میشه. حالا اگه دو تا CME پشت سر هم بیان و اون دومی انقدر سریع باشه که به اولی برسه و اونو قورت بده (!) میگن آدم‌خواره. این ترکیب باعث میشه یه ابر خیلی بزرگ‌تر و قوی‌تر بسازه.

ماجرا از اونجا شروع شد که تو شنبه ۳۰ آگوست، یک لکه خورشیدی به اسم خورشیدی ۴۲۰۴ (لکه خورشیدی یه جور نقطه تاریک روی خورشیده که فعالیتش از بقیه جاها بیشتره)، یه انفجار M-Class کرد؛ این انفجار دومین درجه قوی‌ترین نوع انفجار خورشیدی حساب میشه! این انفجار سه ساعت طول کشید و امواج پلاسما رو با شدت زیادی به سمت زمین فرستاد. فضاپیمای SOHO (که مخصوص پایش خورشیده) نشون داد که این پالس مستقیماً به سمت زمینه.

اما داستان جالب‌تر شد، چون تحلیل‌های دقیق نشون داد این طوفان، در واقع دو تا CME پشت سر هم بود. دومی اونقد سریع بود که سر راهش رسید به اولی و هر دو ادغام شدن! این گرگه یه آدم‌خوار واقعی شد که حالا قراره امروز عصر یا شب (۱ سپتامبر) سپر مغناطیسی زمین رو بهم بریزه!

یه توضیح: سپر مغناطیسی زمین، همون میدان مغناطیسی اطراف کره‌ زمینه که ما رو از ذرات خطرناک خورشید و فضا محافظت می‌کنه و باعث میشه زندگی‌مون امن بمونه.

وقتی این طوفان مرکب به زمین بخوره، باعث میشه موقتی سپر محافظتی ما ضعیف شه و ذرات شارژشده بیان وارد لایه‌های پایین‌تر جو و با گازهای اون برخورد کنن. نتیجه؟ شفق قطبی! (یا همون نورهای شمالی؛ یعنی وقتی آسمون مخصوصا شب روشن میشه و میشه کلی نوارهای رنگی تو هوا دید)

دوز این اختلال به احتمال زیاد به G2 می‌رسه (یه جور درجه‌بندی شدت طوفان‌های مغناطیسیه، از ضعیف تا G5 که خیلی شدیده)، ولی وسطاش شاید تا G3 هم برسه! مرکز پیش‌بینی هوای فضایی سازمان NOAA اینو پیش‌بینی کرده.

حالا جالبیش اینجاست که این بار، به خاطر قدرت بالا و خاص بودن این طوفان، شفق‌های قطبی حتی به مناطق جنوبی‌تر از حد معمول آمریکا هم می‌رسن. اسم ایالت‌هایی که احتمالاً امشب و فردا صبح (۲ سپتامبر) می‌تونن شفق ببینن این‌هاست: آلاسکا، مونتانا، داکوتای شمالی، مینه‌سوتا، ویسکانسین، میشیگان، مین، داکوتای جنوبی، ورمونت، نیوهمپشایر، آیداهو، واشینگتن، اورگان، نیویورک، وایومینگ، آیووا، نبراسکا و ایلینوی! پس اگه کسی اونجاهاست، دور از شهر و آلودگی نور بره بیرون احتمالاً این پدیده رو می‌بینه (یا لااقل می‌تونه با دوربین عکس بگیره حتی اگه با چشم خیلی واضح نبینه).

یه نکته باحال دیگه: این طوفان‌های آدم‌خوار خورشیدی خیلی کم پیش میان، ولی چندبار دیگه هم شاهدش بودیم، مثلاً یکی تو دسامبر ۲۰۲۳ و یکی هم آگوست پارسال. هرچند در شش ماه اخیر چند طوفان خیلی شدید هم داشتیم. یکیشون اصلاً طوفانی بود که در ماه می ۲۰۲۴ گریدش G5 (خیلی شدید) بود و باعث شفق در نیمکره شمالی، مختل شدن سیستم GPS و حتی ساخت یک کمربند جدید تشعشعی دور زمین شد (کمربند تشعشعی یعنی منطقه‌ای که ذرات شارژ شده توی میدان مغناطیسی زمین گیر کردن و بعضی وقتا می‌تونن خطرناک باشن). اتفاقاً خسارت‌های اون طوفان رو ۵۰۰ میلیون دلار حساب کردن!

حالا چرا این‌همه فعالیت خورشیدی شُدید گرفته؟ داستان اینه که خورشید هر ۱۱ سال یکبار وارد فاز فعالیش میشه به اسم Solar Maximum؛ یعنی بیشترین تعداد لکه خورشیدی و طوفان. متخصصا فکر می‌کنن این دوره اخیراً تموم شده، ولی چندوقت اخیر دوباره یه مقدار فعالیتش اوج گرفته، مثلاً با یه گردباد خورشیدی بزرگ که چند روز رو خورشید می‌چرخید! دلیل این بالا موندن فعالیت هم بی‌ثباتی مگنتیک خود خورشیده؛ یعنی ساختار مغناطیسی خورشید هنوز متلاطمه و فعلاً قراره هی خبر طوفان و شفق داشته باشیم!

در آخر، اگه دنبال پدیده‌های فضایی جذاب و چندتا داستان مرتبط هستین: یه بار خورشید یه ستون پلاسما انداخت که ۱۳ برابر زمین عرض داشت (اسمشو گذاشتن The Beast یا همون هیولا!) یا لکه خورشیدی داریم که سه دور کامل دور خورشید چرخیده و رکورد زده! دوربین تلسکوپی ISS هم جدیداً تصاویر خارق‌العاده‌ای از اتفاقای سطح خورشید گرفته که قبلاً هیچ‌کس ندیده بود.

پس اگه تو آمریکا به‌خصوص ایالت‌های شمالی هستین، امشب و فردا صبح گوش به زنگ باشین؛ شاید طلسم شفق قطبی رو برای اولین بار ببینین!

منبع: +