این روزها دنیای هوش مصنوعی واقعاً غوغا کرده و هر روز یه مدل جدید میاد که ادعا میکنه از قبلی قویتر و جذابتره. مثلاً OpenAI وقتی GPT-5 رو معرفی کرد، حسابی سر و صدا به پا کرد و گفت: «این بهترین مدلیمونه تا حالا!» یعنی هرچی از نسخههای قبلی دوست داشتین هست، کلی چیز جدید هم داره، اونم همهش توی یه مدل راحت و یکپارچه.
GPT-5 چی کار میکنه؟ خلاصه بگم، هم میتونه متن و تصویر و صدا و ویدیو رو تو یه مکالمه بفهمه، هم میتونه سبک حرف زدنش رو خیلی سریع عوض کنه. حتی میتونه بیشتر از خودت چیزها رو به یاد داشته باشه! (یعنی واقعاً حافظهاش رو ارتقا دادن) و البته اگه اشتراک Enterprise نداری، این تنها مدلیه که بهش دسترسی داری توی ChatGPT.
اما رقیب اصلیش چیه؟ Google هم یه مدل داره به اسم Gemini 2.5 Flash که اونم پیشفرض چتبات هوش مصنوعی گوگله. همونطور که از Flash معلومه، همه چیزش حول سرعت میچرخه، اما اینجوری نیست که ضعیف باشه. اصلاً! Gemini هم میتونه با متن و تصویر و صدا کار کنه (به این قابلیت میگن “چند-حالته” یا multimodal)، فقط دیزاینش جوریه که جوابا رو فوری بده و خیلی بهینه باشه.
حالا سوال: این قدرت عجیب GPT-5، واقعاً برای کاربر عادی فرق میکنه؟ بیاین با مثال پیش بریم…
یه مهمونی بچگانه، به سبک دایناسور!
فرض کن یه بچه کوچولو داری و میخوای براش یه جشن تولد فوقالعاده، با موضوع دایناسور، اما ارزون و بیدردسر بگیری. حالا سؤال رو از هردو چتبات پرسیدم: “یه جشن تولد اقتصادی اما جادویی با تم دایناسور برای یه بچه هفت ساله برنامهریزی کن، شامل فعالیت، غذا، و تزیینات.”
GPT-5 یه پلن کامل و خفن داد! مثلا پیشنهاد داد ماسهبازی “حفاری فسیل” بذاری، با برس کوچیک. روبان سبز برای درختهای جنگلی درست کنی، غار کارتنی بسازی برای قایمباشک دایناسوری، کیک آتشفشان با افکت حباب داشته باشی که قبل بریدنش فوران کنه! تایملاین آمادهسازی دادن، پلیلیست صدای جنگل معرفی کرد، حتی گفت آرم “پالئونتولوژیست کوچولو” برا بچهها چاپ کنی!
در مقابل، Gemini Flash مختصر و مفید جواب داد. مثلا گفت حفاری فسیل، مسابقه اطلاعات دایناسوری، ایستگاه رنگآمیزی و چند ایده ساده غذا و دکور. زیاد وارد جزئیات نشد، اما گفت اگه درباره هر بخش بیشتر بخوای بدونی، بپرس همینجا راهنماییت میکنه. این برای کسایی که همزمان دارن خرید و تزیین و هزار تا کار دیگه میکنن، شاید خیلی بهتر باشه!
بحث سلامتی: کدوم بهتر مشاوره میده؟
یه قابلیت مهم که OpenAI موقع معرفی GPT-5 روش مانور داد، راهنمایی درباره سلامتی بود (البته گفتن جای دکتر رو نمیگیره، ولی مردم بالاخره سؤال میپرسن دیگه).
مثال زدم: «بعضی وقتا شبها کمی سر درد میگیرم، دلایل معمولش چیه و چه کارهایی کمک میکنه؟»
GPT-5 پاسخ داد: سر درد شبونه زیاد غیرعادی نیست و دلایلش ممکنه کمآبی بدن، وضعیت نشستن بد، زیاد خیره شدن به صفحه گوشی، بینظمی خواب یا مصرف کافئین دیر وقت باشه. برای هر مورد توضیح داد چرا باعث سر درد میشه و بعد، یه لیست از تغییرات سبک زندگی علممحور آورد که میتونم امتحان کنم، حتی گفت چه موقع لازمه به پزشک مراجعه کنم. منابع معتبر هم آورده بود (که اعتماد به نفس میداد).
Gemini Flash هم پاسخ مشابه داد، اما خیلی خلاصهتر. بیشتر روی “آب بنوش” و تنظیم خواب تاکید کرد، توضیح نداد چرا اما لینکهایی برای منابع داد. واقعیت اینه هردو قابل قبولن، ولی GPT-5 اگه کسی نگرانه یا دوست داره دقیقتر بدونه، احتمالاً دلگرمترش میکنه.
دنیای داستان و هنر با هوش مصنوعی
یه سؤال خلاقانه پرسیدم برای مقایسه خلاقیت و توانایی تصویرسازی: «یه افسانه خلقت کاملاً جدید بساز که از قبل وجود نداشته، و یه نقاشی به سبک رنسانس برای اون داستان درست کن.» (رنسانس یعنی اون دوره هنری اروپا که مثلا نقاشهایی مثل لئوناردو داوینچی و میکلآنژ شاهکاراشونو کشیدن)
تصاویر تولید شده، هردو تداعیکننده نقاشیهای سنتی کلیساهای ایتالیا بودن. چتجیپیتی (GPT-5) داستان Aeothar، اولین صدا، و Lysara، بافنده شب رو ساخت که با هم باعث خلقت جهان شدن. تصویرش نشون میداد Aeothar زمین رو تو دست گرفته و اولین ارتعاش رو ایجاد کرده. Lysara هم داره الگوی کیهان رو میبافه.
Gemini اما اسطوره “Luminis Cordis” رو ساخت؛ قلب نورانی تپنده که ازش دو خواهر و برادر الهی به وجود میان: Aetheria (خدای روشنایی) و Umbror (خدای سایه). دنیای ما حاصل رقص همیشگی اوناست؛ یکی ستاره و کهکشان میبافه، یکی خلا و سحاب میسازه!
حرف آخر: قدرت زیاد همیشه لازم نیست!
راستشو بخواین، وقتی کار جدیتر و پیچیده (مثلاً ساختن یه نرمافزار یا حل مسائل سنگین ریاضی) پیش میاد، قدرت زیاد GPT-5 واقعاً به درد میخوره. ولی برای کارهای روزمره مثل برنامهریزی مهمونی، مشاوره غذا و سلامت، یا حتی ساختن افسانه جدید، واقعاً فرق خاصی با Gemini 2.5 Flash نداره.
بله، GPT-5 جزئیات و انعطاف بیشتری داره و جواباش گاهی قشنگترن. اما خب، میتونی همیشه هم از Gemini سوالهای جزئیتر بپرسی. برای استفاده روزمره، واقعاً چندمرحلهای بودن، حافظه حجیم یا تحویل جواب با لحن فوقالعاده کاراکتری لازم نیست. خیلی وقتا فقط میخوای بدونی بهترین گلفروشی نزدیکت کیه، نه اینکه یه جشن عروسی کامل طراحی بشه!
در نهایت، انتخاب بین این دو بسته به نیازت و حالوهوات داره. هرکدوم راحتتری با همون کار کن، همین!
منبع: +