حتماً می‌دونین که چین تو زمینه انرژی پاک داره حسابی غوغا می‌کنه! یه خبر خیلی خفن: چین رسماً اولین نیروگاه خورشیدی حرارتی دنیا با دو تا برج رو توی بیابون گبی راه انداخته. یه پروژه انقلابی تو بحث انرژی خورشیدی که کلی حرف برای گفتن داره!
بذارین روتون حسابی باز کنم: این پروژه کار شرکت Three Gorges Corporation ـه، یه غول چینی که تو باد و خورشید تخصص داره و دفتر مرکزی‌ش هم تو استان Guazhou تو چینِ. این نیروگاه قراره داستان رو تو یکی از خشن‌ترین محیط‌های زمین عوض کنه؛ یعنی همون کویر گبی که جزو خشک‌ترین و بزرگ‌ترین بیابون‌های دنیاست (معمولاً سالی ۲ تا ۸ اینچ بارون میاد و جاهایی ازش حتی زیر ۲ اینچه!). اما نکته مثبتش اینه که خورشید تو این جا حسابی می‌تابه، سالی بیشتر از ۳۰۰۰ ساعت آفتاب خالص داره؛ عالی واسه انرژی خورشیدی!
حالا خود نیروگاه: دو تا برج غول‌آسا داره، هر کدوم ۲۰۰ متر (۶۵۶ فوت!) ارتفاع، دور تا دورشم پره ۲۷ هزار تا آینه ویژه به اسم هلیواستات! (هلیواستات یعنی آینه‌هایی که می‌تونن نور خورشید رو دنبال کنن و متمرکز کنن رو یه نقطه خاص، که انرژی خورشیدی هدر نره).
ایده این نیروگاه اینه که این همه آینه، نور خورشید رو جوری می‌فرستن رو برج‌ها که دماش تا ۵۷۰ درجه سانتی‌گراد (۱۰۵۸ فارنهایت!) بالا می‌ره. تو برج، این گرما توی یه ماده مخصوص ذخیره میشه. ماده‌ای که داغ میشه و انرژی رو نگه می‌داره. بعدش هم گرما رو آزاد می‌کنن تا بخار درست بشه؛ همون بخار توربین رو می‌چرخونه و برق تولید میشه. جالبیش اینجاست که حتی شب که دیگه خورشیدی در کار نیست یا هوا ابریه، نیروگاه می‌تونه با همون گرمای ذخیره شده به تولید برق ادامه بده!
یه نکته باحال اینجاست: این سیستم فرق داره با پنل‌های خورشیدی (PV) که شاید الان روش خونتونه یا تو خیابون‌ها دیدین. اون پنل‌ها نور خورشید رو مستقیم به برق تبدیل می‌کنن. اما خورشیدی حرارتی اینجا، میاد اول انرژی خورشید رو به گرما تبدیل می‌کنه، بعد گرماش رو تو یه ماده خاص ذخیره و بعدش تبدیل به برق می‌کنه. خوبی‌ش اینه که انرژی رو “ذخیره” داره و هر وقت دلش خواست (مثلاً شب) می‌تونه آزاد کنه. به این می‌گن انرژی پایدار یا Dispatchable – یعنی می‌تونی هر وقت خواستی مصرفش کنی، نه فقط وقتی آفتاب هست!
حالا چرا دو تا برج؟ نکته مهم اینه که تو سیستم‌های یک برجی، فقط یه بازه زمانی آفتاب موثر داری. ولی اینجا با دو برج کار می‌کنه: صبح که شرق آفتاب می‌گیره، برج شرقی فعال‌تره، بعد از ظهر که آفتاب می‌چرخه سمت غرب، اون یکی برج فعال‌تر میشه. این کار بازدهی (Efficiency) رو تا ۲۵ درصد بیشتر می‌کنه نسبت به طرح‌های تک برجی!
یه کار جالب دیگه هم کردن؛ دو میدون آینه‌ای دارن که یه ذره هم همپوشانی دارن. اینطوری تعداد آینه‌ها کمتر میشه و هزینه ساخت پایین‌تر میاد، چون تقریباً ۶۰٪ کل هزینه این نیروگاه مربوط به همین هلیواستات‌هاست!
بیشتر از یه دونه نیروگاه هم هست! این مرکز فقط یه تیکه از یه پروژه عظیم انرژی پاک تو اون منطقه‌ست. اونجا کلی نیروگاه عظیم بادی و خورشیدی دیگه هم دارن که وقتی با هم جمعشون کنیم می‌تونن سالانه به نیم میلیون خانواده برق برسونن! واقعاً جای تحسین داره.
تو این سال‌ها چین با سرعت سرسام‌آوری داره تو زمینه انرژی‌های خورشیدی و بادی پیشرفت می‌کنه، مخصوصاً تو استان‌های غربی مثل گانسو، شین‌جیانگ و چی‌نگ‌های.
فاز جدیدش هم اینه که چین حالا با انرژی خورشیدی حرارتی (یا Concentrated Solar Power هم بهش می‌گن یا CSP؛ یعنی تمرکز نور خورشید برای تولید گرما و بعد برق)، رقیب اصلی پنل خورشیدی نیست، بلکه تکمیل‌کننده‌شه. یعنی اگه جایی پنل خورشیدی جواب نمی‌ده، سیستم حرارتی می‌تونه کمک کنه و نقایص رو پوشش بده.
تا الان مجموعاً چین ۲۱ نیروگاه خورشیدی حرارتی تجاری رو راه‌اندازی کرده که جمع قدرتشون به ۱.۵۷ میلیون کیلووات می‌رسه و الانم داره ۳۰ تا نیروگاه دیگه هم می‌سازه که تقریباً ۳.۱ میلیون کیلووات دیگه به ظرفیتشون اضافه میشه! خلاصه چین تو این زمینه حسابی داره جولان میده و الآن تبدیل شده به قطب اصلی توسعه این تکنولوژی تو دنیا.
راستش این پروژه‌ها فقط یه دستاورد تکنولوژیک نیستن، برعکس کلی به محیط زیست و آینده انرژی پایدار دنیا کمک می‌کنن. شاید چند سال دیگه ما هم تو خاورمیانه یا حتی ایران بتونیم همچین نیروگاه‌هایی داشته باشیم. به امید اون روز! 😉
منبع: +
