خب رفیق، بذار یه داستان عجیب واست تعریف کنم! چین همین تازگیا یهو یکی از بزرگترین سیستمهای هوش مصنوعی پخششده تو دنیا رو فعال کرده… و نکته جالبش اینجاست که این سیستم عظیم اصلاً یه دونه کامپیوتر نیست، بلکه کلی دیتاسنتر رو با یه شبکه فیبرنوری به هم وصل کردن، اونم تو یه فاصله عجیبغریب بیش از ۲ هزار کیلومتر! (یعنی معادل مسیر تهران تا استانبول و برگشت!)
تو این سیستم باحال، کل دیتاسنترهای مطرح چین که تو نقاط مختلف کشور پخش بودن، حالا از طریق یه شبکه نوری فوق سریع به هم متصل شدن. جوری که انگار همهشون دارن با هم همکاری میکنن و شدن یک کامپیوتر خیلی بزرگ! به گفته مدیر پروژه یعنی «لیو یونجی»، این سیستم میتونه تا ۹۸٪ بازده یه دیتاسنتر واحد رو بیاره بالا! یعنی تقریباً انگار همه این دیتاسنترها تو یه سالن باشن.
این شبکه عظیم بخشی از چیزی به اسم «Future Network Test Facility» یا همون FNTF هست. یه توضیح کوچیک: این یعنی “پایگاه آزمایشی شبکههای آینده” که اولین پروژه ملی بزرگ چین تو زمینه ارتباطات و اطلاعاته. ساختش از سال ۲۰۱۳ شروع شد و بعد از حدود ۱۰ سال کار شبانهروزی، تازه از سوم دسامبر به طور رسمی راه افتاده.
حالا چرا این قضیه انقدر مهمه؟ چون این شبکه، مخصوص سناریوهایی طراحی شده که سرعت و دقت و تبادل اطلاعات واسشون واقعاً حیاتیتر از همهچیه. مثلاً آموزش مدلهای بزرگ هوش مصنوعی (Large Model Training یعنی آموزش مدلهایی که میلیاردها پارامتر دارن و هوش مصنوعی واقعی حساب میشن)، تلهمدیسین (یعنی طبابت از راه دور)، یا صنعت اینترنت. مدیر پروژه میگه این یه انقلاب واقعی واسه همه این چیزاست.
مثال بزنم واسه درک قدرتش: آموزش یک مدل هوش مصنوعی خیلی بزرگ که مثلاً صدها میلیارد پارامتر داره، معمولاً باید ۵۰۰هزار بار تکرار بشه! روی این شبکه جدید، هر تکرار فقط ۱۶ ثانیه طول میکشه. اگه این شبکه نبود، هر دفعه بیشتر از ۲۰ ثانیه طول میکشید. همین باعث میشه هم زمان کمتر بشه هم هزینهها کلی کاهش پیدا کنه.
کل این شبکه عظیم توی ۴۰ شهر پخش شده و بیشتر از ۵۵ هزار کیلومتر فیبر نوری داره! (بیشتر از ۱.۵ بار دور کره زمین اگه بکشی!) دائماً فعاله و در آنِ واحد میتونه ۱۲۸ شبکه متفاوت و ۴۰۹۶ نوع سرویس مختلف رو با هم ساپورت کنه. واقعاً غولآساشه.
توی همین مدت کوتاه، تیم پروژه تونسته ۲۰۶ استاندارد بینالمللی و داخلی بنویسه و ۲۲۱ اختراع ثبت کنه! حتی یه سیستمعامل مخصوص شبکههای بزرگ توزیعشده هم ساختن که میگن اولین تو دنیاست.
کمی هم از کارهای عملی بگم: تو مراسم افتتاحیه، یه دیتاست با حجم ۷۲ ترابایت (یعنی بانک عظیم داده) که از بزرگترین تلسکوپ رادیویی جهان موسوم به FAST اومده بود، رو با همین شبکه تو فاصله ۱۰۰۰ کیلومتری فقط تو ۱.۶ ساعت منتقل کردن! اگه میخواستن با اینترنت معمولی همین کارو کنن، تقریباً ۲ سال طول میکشید. یعنی سرعتش وحشتناک بالاست!
این کار رو به کمک چیزی به اسم «شبکه قطعی» یا deterministic network انجام دادن. توضیحش ساده: یعنی تو این نوع شبکه، هر بسته اطلاعاتی مثل قطار دقیقاً طبق جدول زمانبندی به مقصد میرسه. دیگه خبری از مشکلهای مرسوم مثل تاخیر، شلوغی، یا گم شدن بستهها نیست. یه تست جالب زدن؛ وقتی که یک کانال ۴۲ گیگابیتی رو شلوغ کردن، سرعتش به زیر ۱ گیگابیت افتاد، ولی تو کانال قطعی با ظرفیت ۵۰ گیگابیت تا ته ظرفیت رفت و حتی ذرهای کم نشد!
تمام تکنولوژیهایی که واسه این پروژه ساختن، به توسعه 5G Advanced و حتی نسل ششم اینترنت موبایل (6G) هم کمک کرده. (5G Advanced یعنی همون شبکه 5G اما با سرعت، پایداری و قابلیتهای پیشرفته بیشتر.)
طبق گفتهها، قراره این شبکه خیلی زود برای صنایع دیگه مثل تولید صنعتی، انرژی، نیرو و حتی اقتصاد پروازهای ارتفاع کم هم باز بشه! تازه کلی موسسه تحقیقاتی و شرکت خصوصی میتونن بیان رو این بستر تکنولوژیهای جدیدشون رو تست کنن.
در کل، چین رسماً با این پروژه نشون داد که یه قدم خیلی بزرگ تو حوزه زیرساختهای دیجیتال و هوش مصنوعی برداشته. باید دید دنیا چجوری جواب میده، ولی فعلاً این ایده که کل کشور رو مثل بدنه یک کامپیوتر کردند، واقعاً باحاله!
منبع: +
