خب، بذار یک داستان باحال برات تعریف کنم! این روزا همه حواس‌ها رفته سمت یه چیپ جدید هوش مصنوعی ساخت انویدیا به اسم H20. حالا این چیپ یعنی اون تراشه‌های کوچیک و باهوشی که تو دیتا سنترها و کارای AI حسابی استفاده می‌شن. انویدیا هم که دیگه معرف حضورت هست، غول آمریکایی تولیدکننده پردازنده‌های گرافیکی و چیپ‌های پیشرفته، مخصوصاً تو زمینه هوش مصنوعی.
الان ماجرا از این قراره که مقامات چین (حالا یه سازمان نظارتی خیلی مهم به اسم Cyberspace Administration of China که بهش می‌گن CAC – کارشون کنترل فضای سایبری و امنیت داده‌هاست) انویدیا رو صدا کردن و گفتن: «بیاید یه توضیح بدید این چیپ H20تون چه ریگی به کفششه!» اونا مدعی شدن احتمال داره این پردازنده تازه تولیدی، «در پشتی» یا همون backdoor داشته باشه.
راستی Backdoor یعنی چی؟ یه جور راه مخفی تو نرم‌افزار یا سخت‌افزاره که میشه باهاش بدون اجازه و دزدکی وارد سیستم شد و کنترلشو به دست گرفت. خب، واضحه که هیچ‌کس از همچین چیزی خوشش نمیاد، مخصوصاً دولت‌ها!
بلومبرگ گفته CAC به حرفای چندتا نماینده مجلس آمریکا هم اشاره کرده که گفته بودن باید بتونیم چیپ‌هامون رو که خارج از کشور فروخته میشه، رهگیری کنیم (یه جور ردیاب ته چیپ بذارن!) برای همین، حالا از انویدیا خواستن دقیقاً توضیح بده این موضوع رو و کلی مدرک رو کنه و نشون بده که چیپ H20شون مشکلی نداره.
خلاصه این اتفاق درست زمانی افتاد که مدیرعامل انویدیا، جنسن هوانگ، رفته بود پکن و حسابی با شرکت‌های هوش مصنوعی و مقامات چینی دید و بازدید داشت که شاید بتونه بازار چین رو دوباره به دست بیاره. اما این داستان «امنیتی» باعث شده همه چی تو هاله‌ای از ابهام بره!
انویدیا خودش قاطعانه گفته: «نه آقا… نه در پشتی داریم، نه هیچ راه مخفی! امنیت سایبری برامون خیلی مهمه و هیچ راهی هم برای دسترسی مخفی به کاربران تو چیپ‌هامون نذاشتیم.» – منظور از امنیت سایبری هم یعنی اطمینان از اینکه سیستم‌ها و داده‌ها هک یا دستکاری نمیشن.
حالا مشکل چیه؟ با این وضعیت، سهم بازار انویدیا تو چین هر روز داره کمتر میشه. چون رقابت داخلی چوچوله گرفته! مثلاً شرکت هواوی رو می‌شناسی که گوشی هوشمند می‌سازه؟ اون الان حسابی تو فاز ساخت چیپ بومی رفته جلو، مخصوصاً پردازنده Ascend 910C. این چیپ الان داره مستقیم با H20 رقابت می‌کنه و واسه انجام کارهای inference تو AI خیلی هم مشهور شده. (Inference یعنی اینکه مدلی که آموزش دیدی رو ببری اجرا کنی… مثل زمانیه که هوش مصنوعی جواب سؤال می‌ده یا تصویر رو تشخیص می‌ده.)
کل ماجرا هم اینه که دولت چین مدت‌هاست دنبال اینه که وابستگی به چیپ‌ها و تکنولوژی آمریکایی رو کم کنه و خودش همه چی رو بسازه. اسم این قضیه رو «خودکفایی تکنولوژیک» گذاشتن. محدودیت‌های صادرات از سمت آمریکا هم مزید بر علت شده. آمریکا قبلاً یه سری ممنوعیت برای فروش چیپ‌های پیشرفته به چین گذاشت (تا چینی‌ها به این تکنولوژی‌های جدید و مهم دسترسی راحت نداشته باشن). انویدیا هم مجبور شد H20 رو بسازه که قابلیت‌هاشو جوری تنظیم کنه که با قانونا جور دربیاد و بشه به بازار چین فروخت.
اتفاق بامزه اینجاست که همین تازگیا امریکا یکم این محدودیت‌ها رو شُل کرد، گفته میشه به خاطر گرفتن دسترسی به منابع معدنی کمیاب چین مثل rare earth minerals (یعنی مواد معدنی خاصی که تو ساخت چیپ و تجهیزات الکترونیکی لازمن و همه‌جا پیدا نمیشن)، ولی هنوز توافق صددرصد وجود نداره. تو استکهلم هم یه نشست تجاری بین دو طرف بوده که گویا هنوز نتیجه قطعی نداده.
این وسط متخصص‌ها می‌گن الان فروش دوباره H20 تو چین پشت هزار تا اما و اگر مونده، چون هم دولت چین دنبال قوی‌تر کردن رقبای داخلیشه و هم هنوز وضعیت قانونی مشخص نیست که بالاخره اجازه می‌دن یا نه.
در کل، قصه اینه: دنیای چیپ و هوش مصنوعی الان تبدیل شده به یه نبرد حساس تکنولوژیک بین چین و آمریکا. این ماجراهای انویدیا و واکنش چین به امنیت چیپ H20 هم خیلی فراتر از جنگ تجاری ساده‌ست… هم یه جور شاخ و شونه سیاسی محسوب میشه، هم انگیزه برای رقابت فنی و ساخت تجهیزات داخلی.
پس اگر دیدی اخبار این حوزه داره زیاد میشه، بدون بخش مهمش همینه: کدوم کشور زورش می‌رسه چیپ‌های برتر AI رو بسازه و امنیتشو تضمین کنه. آینده بازار چین واسه انویدیا خیلی نامطمئن شده، مخصوصاً اگر دولت چین روی حرفش بمونه و بخواد رقبای داخلی مثل هواوی رو تقویت کنه و جلوی چیپای خارجی رو به هر بهانه‌ای (از جمله امنیت سایبری و backdoor) بگیره.
در نهایت، این داستان یه نمونه کامل از پیچیدگی‌های روابط تکنولوژیک و سیاسی بین دو ابرقدرت دنیاست. هنوز معلوم نیست سرنوشت H20 چی میشه، ولی چیزی که واضحه اینه که این پرونده فقط یه قضیه فنی نیست… یه رقابت اساسی بر سر آینده تکنولوژی دنیاست!
منبع: +
