خب بچه‌ها، اخیراً توی چین یه پرندهٔ حسابی هیجان‌انگیز پرواز آزمایشی داشته که کلی سر و صدا کرده! اسمش رو دقیقاً نمی‌دونیم چیه، ولی اینو بدونین که توسط شرکت AVIC ساخته شده؛ AVIC یعنی همون غول هوافضای چینی، که هواپیما و هلی‌کوپتر و این چیزا می‌سازه.
این پرنده از اون مدلای عجیب و باحاله به اسم «تیلت‌روتور». حالا تیلت‌روتور یعنی چی؟ یعنی نه کاملاً هلی‌کوپتره، نه کاملاً هواپیما. می‌تونه عمودی از زمین بلند شه (مثل هلی‌کوپتر)، بعد روتورهاش (ملخ‌های بزرگش) رو بچرخونه و با سرعت مث هواپیما تو آسمون بره! اینجوری هم جای کمی لازم داره برای نشست و برخاست، هم زودتر از هلی‌کوپترای معمولی می‌رسه.
ظاهرش خیلی به مدل آمریکایی V-280 Valor شبیهه، همون هواپیمایی که ارتش آمریکا کلی براش خرج کرده. جالب اینه که فقط قسمت جلوی محفظهٔ موتورش می‌چرخه، برعکس مدل‌های قدیمی مثل V-22 Osprey که کل محفظه با هم می‌چرخید. این کار باعث میشه ماشین کمتر پیچیده شه و خرابیش هم بیاد پایین (یعنی قابل اطمینان‌تر بشه).
چیزای جالب دیگه هم داره؛ مثلاً بالش صاف و ساده‌ست ولی یه شَفت (driveshaft) داره که اگه یکی از موتورها خراب شه، اون یکی بتونه هر دو ملخ رو بچرخونه. به این می‌گن ایمنی بالا! دمِ T شکل داره، چرخ‌های فرودش هم باز و بسته می‌شن که تو پرواز کمتر بادگیر باشه. کابینش هم زیر بال آویزونه و یه در بزرگ از سمت راست داره که برید بالا یا هر باری خواستین سوار و پیاده کنین.
از نظر اندازه تقریباً هم‌اندازه Leonardo AW609 اروپاییه، و به احتمال زیاد کابینش تحت فشار هست (یعنی تو ارتفاع بالا، نفس کشیدن آسونه). از حرف و حدیثا اینجوری برمیاد که حدود ۱۲ نفر مسافر جا می‌گیره، پس جز دستهٔ کوچیک و متوسط تیلت‌روتورهاست. یادتون باشه، V-22 Osprey آمریکایی دو سه برابر این غول تره!
تا حالا از این پرنده دو سه نمونه پیش‌نمونه (prototype) ساختن که تو فاز آزمایشن. اینجوری می‌تونن همزمان آزمایش کنن و مشکلات رو پیداکنن و مدل‌ها رو بهبود بدن (به این می‌گن توسعه موازی و قدم به قدم).
نکته مهم: اینا دیگه فقط دنبال کارای غیرنظامی نیستن. تحلیل‌گرا گفتن تیلت‌روتور چین رو بیشتر برای ارتش دارن می‌سازن، مخصوصاً برای ارتش آزادی‌بخش خلق (همون PLA) خودشون. قرار نیست فقط مسافر و بار معمولی جابجا کنه؛ هدفش اینه که به ماموریت‌های دوربرد (مثلاً بردن سرباز یا بار به جزایر دور یا مناطق صعب‌العبور) کمک کنه، یا حتی از ناو و کشتی‌های نظامی بره عملیات آبی-خاکی انجام بده.
با این کار، چین می‌خواد خودش رو تو دریای چین جنوبی و مناطق بحث‌بر‌انگیز قوی‌تر نشون بده. ارتش آمریکا هم مدل‌هایی مثل V-22 و V-280 رو سال‌هاست آزمایش کرده و الان تو عملیات استفاده می‌کنن، حالا چین هم می‌خواد کم نیاره و تو منطقهٔ اقیانوس هند-اقیانوس آرام (Indo-Pacific) حرفی برای گفتن داشته باشه.
درباره مشخصات فنی مثل برد پروازی (همون range) یا ظرفیت حمل بار (payload) هنوز چیزی رسمی اعلام نکردن، ولی اینکه موفق شدن نمونه رو پرواز بدن نشون می‌ده که احتمالاً تا یه دهه دیگه عملیاتی میشه. تو نمایشگاه هوایی ژوهای ۲۰۲۲ فقط یه مدل ماکت از این پرنده دیده بودیم، ولی الان رسماً نمونهٔ پروازی تو آسمونه!
پشت این پروژه هم شرکت‌های دیگه مثل Hafei Aviation — که تو ساخت هلی‌کوپتر و هواپیماهای سبک تخصص دارن — کمک می‌کنن. این همکاری‌ها هم تو چین معمول شده تا سریع‌تر به نتیجه برسن.
در کل، الان جنگ بزرگ شده سر اینکه کدوم کشور می‌تونه پرنده عمودپرواز سریع‌تر، امن‌تر و با برد بلندتر بسازه. تیلت‌روتور جدید چین حالا حالاها باید آزمایش و بهبود بشه، ولی نشون داد چین هم دیگه فقط به کپی کردن قانع نیست و برای رقابت با آمریکا تو این زمینه جدی داره کار می‌کنه. خلاصه، ببینیم در آینده چه پرنده‌هایی از چین می‌بینیم و آیا واقعاً می‌تونن با مدل‌های آمریکایی رقابت کنن یا نه!
منبع: +
