تا حالا شده فکر کنی آدمایی که صدها سال پیش توی آمریکای جنوبی زندگی می‌کردن، دقیقاً چه قیافه‌ای داشتن؟ خب، یه تیم از محققای انگلیسی دقیقاً اومدن همین کار رو انجام دادن و با کمک تکنولوژی جدید، چهره چهار تا مومیایی قدیمی کلمبیا رو که متعلق به قرن ۱۳ تا ۱۷ میلادی بودن، شبیه‌سازی کردن.
داستان اینجوریه که یه لابراتوار به اسم Face Lab که توی دانشگاه جان مور لیورپول فعالیت می‌کنه، باستان‌شناس‌هاش رفتن سراغ چهار تا مومیایی که توی مؤسسه مردم‌شناسی و تاریخ کلمبیا نگهداری می‌شن. نکته جالب اینجا بود که این مومیایی‌ها ماسک‌هایی روی صورت داشتن که انقدر دقیق و حرفه‌ای درست شده بودن، کاملاً با جمجمه و پوستشون یکی شده بودن! یعنی انگار ماسک و صورت یه چیز شدن و بدن‌ها خیلی واقعی حفظ شده بودن.
این ماسک‌ها خودشون یه اثر هنری حساب می‌شن؛ اولین و تنها نمونه‌هایی هستن که توی کلمبیا پیدا شدن و واقعاً مهارت هنرمندای اون دوره رو نشون می‌ده. جالب اینجاست که این ماسک‌ها کاملاً روی صورت و فک فرد ساخته می‌شدن، معمولاً از مخلوط رزین، خاک رس، ذرت (بله ذرت!) و حتی تکه‌هایی از طلا و مهره‌هایی دور چشم، درست شدن. نمونه‌هایی که بررسی شدن شامل یه بچه ۶ یا ۷ ساله، یه خانم حدود ۶۰ ساله و دو تا آقای جوون بودن. این ماسک‌ها رو تو منطقه Eastern Cordillera یعنی رشته‌کوه‌های شرقی کلمبیا که بخشی از رشته‌کوه‌های آند هست، پیدا کردن و تاریخشون بین سال‌های ۱۲۱۶ تا ۱۷۹۷ میلادی تخمین زده شده.
البته باستان‌شناس‌ها می‌گن چون این قبرها قبلاً غارت شده بودن، نمی‌تونن اطلاعات زیادی از بقیه‌ی زندگی این افراد یا فرهنگ دقیقشون به‌دست بیارن؛ فقط از جنس و شکل ماسک و جمجمه‌ها تونستن این اطلاعات رو حدس بزنن.
حالا برسیم به بخش تکنولوژی و معجزه علم امروزی! گروه Face Lab اومدن با استفاده از سی‌تی‌اسکن‌ها (CT X-ray یعنی نوعی عکسبرداری پیشرفته سه‌بعدی) و نرم‌افزارهای گرافیکی پیشرفته، یه جورایی ماسک دیجیتالی رو “لایه‌برداری” کردن. بعدش با استفاده از یه قلم مخصوص که می‌تونستن باهاش به صورت مجازی “مجسمه‌سازی” کنن (اسمش haptic stylus pen ـه، یعنی یه قلم دیجیتالی که حس لمس رو هم شبیه‌سازی می‌کنه)، شروع کردن عضلات، پوست و بافت صورت رو روی جمجمه شبیه‌سازی کردن.
برای ماسک‌های مردونه حتی از اندازه‌های صورت آقایون امروزی کلمبیا هم کمک گرفتن تا بازسازی‌هاشون واقعی‌تر باشه، ولی برای زن و بچه دیگه باید به دانسته‌هاشون از آناتومی (یعنی علم ساختار بدن) تکیه می‌کردن.
یکی از اعضای گروه به رسانه‌ها گفته بود: «ما تمام ماهیچه، پوست و چربی صورت رو دونه‌به‌دونه دیجیتال شبیه‌سازی کردیم، تا بتونیم تصور کنیم چقدر این فرهنگ‌ها درکی از بدن انسان داشتن.» البته خودشون اعتراف کردن که مثلاً چین و چروک، لکه‌ها، یا رنگ دقیق پوست و مو و چشم رو نمی‌شه با صد در صد دقت بازسازی کرد، برای همین چهره‌ها ترکیبی از داده واقعی و تفسیر هنری هستن.
در نهایت باید گفت که این پروژه، نه فقط ویژگی‌های تکنولوژیکی بلکه عمق هنری و فرهنگی قوم‌های بومی آمریکای جنوبی رو نشون داده. مثلاً نشون می‌ده که اعتقاد به نگه‌داشتن یاد مرده‌ها و احترام به مراسم تدفین، چقدر براشون مهم بوده. تدفین‌های خیلی مفصل که سعی می‌کردن چهره عزیزانشون رو حتی برای قرن‌های آینده هم حفظ کنن.
خلاصه، این تحقیق مثل یه سفر هیجان‌انگیز توی زمانه؛ با ترکیب علم، هنر و سنت، ما رو با گذشته‌هایی آشنا می‌کنه که شاید هیچ‌وقت نمی‌تونستیم چهره‌شون رو ببینیم!
منبع: +
