بیا یه داستان جالب بخونیم: فکر کن قراره یه سیب خشک شده بخوری، ولی این دفعه همه‌چی فرق داره! یه گروه از محقق‌ها اومدن و یه آزمایشی طراحی کردن با استفاده از فناوری واقعیت ترکیبی یا MR — یعنی دنیای واقعی و مجازی رو با هم قاطی کردن. مثلا اضافات تصویری وسط چشم و دنیای واقعی‌مون نشون می‌دن تا حواسمون رو گول بزنن.
این تحقیق دنبال این بود ببینه اصلا چیزای ظاهری مثل رنگ و شکل خوراکی یا حتی فضایی که توش غذا رو می‌خوری، چقدر رو مزه‌ای که حس می‌کنی تاثیر داره. مثلاً تو آزمایش‌هاشون اومدن سیب‌خشک‌هایی با رنگ‌های مختلف دادن و محیط رو هم با رنگ‌ها و شکل‌های متفاوت طراحی کردن—یعنی مثلا سیب سبز توی محیط سبز با زاویه‌های تیز، یا سیب قرمز توی محیط گرد و ملایم.
کلن سه تا آزمایش داشتن:
- اولی، تاثیر فقط رنگ خود محصول رو چک کردن. مثلاً اگه سیب سبزه یا قرمز، حسش با مزه‌ای که توقع داری فرق می‌کنه یا نه.
- دومین آزمایش، تاثیر رنگ و شکل محیط اطراف غذا (نه خود غذا!) امتحان شد. یعنی اگه فضایی که داری توش غذا می‌خوری سبزه و تیزه یا مثلا گرد و صورتی، مزه عوض میشه؟
- سومین آزمایش، این دوتا رو با هم انجام دادن. یعنی هم محصول و هم محیط، از نظر رنگ و شکل با هم هماهنگ (congruent) بودن.
برای اینکه بفهمن مردم چی حس می‌کنن، از روش 2 تا گزینه اجباری یا همون 2-AFC استفاده کردن — یعنی هر بار باید یکی رو انتخاب می‌کردن: مثلاً این سیب‌ترشه یا اون یکی؟
102 نفر تو این آزمایش شرکت کردن! اما می‌خوای بدونی نتایج چی شد؟
جالبه که به تنهایی، نه رنگ سیب و نه رنگ/شکل محیط، به تنهایی تاثیر قابل توجهی روی اینکه مردم مزه رو شیرین یا ترش حس کنن نداشت. اما قسمت جذابش اینجاست: وقتی سیب سبز توی محیط سبز و تیز (angular context) بود، همه تقریباً همون رو به عنوان ترش‌ترین گزینه انتخاب کردن! اینجا مفهوم “حس همخوانی حسی” یا sensory congruence خیلی مهم میشه—یعنی وقتی حواس مختلف با هم ست میشن، مغز ما راحت‌تر قانع میشه یه مزه خاص رو حس کنه.
یه نکته جالب دیگه هم از نظرسنجی‌ها دراومد: اکثر شرکت‌کننده‌ها (تقریباً ۷۰٪) رنگ قرمز و صورتی رو با مزه شیرین ربط می‌دن؛ همینطور رنگ سبز و زرد رو با ترش بودن (۶۸٪). تازه، بیش از ۹۰٪ مردم شکل گرد رو به شیرینی و شکل تیز و گوشه‌دار رو به ترشی نسبت دادن! — یعنی مغزمان داره با کلی میانبر ساده مزه‌ها رو تشخیص می‌ده!
این دوتا جمع‌بندی داره:
۱. ظاهر و شکل غذا و محیط واقعا تاثیری عجیبی رو برداشت مزه دارن—یعنی فقط ترکیب شیمیایی تو دهن ما تعیین‌کننده نیست!
۲. فناوری واقعیت ترکیبی یه ابزار خفن برای این جور آزمایش‌هاست، چون می‌تونن ورودی حسی رو خیلی دقیق کنترل کنن و نقش هر عامل رو جدا بررسی کنن.
در کل، اگه دیدی تو کافی‌شاپ‌ها یا رستوران‌ها با نور و رنگ و شکل محیط بازی می‌کنن، بدون اینا فقط تزئین نیست! می‌خوان تجربه حس کردن مزه رو برات کلی متفاوت کنن — چون مغز ما راحت فریب ظاهر قشنگ و هماهنگ رو می‌خوره 😉
منبع: +
