خب بچه‌ها، یه چیز باحال براتون دارم! می‌دونستین سیستم عصبی محیطی یا همون Peripheral Nervous System (PNS) چقدر تو زندگی روزمره‌مون مهمه؟ همین سیستمه که باعث میشه راه بریم، چشمامون رو تکون بدیم و حتی اگه پایمون رو بذاریم رو یه لگو (اوه اوه!) اون حس درد و آلارم به مغزمون برسه. اما با وجود این همه اهمیت، تا الآن هیچ کسی نتونسته بود یک نقشهٔ کامل و سه‌بعدی از تموم عصب‌های بدن یه پستاندار (یعنی حیوان‌هایی مثل ما آدم‌ها و موش‌ها) درست کنه.
حالا خبر داغ اینه که یه تحقیق خیلی جالب تو مجله Cell منتشر شده که اومده تموم رشته‌های عصبی تو بدن یه موش رو از اول تا آخر به صورت سه‌بعدی تصویربرداری و نقشه‌کشی کرده. این یعنی برای اولین بار یه «کانکتوم» یا همون connectome از یه پستاندار داریم! کانکتوم یعنی یه جور نقشه جریان کل سیستم عصبی یه موجود زنده—نه فقط مغز و نخاع که همه معمولا تحقیقش می‌کنن، بلکه حتی اون اعصاب ریز و درشت تو بدن.
یه آدم خفنی به اسم John Darrell Van Horn که تو کار مغز و داده‌ساینس (هوش داده‌ای که کمک می‌کنه چیزای عجیب درباره مغز بفهمیم!) کار می‌کنه، گفته که قبلاً همیشه بخش PNS رو تو نقشه‌کشی کانکتوم هم واسه حیوانات هم انسان‌ها بی‌خیال می‌شدن. یعنی همیشه یه چیزی کم بوده!
واقعاً تصور کن! این همه عصب ریز و کوچولو تو بدن موشه و دانشمندا بالاخره همشونو به صورت تصویری آوردن کنار هم و نشون دادن که چه شکلیه و هرکدوم کجا می‌رن. تازه این فقط برای تحقیقات نیست؛ ساخت این نقشه می‌تونه کلی کمک کنه تو اینکه بفهمیم عصبا چطور کار می‌کنن، چطور آسیب می‌بینن و شاید بعداً بتونیم بیماری‌هایی مثل مشکلات حرکتی یا حسی رو راحت‌تر درمان کنیم.
خلاصه که علم هنوزم کلی جا برای کشف‌های خفن داره و این نقشهٔ عجیب‌غریب، یه قدم خیلی بزرگ برای شناخت بدن پستاندارهاست… و شاید به زودی برای آدم‌ها هم همین کارو بکنن! اصلاً شایدم یه روز تصویر همه رشته عصبای بدن خودمونم ببینیم!
منبع: +
