وقتی سکته مغزی آدم رو تو فشار میذاره: نقش روش‌های مقابله، زرنگی و حس سربار بودن

اگه یکی از نزدیکانتون یا حتی خودتون سکته مغزی رو تجربه کردین، حتما می‌دونین که جدا از دردسرهای جسمی که پیش میاد، فشار روانی هم حسابی آدم رو اذیت می‌کنه. خب حالا دانشمندای چینی تو استان سیچوان اومدن یه تحقیق جالب انجام دادن (تقریباً بین فروردین تا آذر ۱۴۰۲) تا بفهمن که چطور مدل مقابله‌ای آدم‌ها، میزان زرنگی‌شون (یعنی اینکه چقدر بلدن خودشون تو مشکلات گلیم خودشونو از آب بکشن)، و حس مزاحم یا سربار بودن به بقیه، با استرس و ناراحتی روانشون ارتباط داره یا نه.

برای این کار از ۴۳۲ نفر از بیمارای بستری با سکته مغزی پرسشنامه پر کردن. این پرسشنامه‌ها انواع و اقسام چیزا رو سوال می‌کرد: از اطلاعات عمومی گرفته تا اینکه طرف چجوری با مشکلات کنار میاد (Medical Coping Mode Questionnaire مثلاً یه پرسشنامه معروف واسه بررسی سبک‌های مقابله‌ایه)، چقدر خودش رو زرنگ یا کارراه‌انداز می‌دونه (Resourcefulness Scale یعنی اینکه آدم چقدر بلده موقع بحران‌ها و مشکلات راهی پیدا کنه یا کمک بگیره)، چقدر احساس سربار بودن داره (Self-Perceived Burden Scale همین حسیه که فکر کنی داری به بقیه زحمت می‌دی) و در آخر هم با یه خط‌کش خاص (psychological distress Thermometer) سنجیدن چقدر طرف تو فشار روانیه.

نتیجه‌هایی که گرفتن خیلی جالب بود. تقریباً همه اینا (یعنی سبک مقابله‌ای، زرنگی، حس سربار بودن و استرس روانی) با هم ارتباط داشتن. مثلاً اونایی که سبک مقابله‌ایشون قوی و فعال بود (یعنی راحت نمی‌بازن و سعی می‌کنن رو‌در‌رو با مشکل بجنگن، که بهش می‌گن confrontation style)، استرس و فشار روانیشون کم‌تر بود و حس سربار بودن نمی‌کردن. اما اونایی که بیشتر فرار می‌کردن یا مشکل رو ندیده می‌گرفتن (avoidance style یعنی دور زدن مشکل یا بی‌خیالی) بیشتر تو بحران روانی گیر می‌کردن و حس بد سربار بودن بهشون دست می‌داد.

نکته خیلی باحال‌تر اینه که زرنگ بودن و حس سربار بودن یه جورایی رابطه بین سبک مقابله‌ای و استرس رو توضیح می‌دادن. یعنی اگه سبک مقابله‌ای طرف بهتر بود، معمولاً زرنگ‌تر بود و حس سربار بودن کمتر داشت، نتیجه‌ش هم فشار روانی پایین‌تر. این وسط حس سربار بودن نقش منفی بازی می‌کرد؛ هر چی بیشتر باشه، استرس بیشتر میشه.

جمع‌بندی این تحقیق اینه که اگه می‌خواین به بهبود روانی بیماران سکته مغزی کمک کنین، باید هم روی سبک مقابله‌شون کار کنین (که یعنی بهشون یاد بدیم چطور فعالانه‌تر مشکلات رو بپذیرن و ترفند پیدا کنن)، هم بتونیم کمکشون کنیم احساس سربار بودنشون رو کم کنن. خیلی ساده، اینا می‌تونه استرس و ناراحتی‌شونو حسابی کمتر کنه و روند درمانشون رو بهتر پیش ببره.

پس خلاصه‌ی حرف ما اینه: هر چقدر سبک برخورد با مشکلات با‌نشاط‌تر باشه و آدم بدونه چطوری می‌تونه خودش رو تو دردسرها جمع و جور کنه، نه تنها حال روحی خودش بهتر میشه، بلکه کمتر احساس می‌کنه سربار بقیه‌ست.

منبع: +