اگه فکر می‌کنید آمازون فقط تو برزیله و وسط جنگله، باید بدونید که یه آمازون دیگه هم تو دل دریاها هست! اونم خیلی بزرگ و جالب! اسمش هست «مثلث مرجانی» یا همون Coral Triangle.
خب، مثلث مرجانی واقعاً یه منطقه شگفت‌انگیزه که بین اقیانوس آرام و هندی قرار گرفته. محدوده‌ش هم خیلی گنده‌ست: ۲.۳ میلیون مایل مربع (حدود ۶ میلیون کیلومتر مربع) آب دور و بر فیلیپین، اندونزی، پاپوآ گینه نو، تیمور شرقی، بخش‌هایی از اندونزی و مالزی، و جزایر سلیمان رو شامل میشه. تقریباً انگار یه پادشاهی پنهان زیر آب داریم!
حالا چرا اینجا اینقدر خاصه؟ چون ۷۶ درصد از همه گونه‌های مرجان دنیا تو همین منطقه پیدا میشن! یعنی تقریباً سه چهارم مرجان‌هایی که تو سیاره‌مون می‌شناسیم، همین‌جا خونه دارن. تصور کن تو کارائیب (Caribbean) فقط یه دهم این تعداد گونه مرجانی وجود داره! خود این نشون میده مثلث مرجانی چه تنوع شگفت‌انگیزی داره.
از نظر تنوع زیستی، بحث فقط سر مرجان‌ها نیست؛ شش تا از هفت گونه لاک‌پشت دریایی دنیا، ۳۷ درصد ماهی‌های مرجانی کل سیاره، دلفین‌ها، دوگانگ‌ها (یه جور پستاندار دریایی شبیه گاو دریایی)، نهنگ آبی و نهنگ عنبر و کلی موجود باحال دیگه، همه تو همین منطقه کنار هم زندگی می‌کنن. واسه همینه که بهش لقب «آمازون دریا» دادن.
دانشمندا سال‌هاست درگیر فهمیدن این معما هستن که چرا اینقدر تنوع زیستی تو مثلث مرجانی زیاده. حتی یه طبیعت‌دان و کاشف معروف انگلیسی به اسم آلفرد راسل والاس (Alfred Russel Wallace) موقعی که داروین (همون پدر علم تکامل!) زنده بود، تو همین منطقه در حال تحقیق بود. والاس از اونجا نظریه «خط والاس» (Wallace Line) رو مطرح کرد که یه مرز زیستی نامرئی بین گونه‌های آسیایی و استرالیایی تو جزیره‌های اون منطقه است. خلاصه اون موقع‌ها کلی بحث علمی راه انداخته بودن!
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ابزارهای تحقیقاتی، دانشمندا فهمیدن یکی از دلایل این تنوع، همین وضعیت نسبتاً گل‌آلود (یعنی آب‌های کدر یا کمتر شفاف) توی مثلث مرجانیه. این آب‌های گل‌آلود باعث میشن که لاروها (یا بچه‌ماهی‌ها و بچه‌مرجان‌ها که تازه دنیا اومدن) به راحتی با جریان‌های اقیانوسی جا‌به‌جا بشن و تو انواع زیستگاه‌ها رشد کنن. تازه این منطقه برای حداقل ۲۰ میلیون سال گذشته همین‌قدر تنوع داشته!
یکی دیگه از رازهای مثلث مرجانی اینه که برخلاف دریاهای سرد و قطبی که یخ‌بندان و عصرهای یخی داشتن و تغییرات شدید رو تجربه کردن، اینجا نسبتاً ثبات داشته. یعنی فرصت داشتن که گونه‌ها به جای اینکه مدام مجبور به فرار یا انقراض بشن، تکامل پیدا کنن و زیاد بشن. به اضافه اینکه موقعیت خاص جغرافیاییش، درست سر تقاطع دو اقیانوس، و زمین‌شناسی منحصر به فردش، همه باعث شده یه بستر عالی واسه زندگی گونه‌های مختلف درست شه.
البته مثل همه صخره‌های مرجانی دنیا، مثلث مرجانی هم کم تهدید نداره؛ از صید بی‌رویه گرفته تا آلودگی‌های ناشی از ساخت‌وساز در سواحل و اسیدی‌شدن آب دریاها که بیشتر به خاطر تغییرات اقلیمیه (تغییرات اقلیمی یعنی همون گرم شدن زمین و تغییرات شدید آب و هوایی که داریم راجع بهش همه‌جا می‌شنویم). ولی جالبه بدونید همین آب‌های کدر و وجود گل و لای شاید یه جور محافظ محسوب بشه؛ چون گل‌ها جلوی نفوذ نور زیاد به مرجان‌ها رو می‌گیرن و همین می‌تونه جلوی سفیدشدگی مرجان‌ها به خاطر دمای بالا رو بگیره (سفیدشدگی یعنی وقتی مرجان‌ها به خاطر گرما یا آلودگی می‌میرن و سفید میشن).
یه محقق به اسم کنت جانسون (Kenneth Johnson) توی موزه تاریخ طبیعی انگلستان می‌گه: «کسی خیلی به این صخره‌ها فکر نمی‌کنه، ولی شاید واقعاً همین‌ها باشن که باید بیشتر محافظتشون کنیم.» واقعیتش همینه؛ همین‌هایی که توشون شرایط خاص‌تر و سخت‌تری وجود داره، ممکنه به خاطر تاب‌آوریشون، آخرین پناهگاه مرجان‌ها و ماهی‌ها و اکوسیستم دریایی باشن.
خلاصه اگه دنبال یه نقطه عجیب و غریب و فوق‌العاده زیر آب می‌گردین که هم پر از شگفتی و هم پر از تنوع زیستی باشه، مثلث مرجانی رو از دست ندین. شاید روزی برسه که همین منطقه، کلید نجات جانوران دریایی و حتی انسان باشه!
منبع: +
