همه‌مون تجربه کردیم که پشه‌ها تقریباً تو هر جای دنیا هستن و همیشه آماده‌ن که یه نیش کوچولو بهمون بزنن! اما واقعاً هیچ جایی تو دنیا نیست که از دست این موجودات خون‌خوار راحت باشه؟ خبر خوب اینه که آره! فقط یه کشور هست که اصلاً پشه نداره: ایسلند!
یه لحظه فکر کن: کشورهای همسایه‌ای مثل نروژ، اسکاتلند و حتی گرینلند انواع پشه رو دارن ولی ایسلند کاملاً پشه فری هست. البته جنوبگان (قاره آفریقا، همون قطب جنوبه!) هم پشه نداره، ولی خب اونجا اصلاً کشور نیست، فقط یه تیکه یخ بزرگ و خالیه و کسی زندگی نمی‌کنه.
حالا سوال اینجاست چرا ایسلند پشه نداره؟ واقعاً چی باعث شده این موجودات تا حالا نتونن اونجا ساکن شن؟ دانشمندها چند تا علت جالب براش دارن. یه نظریه اینه که اصلاً پشه‌ها هنوز راهشون به ایسلند نیفتاده! چون ایسلند یه جزیره‌ست و صدها کیلومتر آب بینش و کشورهای دیگه فاصله‌ست و این خودش حکم یه دیوار امنیتی طبیعی رو داره.
اما پامون رو روی حقیقت بذاریم! پشه‌ها خیلی باهوش‌تر و سفتر از این حرفان. مثلاً گیسلی مار گیسلاسون (یک متخصص لیمونولوژی، یعنی دانش بررسی آب‌های شیرین و دریاچه‌ها) یه بار گفته بود که خودش یه پشه رو تو پرواز از گرینلند به ایسلند دیده و حتی گرفته! یعنی با هواپیما هم قاچاقی میان! تازه پشه‌ها می‌تونن چند ساعت رو چرخ هواپیما توی سرما زنده بمونن. پس بحث رسیدن نیست.
موضوع اصلی چیه؟ دانشمندا می‌گن دلیل اصلی همین آبوهوای سخت و وحشی ایسلنده! پشه‌ها یه چرخه زندگی چهارمرحله‌ای دارن: تخم، لاروا (که نوزادشونه و تو آب زندگی می‌کنه)، پوپا (که یه جور حالت گذاره مثل شفیره پروانه) و بعد بالغ.
پشه‌های بالغ تخم‌هاشون رو توی آب می‌ذارن. این تخم‌ها باید توی آب مایع و یخ‌نزده رشد کنن. ولی ایسلند توی پاییز و بهار هی یخ می‌زنه بعد دوباره آب می‌شه، بعد دوباره یخ و باز آب! این سیکل یخ‌زدگی و آب‌شدن باعث می‌شه تخم و لارواها از بین برن و هیچ‌وقت فرصتش پیدا نشه که به پشه بالغ تبدیل شن! یعنی پشه‌ها عملاً وسط راه نابود می‌شن.
جالبه که توی مناطق گرم‌تر اروپا یا کانادا، بعضی پشه‌ها یاد گرفتن چطور تخم‌هاشون توی سرمای شدید زنده بمونه و فقط وقتی دوباره هوا خوب شد رشد می‌کنه. اما تو ایسلند هوای متغیر همه‌ی نقشه‌هاشون رو می‌ریزه به هم!
یه سری استخرهای آب‌گرم زمین‌گرمایی (همون چشمه‌های طبیعی داغ خودمون) هم تو ایسلند هست که تو زمستون یخ نمی‌زنن؛ اما این‌ها انگار زیادی گرم‌ان و حتی فرمول شیمیایی آبشونم به درد پشه نمی‌خوره. خلاصه پشه‌ها اونجا هیچ‌جوره راحت نیستن.
حالا با همه‌ی این اوصاف، دانشمندهایی مثل روبرت جونز (یه زیست‌شناس حشرات از انگلیس) و ایمو هنسن (استاد زیست‌شناسی از آمریکا) فکر می‌کنن با گرم‌تر شدن زمین (آب و هوای ایسلند هم بالاخره تغییر می‌کنه)، شاید یه روزی پشه‌ها بتونن بیان و اونجا رو فتح کنن، چون زمستونا کوتاه‌تر و آب‌ها کمتر یخ می‌زنن و فرصت واسه رشد پیدا می‌شه. مثالش هاواییه؛ اونجا هم قبلاً پشه نداشته ولی اولین بار که اروپایی‌ها رسیدن، پشه‌ها رو با خودشون آوردن و الان شده یکی از بهشتی‌ترین لوکیشن‌های پشه‌ای دنیا! حتی پشه‌ها تا ارتفاعاتی که قبلاً زیاد سرد بود هم رفتن بالا.
البته حالا حالاها به نظر نمی‌رسه پشه‌های دردسرسازی مثل جنس Aedes (که بیماری‌هایی مثل دنگ و چیکونگونیا رو منتقل می‌کنن – مثلاً دنگ یه نوع تب خونیه) بتونن توی ایسلند زندگی کنن. این مدل پشه‌ها عاشق آبوهوای گرم و مرطوبن، نه هوای سرد اسکاندیناوی و ایسلند.
پس جمع‌بندی ماجرا؟ اگر دنبال یه کشور بدون پشه و بدون نگرانی از خرخرشون و نیششون می‌گردی، همین حالا ایسلند رو توی ویش‌لیستت بنویس! ولی حواست باشه با تغییرات آب‌و‌هوا و سفرهای جهانی، هیچ‌چیز همیشگی نیست. شاید چند سال دیگه لازم باشه یه جای جدید برا فرار از پشه‌ها پیدا کنیم!
راستی، عجیب و غریب‌ترین سوال این حوزه: اگه همه پشه‌ها یه‌دفعه منقرض بشن دنیا چی می‌شه؟ یا چرا این‌قدر تو گوش ما وزوز می‌کنن؟ اینا خودش یه ماجرای جداست که اگه دوست داشتی، حتما برات تعریف می‌کنم! 😉
منبع: +
